Katalog

İnsanlar arzu ve isteklerinin esiri Arzulann, önem sırası herkese göre değişiyor sıkologlara gore ınsan davranışlannı 15 temel arzu ve ıstek şekülendınyor Yemek yeme gıbı temel ıhtıyaçların yanı sıra prestıj, onur ve sosyal ılışkıler gıbı toplumsal hedefler lısteyı oluşturuyor Vatandaşlık, bagımsızlık ve toplum tarafmdan onaylanma gıbı sonra dan Gdınüen uç temel arzunun dışında tum ısteklerın genetık oldugu belırtılıyor Ohıo Devlet Unıversıtesı'nden araştırrna gorevlıleruıın gerçekleştırdıgı bu çalışma şızofrenı gıbı akıl hdstalıklarının eıken teşhısını kolaylaştıracak Soz kor.u su çalışmanın sonuçlarına genış yer veren "Psychologıcal Assessment" ısımlı bılım sel dergıde, temel arzulann ılk kez bılımsel bır şpkılde sınıflandırıldıgı belırtılıyor Profesoı Steven Reiıs'ın yonlendırdıgı P bu çalışmaya gore bır ınsanın ısteyebüe cegı hemen hemen her şey bu 15 arzudan bırıne ındırgenebılıyor Çogunun genetık bır temele dayandıgı arzu ve ıstekler ınsa nın tum davranışlannı yonlendırıyor Prof Reıss çalışmayı şoyle ozetlıyor 'Bır bakı ma bu çalışma yaşamın anlamıru ortaya çı kartıyor" Profesor Reıss ve ogrencısı Susan Havercamp, arzu ve ısteklerı çagrıştıran 300 tumceden oluşan bır lıste hazırladı 2 bın 500'den fazla gonulluye bu tumcelerı onaylayıp onaylamadıklan soruldu Lıste de "Agrı kaçınılması gereken bır olgudur" ve "Onurumu yıtırecegıme olmeyı tercıh ederırn" benzerı tumceler yer alıyordu Faktor analızı denılen rnatemaüksel bır teknık yardımı ıle verüen yanıtlar 15 Davranışlan şekillendiren 15 temel istek Merak: Oğrenme isteği Yiyecek: Yemek yeme isteği Onur: Yerleşik ahlaki değerler çerçevesinde davranma arzusu Reddetme: Toplumdan soyutlanma korkusu Seks: Cinsel ilişki ve fantazi arzusu Spor yapmak: Fiziksel kondisyonu koruma isteği Düzen: Duzenlı bir yaşam arzusu Bagımsızlık: Kişinin kararlannı kendi verme isteği Intikam: Gururu zedelenen kişinin öç alma arzusu Sosyal ilişki: Başkalanyla birlikte olma arzusu Aile: Kişinin zamanını akrabalarıyla geçirme arzusu Sosyal prestij: Toplumsal mevki ve pozitıf ilgi ihtıyaa Itici uyarıcılardan kaçma: Ağrı ve endişe verici durumlardan uzak durma arzusu Vatandaşlık: Kamu hizmetinde çalışma arzusu Cüç: Insanları etkisi altına alma arzusu kategorıde topland Eskıden psıkologlaj ıstegın bır dıgerın daha onemlı olduç oneren teorüer oı atarlardı, tum davrr lar bır veya üa temt guduye dayandırı! Ancak Profesor R ' > bu yaklaşıma tum kaışı "Son çalışrru sonuçlan bıze arz rın onem sırasına ç. dızılemeyecegını, sıralamanın herk gore farklı olduö gosterıyor" Reyhan O The Tımes 20 Ha? 1 Bazıları boşuna mı spor salonuna gidiyor? Genetik eğilimi bazı insanların niçin kilo veremediklerini açıklıyor... K ımılerı yorulmadan duzenlı olarak spor yapaı ken, kımılerı de çevrelerındekı duzgun bedenler ve kaslara ozenerek zaman zaman bır spor salonuna gıder, ancak kılo verme konusundakı yeteneksızlıklerı karşısuıda cesaretlennı yıtırır ve her şeye boşverırler Pekı, bu boşvermenın genetık bır kokenı var mı' Ingılteıe'de bır grup araştırmacı fızıksel dayanıklılığa etkı eden ve fızık gelışürme rejımlerıne pozitıf yanıt veren bır genetık faktor buldular (Nature, 21 Mayıs) Araştırma kısaca ACE olarak tanman Angıotensın Degışım Enzımı ıle ılgılıydı ACE, D ya da I olaıak bılınen ıkı çeşıde sahıptır Bu farklı çeşıtlerı uretmek ıçın gere ken komutlar, aynı genın denk ıto çeşıdınde saklıdır Her ınsan pek çok genın bu tur ıkı çcşıdını taşır ACE soz konusu oldugunda, kışı bır D çıftıne (DD) ya da bır I çıftıne (II) sahıp olabılmektedır Bu durumda kışı "homozıgcs' tur Her ıkı çeşıtten bırer tanesme (ID) sahıp olana ıse "heterozıgos" derulmektedır ACE yuksek tansıyon ya da yuksek kan basıncına ılışkın