Katalog

* Boyutlandırmanın uyyun olrndyışmdan kaynaklanarak kolorıkırış bırleşım bolgplerındekı dagılnid bolgesel yoçmelprı başlatrnış bazı kolorıldrddrı hıç yardrlanıldmamış tıı (R3) aynı katta kolon uçlarında toplanan ka lıcı şekıl degıştırrneler tum katın yatay kararlıhgını yıtırmesıne yol açmıştır (Rl) sadecc duşey yuk taşıması ongorulen bazı kuçuk kolonların ya da uygun bo yutlandırümamış bazı zayıf elemanların hasar gorprek boylarından kaybetme lerı, kırışlprde beklenmeyen onemlı mesnet çokmplerıne dolayısı üe onemlı bolgesel goçmelere neden olmuştur (R3) bınaların bırbırıne yakın ınşa edılme lerı ve esnek oluşlan farklı serbest tıtreşım karaktenstıklerme sahıp oluşlan çarpışmalara nedprı olmuştur ba7i kolonlarda tıpık kdyrna çatlakları ortaya çıkmışlır (R4) bazı onyapım bındların her ıkı yonde de yeterlı yatay ı ıjıtlık duzeyıne ulaşmamış olmanıaları, buıul maları ve çatı kııışlerının konsollara uy gun bagldrırndmış olması gıbı neden lerle onyapırn çatı kınşlpnnırı sıyrılarak duşmesme ya da kon.sol uc,lrirını e^rne sıne neden olnıuştuı (R5) * Erzmcan vc Dmaı dan farklı olarak dahd yuksek bınalann yapımma ızın verılnvş olması bu bmalarda ozellıkle kolon kesıtlermın buyuk çık masına hesabd projelendırenın deneyımı ve yuıurluktekı yonetmehkler çerçevesın de kalmak uzero sınıılı bır ozen qoste rürruş olmasına ışın usulune hıraz daha uygun yapılmdsına olanak veı mış ve deprem son rası hasarın çok buyunıesını onlemıştır (R6) Ancak, boyutları perdeye ydkldşmış kolon elernarıkıdd yenış dogrultularda tek ya da ıkı yonlu kayma çatldkları, kolon ortasında hasar, (R7) ele man altlarında yatay ıçsel suıtunme kaybını gosteren yatay çatlaklar genış dogrultudakı eksen etrafında plastıkleş me betonun tamamen dagılması ve du Deprem Sonrasında Ayakta Kalan Yapılar şey donatıda burkulma (R8) gozlenmektedır Goçmemekle bıılıkte hasar gormuş bulunan yapüann vakıt geçırmeden bılımsel olaıak ıncelenmesı koıunupko ı unamayacagına karar verürnesı gerek lıdır Bunun deneyım gerektıren onem lı bır muhendıslık karaıı oldugu açıktır Yapıya aıt malzeme ozellıklermın sap tanması ıçın deneysel çalışmalan ya pıdakı hasarın dagılımı vc buyuklu gunun bılınmesı ıse proje ıle mevcut yapının uyumunun ıncelenmesını ve gerçegı yansıtacak kuramsal çalışma ları gerektırmektedır Korunmasına karar verılmış bır yapı 7 ıçın bu nasıl gerçekleştırılecektır Mevcut hasarın onarılması mumkun mudur ve yapılan onarımla yetınılmelı 1 mıdır' " On mcelemeler sırasında orta ya çıkarılmaya çalışılan ve yapıda rnevcut olan depreme karşı guvenlık duzeyı bu sorunun revabı ıçın onemlı dır Bu guvenlık duzeyı yeterlı bulun muyorsa yeterlı duzeye yukseltılebılmpsı ıçın daha neler yapılabılecektır' Bu soruların hepsı oncekı deprem yonetmplıklerıne gore boyutlandırılıp, ırışa edılmış yoredekı tum eskı yapılar ıçın de yanıtldnması gereken sorulardır Çunku 1998 Deprem yonetmelıgı ozellıkle az katlı betonarme bınalarda deprem hesabının oncekılere oranla daha buyuk yatay yukler ıçın yapılmasını ongormektedır Aynı deprem etkısınde kalmakla bırlıkte olayı hasar gormeden ya da az hasar gorerek atlatmış olan yapılar, deprem etkısıne kaışı ko nabılecegının bırer kanıtı olarak yme ayrmtılı bıçımde mcelenmelı dır, bırer guven kaynagı olarak de gerlendırümelıdır Unutulmamalı dır kı deprem olayı sonuçlarına katlanılması gereken bır kader olayı degıldır Hasar gormuş ya da gormerruş an cak yeterlı deprem guvenlıgı bu lunmadıgı anlaşılan yapıların guç lendırılmesınde kullanılan çeşıtlı yontemler bulunmakla bırlıkte Erzıncan ve Dınar da daha çok mevcut yapılara betonarme perdeler eklenmesı yolu ızlenmıştır Mevcut bır bınaya boyle elemanlar yprleştırılmpsı yapınm genel davrdnışını onemlı olçude degıştırmektedır Guçlendııme yapılırken bu degışıklıgın olumlu ve olurn&u/ yorılerı gozonunde tutularak hareket edılmelı ve guçlendırme sonrası olası yapı ddvranışı gozden geçınlmelı dır Bunlann sıradan bır muhendıslık olayı olmadıgı unutulmamabdu Tersı durumdd, guçlendınldıcji du şunulen yapıların, ılerıkı depremlerde de onemlı hasar gorme olasüıgı artacdktır . . JM /*/ kontfu binanın çarpifmaıı ve kolonda olufan kayma çatlağı R5 önyapım çatı klıifinln bağlandığı kolondan ııynlıp düfmesl K7 Kolon ortannda burulmadan kaynaklanan kayma çatlağı. Etrlye aralıgına, burkulmuf olan boyuna donatılara dlkkat edllmelldlr Yapının tek blr kolonunda gözlenen bu hasann nedenl Incelenmell yapının güçlendlrilmesi üzerinde tartifma açılmalıdır. R6 Depremi görUnen hlfblr hasarı olmadan atlatan 10 katlı betonarme blna. Bu blnada hazır beton kullanılmamiftır. Alt katlardakl taşıyıa olmasa da bölme duvariannın elde edl len sonuçta katknı olduğu düfünülmektedir Projenin Incelenmeil yerinde olur R8 Kolon iist ucunda eğilme kaynaklı plastlkle}me, etrlye azlığı ve burkulan boyuna donatı ve kualan kolon boyu nedenlyle olufan mesnet çök(•) İTU hşaat Fakultest Yapı ve Deprem Muhendıshğı Laboratuvan mesi kaynaklı çatlaklar 592/19