Katalog

armaganıı Duımaca Osman Karademirler gın haldekı bu cısmm çeşıtlı bolumlerıne etkıyen ıvmelerın büeşkesı Şımendıfeı SOLDAN SAĞA: 1. Fotografta gonüen 1827 1907 yüları arasında yaşamış ozellıkle ya^.aydrı vaılıkldrdd bulunan kımyasal turlerm yapay uretımıyle ılgılenmış etıl alkol formık asıt, metan asetılen ve benzenın bıreşımlerını yapmış Vıeılle üe bırlıkte kalorımetn bombasını keşfetrruş Fransız kımyacı Yıyececek bulamayan yoksul kımse 2. Vucudun tumu nun ya da bır bolumunun duyarlüıgının az ya da çok yok olması Dını ezgı veya kaynagı dını ezgı olan orkestra parçası lspanyolların yureklendırmek ıçın kullandıkları soz 3. Es kıdüdeyol Araba okununeksenı 19111967 yüları arasındayaşamış mekanıkte matematıgın onemını vurgulamış matematıktekı asal matnsı çubuk sıstemlerıne uygulayarak "taşıma matnsı' kavramını tanıtmış muhendıs ve mekanık bılgınımız 4. Metrık sıstemde temel kutle bınmı Baş çoban Butun kuzey yankurede yaşayan uçarken yakaladığı boceklerle beslenen goçmen kuş S. Bır çalgı 9801037 yüları arasında yaşamış Batıda Avıcenna adıyla tanınan Iranlı füozof ve hekım Matematıkte artı ışaretı Isvıçıede bır kanton 6. Eskı düde taht Denız tarafından ortulen derın ve parçalanmış koylar oluşturulmuş gomulmuş vadı SumerAkkad panteonunda ay tannsı 2. Burun ve gırtlak muko zasının ıltıhabı Sakırga Kuzu sesı 8. Vüdyel Osmanlı devletının Trablus ve Bıngazıdekı hurma ve zeytın ağaçlarıyla kuyulardan aldıgı vergı Normal tıpten faıklı bıı doku ya da ura verüen ad Yağlıboya resım yapmaya yarayan bez veya bu bez uzerıne yapılmış tablo 9. Borudan kol atmakta kullanılan bağlantı parçası Klavyelı bır çalgı Eskı dü de su Rey 10. Sıkke ve maddlyalar uzerınde bulunan ınsan resmı. Sozleşme mukavele 11. Yamaçlarda sellenme sularının neden oldugufarklı aşınma sonucunda oluşan su tun pıramıdal sutun gorunuşlu yer bıçımlerı Bır şeyın yapılmasını yasaklama 12. Bır tembıh sozu Eskı bır sıyasal partının kısaltması Ikı çeneklüerden kok sapı hekımlıkte kullanılan bır bıtkı 13. Dunya ışlerını hoş goren aldırışsız kalender kımse Bellı bır hat uzerınde duzenlı seferler yapan yuk ya da yolcu gemısı Notada duraklama zamanı 14. Genışlık Un et veya bamya üe yapüan bır Arap yemegı Akaju 15. Yeryuzeyınde dın YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1. 1909 1975 yılları arasında yaşamış Marıe Curıe'nın ozel asıstanlıgını yapmış, çeşıtlı doğal ve yapay radyoaktıf maddelerm fızıksel kımyasal ve bıyolojık ozellıklerını araştır rnış atom numarası 87 olan kımyasal element fransıyumu bulmuş Fransız kadın fızıkçı 2. Ses orgarüarmda sakatlık olmadığı halde, beyındekı bır lezyon yuzunden ses çıkartmak ta guçluk ya da olanaksızlık bıçımınde belıren konuşrna bozuklufiru Gorunuş ve davra ruşları bakımınddn kadına benzeyen erkek 3. Kurtuluş kurtulma Kayınbırader Cera hat 4. Sezyumun sımgesı Mantar büımı Çıçegın dıştan ıkıncı halkasında bulunan yaprakların hepsı 5. Hıtıt Dağ sırtlarında geçıt veren çukur yer Esta düde tefecüıkle alınan yuksek faız Selenyumun sımgesı 6. Ustun yapüı omurgalılarda govdenın arka ya da alt ucunda bulunan ve bır yandan omurgayn ote yandan bacaklara bağlı olan ke mık kemer Su yosunu Duvar şamdanı duvar lambası 7. Bır duzlemın başka bır duzlemle veya bır dogru üe kesışmesınden dogan ara kesıt Gevenden çıkarüan bır tur zamk kestere Aktınyum un sımgesı Bayağı 8. Fransadayoneümmerkezı Uzrne sıkıntı verme Izmarıt, ıstavrıt, uskumru gıbı balüdarın beyaz etınden yapüan ve oltada kullanüan yem 9. Orta Avrupa'da ırmak Omurganın bel üe kalça arasındakı bolum 10. Uzerınde bır pozıtıf yon var sayılan sonsuz dogru Uluslararası trafıkte Jamaıka nın p k ka ımı Bır gorevde geçırüen sure 11. Motorlu taşıtlarda dıreksıyon üe tekerlek arasındakı baglantıyı saglayan demır çubuk Kalp atışlarındakı duzensızlık ve eşıtsızlık Ge lır getıren mulk 12. Tropıkal Asya kokenlı pelesenk çeşıdı Uluslararası tıyatro enstıtusunun kısaltması