Katalog

Amerika Teknoloji ödüllerinde Amerika'da her yıl Discover dergisinin düzenlediği ve bütün ünlü laboratuvorların ve kurumlann katıldığı Bilim ve Teknoloji Ödülleri'nde, Ali Erdemir başan kazandı. Ali Erdemir maddede sürekli aşınmayı durma noktasma getiren yeni bir tabaka buldu. Ali Erdemir, plastik, seramik ya da herhangi bir metale yapışan ve yapıştığı maddeyi yağdan çok daha kaygan yapan ince bir karbon tabakası geliştirdi. "Nerdeyse sürtünmesiz" olan karbon tabakasmın Teflon'dan 40 kat ve yağlanmış çeHkten 100 kat daha az sürtünmesi var... Tabakanın üzerinden bir şey kaydıgında kimyasal ya da fıziksel reaksiyonun oluşabileceği bir alan yoktur. Yeni karbon taba kasıyla Erdemir, surtunmeye sebep olabılen yüzeyin çok altındaki bagları da doyurmayı başardı. Püf noktası karbon tabakasını yüzeyde biriktirme şeklinde yaüyor. Vakum odasında, metan gibi karbonca zengin bir gazı ısıtıyor ve onun plazmaya çok yüklü iyon ve elektron bulutu dönuşmesinı saglıyor. Plazma yuzeyde birikmeye başladıgında enerjüi parçacıklar yuzeydeki moleküllerle reaksiyona girer ve uygun bagları doyururlar. Bu maddenin yapısı krıstal degil. Erdemir, maddenin bileşim ve oluşumunu hâlâ araştınyor. Daha önceki karbon tabakası oluşturma yöntemleriyle kıyaslandıgında bu yeni yöntem hızlı ve daha fazla kaplama saglıyor Şimdılık, Erdemir bu teknolojinın kullanım ıznıni iki otomotıf şirketme verdi ve bir uzay şirketi uydu ve teleskoplarda kuUanmak üzere bu neredeyse sürtünmesiz karbon tabakasıyla ügılenıyor. ITÜ Metalürji mühendıslıgınden 1977 yüında mezun olan Dr.JUi Erdemir'm yüzey bilimi ve muhendisligı, tribolojı, aşınma, seramik ve karma maddeler alanlarında 9 yülık tecrübesi var 1991'de R&D 100 odulunu ve Argonne Başarı Ser tifıkası'nı, 1992'de Al Sonntag Odülünü ka zandı. Erdemir, Doktorasını Madde Muhendisligı alanında Georgia Teknoloji Enstıtusü, Atlanta'da 1986'da verdi. Yukseklisansını Metalürjı Mühendısligi, Georgia Teknolojı Enstıtusu, Atlanta'da 1982'de yapmıştı. ' . . • ' . . , v • > formunu buldular. BUYUK ÖDÜL: ATOM LAZERİ Atom lazeri nedir? Atom lazeri optik lazerin bir ben ridir, fakat elektromanyetik dalga yer madde dalgası yayar. Atom lazerinc uzun masefede yayılmadan hareket e< büen ve bir noktaya odaklanabilen mac dalgalan çıkar. Optik lazerden en bu^ farkı parlakbgıdır. Atom lazeri BoseEinsteın yogunl masını kullanarak uyarılmış yaygın atorr nn tek bir formda birleşmesınden oluç Hem ışık hem de atom, dalga denklem rine göre yayılır. Işık, Maxwell denklem: uyarken madde Scrödinger denklem: göre yayüır. Atom lazeri sadece yüksekötesi • kum ortamda oluşabilir. Bu yuzden, ; permarketlerdeki okuyuculan ya da ko pakt dıskleri geliştirmede kuUarulam Fakat, atom saati, atom optigi, elektroı çipler g D atom teknolojısinın kullanıld Üİ nanoteknolojide kullanılabılir. Teknoloji dalında ödül alan die buluşlar şunlar: • merıka'nın e n buyuk bilim odullennden biri olan Discover'in yarışmasında, Turk bilim adamı Ali Erdemir geliştirdigi ve leflondan çok daha iyi nitelikte olan yeni bir madde ile teknoloji bölümünde, birıncilik odulünun arkasından ıkinci oldu. Ali Erdemir'in geliştirdiği maddenın önemi: Sürtunme, araba motorundan Hubble Uzay Teleskobu'ndakı aynaların eklem lerine kadaı tum aletlerdekı temas nokta larını aşındırır. Ali Erdemir bu sürekli aşınmayı durma noktasına getiren bir tabaka buldu. Argonne