Katalog

"Gürültülü" vantilasyonun yararı Akdeniz fokunun ölüm nedeni Kııtık hastjldrda yaşam destek sıs temlennm onemlı bınmlennden bır tanesı mekanık vantılatordur Ancak, bu mahnelenn uzun sureh kulldrumı, akcığeıleıe zaıar vererek ışlcvlcnnı yıtırmelenne ne den olur nature dergısmm 14 Mayıs 1998 tarıhh sayısmda da zararsız bır bügısayar deneümlı bır vantılator modeh anlatıhyoı Bubasıt aygıün, yaşam destek sıstemlen ne bağlı hastalarm lyıleşme oranını arttır ması beklenıyor Boston Unıversıtesı Bı omedıkal Muhendıslık Bolumu'nden B6la Suki ve çalışma arkadaşları normal mekanık vantılasyon aygıtının esas sorununun fazlasıyla tekduze bır solunum bı çımı sağladığını belırtıyorlar Bu aygıtlarm soluttuğu hava hızı vc hacmı tumuyle sabıt Ancak araştırmacılara gore doğal solunum sırasmd<i bu parametreler de ğışmekte Hareket halınde değılken derm nefes almak akcığerlerm bazı bolumlenne fazla yukbmmesme neden oluyor Ote yandan surekh hafıf nefes almak ta, akcıgerlerı gerektığı gıbı besleyemıyor Mekanık vantılasyon aygıtlann ortalama bır duzeyde olması gcrctyor Aynca bu so lunum aygıtlannm akcığerlere fazla yuk bmdırmeden hastaya yeterlı oksıjen sağ lamalan geretyor Oıtalama bır solunum duzeyının sorunu ıse akcığerde oksijenle dolmajran bölgelerin kalabılmesı Eğer ba smç çok duşerse, akcığenn bu bolgelen ışlevlennı yıtırebılıyor Işlev yıtırıldığınde bolgenm tekrar şışınlmesı çok zor olduğundan, oaşka sorunlar ortaya çıkabılı yor Zarar goren bolgeyı çevreleyen kan damarlan da zarar goruyor ve tum bolge üühaplanabıhyor Nefes yoğunluğunun değışürılme sı cığen koıumak amacıyladaha once denenmış ve cığerın zcdelenmesıyle or taya çıkan kan gazlannm azaldığı gorulmuştu Suh ve grubu ışte bu ethyı cle ah yor Araştırmacılarm bügısayar deneumh sıstemlen, derm ve hafıf nefesler halınde, solunumun bıtış basmcmda bır çeşıthhk sağlıyor Solunum boyutundah dcğışım kullanılan rığer hacmını değıştırerek cığerın her bolgesının kullanımmı sağlıyor Araştırmacüar cığerler ustundeh toplam basınç ve csnemeyı arttırmadan sısteme ulaşması gereken doğru değışım mıktannı saptamaya çahşülar Araştırmacılarm saptamalarma gore, bır ses ekleyerek yararh bır smyalm artttınlabılmesme olanak veren Fızıkteh 'stokastık Rezonans ılkcsı bulgulannı doğrular nıtehkteydı Başlangıçta gıtukçe daha fazla değışım uyglanması gaz ahş venşını arttmr Ancak durumun kotuleşüğı bır noktaya gehnmektedır Araşürma cüar bu kntık noktayı her bır hasta ıçm hesaplayabılecek bır yontem ustunde durmuşlardır Suh 'nın mancma gore hahhazırda kullanılmakta olan aygıtıarla bul gulan gerçek hastalara uyarlamak olasıdır Aygıt akcığerdekı zaran durdurarak daha hızlı ıyıleşme sağlayacaktır Suh, kullanılan mekanık solunum aygıtlanna ses eklenerek, her bırey ıçm basıt bırkaç parametrenın saptanmasıyla hşıye uy gun solunum sağlanabıldığını belırtmektedır Araştırmacılara gore buluşları mekamk solunumda yenı bır çağ açacaktır Feza Akça Kaynak NNS 589/11 Foklarm ölüm nedeni: Zehirli bir yosun türü A kdenız foku (Monachus monac hus) dunyada soyu en buyuk tukenme tehlıkesı alünddkı buyuk memelılerdendır Geçen yd mayıs ve ha zıran aylarında Batı Afı ıka kıyılarında ya şayan bır fok toplulugunun yaklaşık yarısı oldu Olu foklarda olum nedeni olarak bır vırus gosterüdı Ancak yenı yapılan araştırmalar, olumlere zehirli bir yosun türünün hı?la yayılmasının yol açmış olabı lecegı olasüıgını ortaya çıkardı Gunumuzde ıkı ızole topluluk halınde yaşayan 500 den daha az sayıda Akdenız foku bulundugu sanılıyor