Bır kamu kuruluşumuzun kısa yazüışı Tumor 13. Bellek Polon yum un sımgesı Memelderde ana üe dolut arasında kan alıp verme ışını saglayan organ 14. Jupıter gezegenının yedıncı uydusu Dogada serbest olarak bulunmayan fakat bırçok cısımlerın büeşımıne gıren karbon ve azottan oluşan bır gaz 15. Arıstoteles e gore bır oznede ıçkm olan ve o olmadan var olamayan şey 16. Bır molekulde bır ato mun yerıne geçen bır başka atom 12. Zıhın Kesıntüerden sonra gerı kalan mıktar 18. Totem 19. Alumınyum'un sımgesı Uzaklaşma 20 Koy pazar ve benzerı yerlerde do laşarak ufak tefek tuhafıye eşyası satan gezgıncı esnaf Bazı nesne ve araçların tutmaya yarayanbolumu GEÇEN HAFTANIN ÇÖZÜMÜ Kazanan okurlanmız Fuat Bıyıklıoğlu To kat Sevda Ikızler Istanbul Aydın Bıngol Ankara M Yavuz Aksu Izmır Kayhan Karaçal Ankara, Mustafa Seydıogulları Hatay Nejat Koş Uşak Orhan Zekı DemırayAnkara Burçay Erus Adapazarı, Lutfı Bulan Istanbul dörtköşe Bilimsel dedikodulara devam... Dedıkoduya deger vermeyen çok degerlı okurlanm bılır Bu koşede zaman zaman "bilimsel dedikodulara degınırız Bunu yaparken dedıkodu meraklısı oldugumuzdan degıl okurlanmıza farklı bakış açüan kazandırma amacı guderız Bugun yerçekımının kaşıfı urüu ve saygın Sır Isaac Newton'u konu edecegız Newton 1642 yüında Ingıltere'de mınımınnacık ve çelımsız bır (premature) bebek olarak dunyaya gelmış Dogumundan altı ay sonra babası olmuş Annesı, Nevvton uç yaşındayken tekrar evlenmış Newton anneannesı ve dedesının yanında buyumuş 12 yaşına dek dıger çocuklardan farkı yokmuş O yaştan ıtıbaren kuçuk mekanık araç gereçler yapmaya, kımya üe ügılenmeye başlamış Gos terdıgı becerı ve yaratıcılıkla sıvrümış Bu yülarda üancı kocasını da kaybeden annesı genç Newton'un çıftlık ıslerıne el anp koyun tuccan olmasını ıstemekteymış Araya gırenler sayesınde Nevvton, Cambrıdge'e gonderılerek Matematık ogrenımı gormuş Burada da başarüı olan Nevvton yavaş yavaş' dalgın profesor 'lerden bırı olmaya başlamış İşıne, duşuncelerıne kendını o denlı kaplırırmış kı butun gun yemek yemeyı unuttugu olurmuş Yerçekımı konusuna el atmadan once optık uzerıne çalışmalarda bulunmuş Prızmalardan suzdugu beyaz ışıktan elde ettıgı gokkuşagımsal ayrık renklı ışınlarla ızgeyı (ızgenın Ingıhzcesı "specktrum", Arapçası 'tayf dır) deneysel olarak gostermış Yıne mercek ve prızmalar kullanarak bu aynşmış rengarenk ışınları ters ışleme sokarak tekrar beyaz ısıga çevırmeyı başarmış Ilk basamakta yapugı ışlem bugun 'analız ', ıkıncı d e ' sentez' olarak adlandınlır Bu deneylerde büım çevrelerınde ışık konusunda derın tartışmalar başlamıştır O donemm urüu astronomu Robert Hooke'un kanıtlamakta zor landıgı 'gezegenlerın yorungelennın elıptık olması' hıpotezını bır başka genç astronom olan Edmond Halley ın ıstegı uzerıne Nevvton uç ay ıçınde kanıtlamış Ardından onsekız ay ıçınde 550 sayfalık "Prıncıpıa" admı verdıgı eserını yazmış Sonuçta, "her kut Pırefesör H. ökkef lenın dıger kutlenın dıger kutlelerı kutlelerın karşüıklı çar pımı ve aralarındakı uzakhgın karesıyle ters orantüı çekım guçlerı oluşturacaklarını" onermış Peşı sıra yerçekımı yasasını kaleme almış Daha sonralan kımyacılıga merak salan Nevvton, havacıva uzerıne epey deney yapmış 1693 yılının sonbaharmda, kımıne gore cıva zehırlenmesı yuzunden, kımıne gore de kafasına duşen elma sonucu bırçok kereler sınır krızı geçırmış Geçımsız ve dayanılmaz bır adam ol duktan sonra da kendını ıyıcene dıne vermış Donemının bırçok urüu bıhmcısıyle de çatışmış olan Nevvton hıç evlenmemış ve çok az dost edınmış olarak 1727'de olmuştur Sır Isaac Nevvton'un kafasına gerçekten elma duşmedıgı, bunun dedıkodudan ıbaret oldugu w bugun baktırdıgım bakla falında çıktı ^ Geçenlerde de kafamı dolmuşun kapı^ sına çarptıgımda bır gerçegın farkma • varmıstım Büımcüerın buluşlan ka9 falarına duşen cısımlere degıl, daha çok yülar suren çalışmalarla, ladıren de tesa'dufler sonucu oluşuyordu 589/22