National Laboratory'de çahşan Ali Erdernır, plastik, seramik ya da herhangi bır matale yapışan ve yapıştığı maddeyi yagdan çok daha kaygan yapan ınce bir karbon tabakası geliştirdi. Erdemır, "nerdeyse sürtünmesiz" olan karbon tabakasmın Teflon'dan 40 kat ve yağlanmış çelikten 100 kat daha az sürtünmesi oldu gunu söylüyor. Kuru azot atmosferınde ölçülen sürtunme katsayısı .001'den daha az. Aynı ortamda test edildiginde Teflon'unki .04 ve çelığınki 1.1'dir. Tum karbon tabakaları sert ve pu rüzsuzdur. Çunku, madde sogudugunda yuzeydeki tum molekuler baglan dolar. dfcl Teknoloji bölümünde büyük ödülü, Atom lazeri yapan Ketterle aldı. Lazerin, cd çalardan cerrahiye kadar bırçok alanda bu kadar kullanışh olmasının sebebi, ayrı fotonları birleştirerek güçlu bir ışrk dalgası yaratabılmesıdir. Maddenin aynı şeyı yapmasını saglamak ıse başka bir hikâye. Kuantum mekanigi bıze atomlann dalga oldugunu söylese de, gerçekte onlar mutlak sıfira yakın dereceler dışında bırleşme özelligi göstermeyen dalgalardır. Bu yuzden, MIT'defizıkçiolan Wolfgang Ketterle ve ogrencüeri yıllardır sodyum atomlannı manyeük alan ve lazer ışmları kullanarak neredeyse duracak kadar yavaşlatıyor ve bu yolla sogutmaya ça lışıyorlar. Üç yıl orıce, Ketterle ve ögrencileri bir grup atomu birleştirerek tek bir metaatom yarattüar. (Ketterle, metaatomu dev metadalga olarak isimlendiriyor.) Bir yıl sonra, dalgalı (degışen) manyetik alan kullanarak metadalgayı lazere benzeyen bir ışına donuşturdüler, fakat bunu meslektaşlanna kanıtlayabilecekleri hiçbir yolları yoktu Ve kanıtlan birkaç ay sonra, iki ayrı metadalgayı üst üste bindirerek fotografını çektiklerinde elde ettiler. Oluşan goruntu sadece birleşen dalgaların oluşturabildigi "girişim" Sıra ile birbıri ardına gelen aydınlık ve karanlık bantlar desenıydi 1997 yılının Ocak ayında, Ketterle ilk atom lazerini bulduklannı ilan ettı. MACROSONIXİN REZONANT SES TEKNOLOJİSİ Buzdolabınızda silindiri, yaglann mil yatagı olmayan bir kompresor dm, nun. Bunların yenne, tüm ış boş bir oyı taki ses dalgalan tardfmdan yapılsın Bu fıkir ük defa 10 yü once Tim I cas'ın aklına geldiginde meslektaşları l nun asla ışe yaramayacagını soylemişler Çünku, ses dalgalan üzerlerindeki ene ısı enerjisıne çevrümeden önce çok miktarda enerji depolayabılırler. Hn azı dan, bu ses dalgalan açık havada ya da lındırık bir şekilde dolaştıgında geçeı Lucas, sesın dolaştığı bolmeyi koni ya ı ampul şeklıne sokarak şok dalgalanr oluşmasını engelleyebüdı. Lucas'ın tekn lojisinde ses dalgaları daha once mumlo olandan binlerce kat fazla enerji depolay bilecek. Kendi firması MacroSonıx Corp kuran Lucas RMS'yı geliştirdi ve kullanı hakkını bir buzdolabı şirketıne verdi F ğer kullanım alanlan, bügısayar çiplerir: sogutulması ve fabrıka atıklarının fıltredf geçirümesı olabüir. Tarihsel kökeni Atom lazeri, parçacıkların dalga karakteri tcınel alırıarak yaratılmıştır. Louis Victor De Broglie 1923 yüında doklora tezınde, tum parçacıkların dalga özelligi gosterdigıni belırten ünlü formülünü bir parçacıgırı dalgaboyu hızıyla ters orantıda degışir geliştirdi. 1917 yüında, Albert Einstein lazer ışınını yaratan temel mekanizma olan uyanlmış ışıgın yayümasını teorik olarak buldu, Ardından 1924 yılında, Einstein ve Satyendra Nath Bose, maddenin çok duşuk sıcaklıklarda ortaya çıkan yeni bir Macrosonıx "m rezonant ses teknolojiJ 589/12