Bu toplu luklardan bırısı Akdenız de daha kuçuk olanı ıse Batı Sahra ıle Morıtanya arasında kı Cop Blanc yarımadası kıyılarında yaşı yor Afrıka'da yaşayan foklardakı olumler Dunya fok nufusunun yaklaşık uçte bırıne eşıt Virüs saptanıyor Geçen yıl Agustos ayında Rotterdamdakı Erasmus Unıversıte Hastanesı nden Albert Osterhaus ve çalışma arkadaşları olu foklarda bır vırus enfeksıyonu saptadıklarını açıkladılar Nature der gısıne yaptıkları açıklamada bu vırusun kızamık tıpı hastalıklar aılesınden olan ancak yunusları da etkıleyen bır yapıya sahıp, morbülıvırus oldugunu belırttıleı 1988 yılında kuzeybatı Awupada ıkı farklı tur fokun olumune de bır morbülıvırusun yol açmış oldugu büındıgınden bu bulgular son derece akla yakın gozuk mekteydı Osteıhaus ve arkadaşlannın savına gore salgın, daha once denız memelerınde gorulen morbülıvırus salgınla nna benzemektedır Araştırmacüar otopsı sonucu gozle nen solunum bozukluğu anfızem ve akcıger tıkanıklıgmm morbıllıvırus enfeksıyonlanna ozgu oldugunu belırtıyorlar Ancak bu sonuçlar, Nature dergısın de 7 Mayıs'ta yayımlanan bır başka araş tırmayla çelışkılı gozukuyor Madrıd La boratorıo Forense de Vıda Sılverstre den Mauro Hernândez ve arkadaşları ıse olme bıçımı ve hastalığa aıt serrıptomldrm onceden gorulen morbülıvırus salgmla nnkmden farklı oldugunu savunuyorlar Araştırmacılara gore morbıllıvıru sun daha oncekı durumlarda daha genç hayvanlan etküedıgı gorulmuşken, bu son olayda olumler yetışkmler arasında daha yaygın Ayrıca akcıger amfızemı, vıral bo zukluklar ya da ıkincıl enfeksıyonlar gıbı vıruse baglı hastalıklarda gorulen belırtı ler soz konusu degü Butun bunların yanı sıra araştırmacüar olmek uzere olan hayvanların komada ve paralıze halde oldugunu belırtıyorlar Tum bu bulgulardan yola çıkan Her nândez ve ekıbı farklı bır olum nedeni olasüıgı ustunde duruyorlar Çevre denız sularında olumlerın sorumlusu oldu<Juna ınandıklan uç farklı turde zehirli yosun saptadüar Ayrıca olu fokların dokularını araştırarak kuçuk mıktarlarda zehır ve ze hırlenmış'balık orneklerı bulmaya çalıştı lar Bu tur balüdan yıyen foklar zehırlene rek, Osterhaus grubunun vıruse bagladıkları belırtüen gostermesı olasüıgı soz konusuydu Ancak Osterhaus grubu bu yenı bulguları tartışıhr olarak yorumluyor ve olum nedenının vırus olmadıgım vurguluyor Iskoçya St Andrevvs Unıversıtesı'nden John Hanvood Nature dergısınde, bu ıkılemı açıklıyor Harvvood'a gore bu zehırın oldurucu dozları büınmedıgı gıbı, fokların yaşadıgı koyda herhangı bır yosun yayümasına ışaret eden yeterlı mıktarda zehıre raslanmamış Yosun zehırlerı, normalde son derece hızlı etkı ederler ve dolayısıyla etküenen foklann olmek ıçın neden ve nasıl Cap Blanc yarımadasına dondugunu açüdamak gerekmektedır Ancak ote yandan vırus kuramını da endışe verıcı olarak nıtelendıren Harwood farklı morbülıvırus turlermm bırçok memelıyı etkıleyebüecegını ama yalruzca sınırlı bır grupta hastalığa yol açabüdıgını belirtıyor Eger bır yunus vırusu foklarda olume neden olabılıyorsa, bu, morbülıvıruslerın duşunulenden çok daha fazla etküeme gucune sahıp oldugunu goster mektedır Harwood her üa nedenınde rol oynayabüecegı kamsında Vırusten etkılenmış foklann kuçuk mıktarlardakı zehıre karşı daha duyarb hale gelmış olmalan bır olasüık olabüır Ayrıca vahşı yaşam topluluklarında kutlesel olumlerın nedenlerını saptamanın her zaman zor oldugunu belırterek ozellıkle bu olayda zorlugun daha buyuk bır boyutta oldugunu belirtıyor Feza Akça Nature News Servıce 7 6 98