çahşmalar yapan bılım adamlannın ılgısını çekmektedır Bunun nedera ACE'nın ışlevlerınden bırırurı kan damarlannın yapı mına yardımcı olmasıdır Yuksek tansıyon ya da yol açtıgı korrıplıkasyonlardan (kalp so runları gıbı) şikâyet edenlere verüen ılaçlar ACE'nın etkınlıklenyle etkıleşen maddeler ıçerebılır Ancak pek çok şikâyet gıbı, yuksek tansıyon da genetık olabılmektedır Ornegın, ıkı D'lı (yanı DD genotıp) kışılerın, ılerıde kalp rahatsızlıklarına yakalanma olasılıgı bulunan kalp kası buyumesı ozellıgı taşıdıklanna ılışkın kanıtlar vardır Ote yandan ACE ıçerıklı ılaçlar tıkanıklıga yol açıcı kalp bozuklugundan şıkâyetçı hastalann fızıksel kapasıtesını arttırmak gıbı ılgmç, olumlu ve açıklanamayan yan etkı lere sahıptır Montgomery ve arkadaşları ACE genetıgının kalptekı kas yarısına etiasının ne oldugunu araştırmak ıçın 123 askerı ınceledıler On haftalık egıtım porgramırun ar dından dırençlerındekı gelışmeyı gozledıler Erler egı tım oncesı ve sonrası testlerden geçırıldı ve II ve ID ge notıplı erlerde, DD genotıplılere oranla dırencın belırgın bıçımde arttıgı belırlendı II genotıplılerın dırencındekı artış DD'lılerınkının on bır katıydı Araştırmacılar bır de, 7000 metreyı oksıjensız tır manabılen bu dagcı grubu ustunde ınceleme yaptı Bu tur insanlar en yuksek dırenç ozellıgme sahıp kışılerdır 25 dagcıda Dden çok I genotıpı gozlendı 8000 metreden yuksege tırmanmış 15 dagcıdan hıçbırı DD olmayıp, dokuz tanesı ID ve altı tanesı II tıptı Ustelık dagcüar arasmda en başanlı ve 8 000 metıeden yuksege tırman mış olan dagcı II homozıgot turdu Gerçı tum bu'sonuçlar nedenden çok korelasyona ılışkın bılgı verıyoı ACE nın I tıpuıın fı zıksel dırençle bağlantıda pek çok neden olabılecegı gıbı, hıçbır neden de olmayabıhr Ancak, eger bır neden varsa ve kışı gereklı testlerı yap tırabılırse, DD tıpı spor salonlarında boşuna zaman harcamamak ıçın ken dını ozgur bu labılecek Nature News ServıceFA Kopya çekme sanatı okul kavrammın ortaya çık sıyla bırhkte dogdu ve her ogrencının elmde bıraz daha hşerek gunumuze ulaştı Şımdı Ispanya'nın Barcelona l yakınlanndakı Manresa kdsabdsında kopya çekme yon lenyle ılgılı tum suç aletlerı sergılenıyor Sergı, Ispanyol rencılerın kopya hazırlama ışıne ders çalışmaya ayırdık zamandan daha uzun sure ayırdıklannın açık bır kanıtı Bazı teknıklerın hazırlanması bırkaç gun alabılı Uygulanması oldukça zaman alan bır yontemde, kol kınj gıbı alçıya alınıyor Içıne telsız radyo yerleştırılıyor Ra yardımıyla sorular dışardakı bır kışıye aktarüıyor ve • radyodan dogru yanıtlar alınıyor Bu zor bır yontem c oğrencıler kuçuk kagıt parçalarına onemlı noktalan ya; kopya çekmeyı tercıh edıyor (Turkçede palamut adı ve bu kagıtların dılde ozel bı var) Bu yo Roma tmpart lugu donemı. berı kullanılr ta Roma Kı okullarında ı yalar parşor lerın arkasın? zılıyordu Ps menlerın avantajı da ? kalındıgında y labılme kok. gıydı Kopyalar mutfakta da hazırlanabılıyor Okulda yeı ıçın hazırlanan sandvıç, bıskuvı ve dığer gıda madr; kopya kagıtları ıçın ıdeal bır saklama yerı oluşturuyor } gucu zengın olanlar kopya kagıtlannı gızlemek ıçın yer makta zorlanmıyorlar Ornegın meşrubat şîşelerının ui dekı etıket ıslatüarak çıkartılıyor Arkasma kopya yazılıp rar yapıştırılıyor Şışenın ıçındekı sıvı bıttığı zaman k' camın arkasından okunabılıyor Ilaç kutularının arkası, barıtlarının ıçı, kalemlerın ve hesap makınelerının gızlı melerı veya gozlugun sapı, kopya saklama noktalan ol sıklıkla kullanıldığınddn artık ragbet gormuyor Ogretı: ler kopyacüıgın bu denlı yaygın olmasının suçunu eç sıstemıne yukluyoı Egıtımın ezbere dayanması, s sayısının çoklugu kopya krızıne zemın hazırlıyor ,! Reyhan C The Tımes 19Hazıran Öğrencinin can simidhkopya 589/2