Katalog

İlk canhnm ortaya çıkışı ve yıl gıbı kısa bır sure sonra, hocası Urey yı, Hayatm nasıl başladığı konusunda ' ilk atmosferde bulunduğuna ınandıgı bu m reaksıyonlarını ve reaksıyon urunaraştırmalar yapan Prof. Dr. Cözen Ertem, gazlaı araştırmaya ıkna etmeyı başarmıştı leıını Bugun artık lıse ders kıtaplanna da geç bu konudaki bulgulan ve varsayımları mış olan unlu denemesınde metan amon yak, hıdrojen gazları ve su buharı kanşıdergimize anlattı. mmı, elektrık boşalmasmdan (electrıc J lk canhnm nasıl ortaya çıkmış olabüeceğmı araştıran ve Ingılızce'de "origin oflife" dıye bıhnen alanda çahşan Prof Dr. Gozen Ertem bu alandah araştırmalarına 1977 yılında, Unıversıty of Maryland'de unlu Profesor Cyril Ponnamperumanın laboratuvannda başladı Araşürmalannıl986 yılmdan berı Rensselaer Polytechnıc Instıtuteda, Profesor James Ferris'm laboratuvannda surdurüyor. Saym Ertem, hem hayatm kokenı hem de bu konuda kendı yapüğı araştırmalar uzerme sorulanmızı yanıtladı Gözen Hanım, canlı nedir, nasıl ortaya çıkmıştır önce bize bir tanım yapar mısınız? Yanıt: "Canlı" kavrammın, bu konuda çahşan butun bügınlerın uzermde anlaşmaya vardıklan bır tanımı ne yazık kı henuz yok Genel anlamda "canlı"yı, ken cünın benzerım uretebüen bır sıstem ola rak tanımlayabılırız Bır başka deyışle canlı bır sıstem, taşıdıgı ozellıklerı saklayabılmeyı ve bu ozellıklerı bır sonrakı kuşak dıye de tanımlayabüecegımız, benzerıne geçırebılmelı taşıyabürnelıdır İlk canlının nasıl ortaya çıktıgı konu sunda çalışan bılgınlere gore, bıyolojık ev rımden once, Melvin Calvin'ın ' kımyasal evrım" dıye adlandırdıgı bır sureç geçırılmıştır Kımyasal evrım sırasında, basıt, kuçuk molekuller yerkurenın ilk gunlerınde hukum suren sıcaklık, baskı ve bır ço zeltının asıtlık derecesırıın olçusu olan pH gıbı koşullar altında ve bu koşullara baglı olarak, ultravıole ışınlar (morotesı ışınlan) ve elektrık boşalması gıbı enerjı kaynaklarınm etkısıyle, gıtükçe daha buyuk, daha karmaşık molekullere donuşmuşlerdır Mılyonlarca yü suren bu değışmeler, gelışmeler sonucunda da kendının benzerım uretebüen ilk molekul, ilk "canlı" ortaya çıkmıştır Gunumuzde bıldıgımız canlılar, bu ilk "canlı"nın ' mutasyon' denılen degış melerm bır sonucu olarak ugradıgı bıyolo jık evrımın bırer urunudur (Mutasyon, bıraz ılerıde goreceğımız, DNA nın yapısındakı bazlarm dızüış sırasının dolayısıyla taşıdıgı "geneüK bdgısının" degışıme ugramasıdır) İlk molekülü deneysel olarak taklit etme çahşmalan yapüdığım biliyoruz. Bunlardan bahseder misiniz? Yanıt: Kımyasal evrım konusunda çalışan bügmler, once bu basıt organık molekullerın, ilk yeryuzu koşulları altında nasıl sentez edlıebıleceklerını, sonra da bu organık molekullerı başlangıç maddesı olarak kullanarak nukleık asıtler, prote ınler gıbı hucrenın onemlı yapıtaşlan sayı lan bıleşıklerı sentez etmenın yollarını araştırıyorlar Bu konudaki ilk deney sonuçlannı, 1953 yılında Stanley Mtller yayımladı Bu çalışma Stanley Mıller'm, Chıcago Ura versıtesı'nde Profesor Harold Ureynm laboratuvannda yaptıgı doktora tezı ıdı Urey, yerkurenın ilk gunlerındekı atmosferının ındırgen oldugunu demek kı, hıdrojen ıle hıdrojence zengın gazları ıçerdıgını one surmuştu metan amonyak gıbı Mıl ler, doktora çalışmalarına başladıktan bır dıscharge) sagladıgı enerjı yardımıyk reaksıyona sokmuş ve reaksıyon urunlerı arasında proteınlerın yapı taşlarını teşkü eden araıno asıtlerın de bulundugunu gostermıştı Bu denemede enerjı kaynagı olarak kullarulan elektrık boşalması yerkurenın ilk gunlerındekı şımşek enerjısını, karışırna ve su buhannı saglayan kaynar su balonu da derazlerı temsıl edıyordu Bu çalışmalar nasıl sürdiiriildü? Yanıt: üaha sonrakı araştırmalar ıse ilk atmosferın ındırgen degıl, yukseltgen oldugunu, demek kı, karbondıoksıt gıbı oksıjen bıleşıklerım de ıçerdıgını gosterınıştu Bu yenı bılgılerm ışıgı altında UreyMıller denemesı, karışımdakı gazların oranları ve çeşıtlen degıştırılerek pek çok kereler yınelenmıştır Bu denemelerde su buharı, metan, etan, eülen, karbonmonoksıt, karbondıoksıt hıdrojen azot, amonyak, kukuıtlu hıdrojen gıbı bıleşıkleı reaksıyona sokulmuş ve bu reaksıyonlarda da, aralarında hıdrojen sıyanur, formaldehıd gıbı bıleşıklerm de bulundugu çeşıtlı orProf. Dr. Cözen Ertem ganık molekullerın meydana geldıgı saptanmıştır Bu çok onemlı bır sonuçtur Çunku formaldehıd gıbı aldehıd grubu bıleşıklerının ve hıdrojen sıyanurun bırbırlerı ıle ve polımerızasyon dedıgımız kendı kendılerı ıle reaksıyonlarmdan da amıno asıtler nboz adenın gıbı bıo organık mo lekuller elde etmıştıı Bu basit biyoorganik bileşikler nasıl bir araya geldiler? Yanıt: Bılgınler, yeryuzunun ilk gun Dört milyar yıl önce, genç günef fu anki gücünün iadece % 70'ine iahipti. Atmosferde terbest oksijen yoktu. Yeryüzünde tadece rüzgânn, suya değen lavın ve yere çarpan meteorlann sesl vardı. Bltki, hayvan, bakteri, vlıits: yaşayan hiçbir organlzma yoktu. Bu başlangıç noktasmda bilimsel bakıs açılan birbirinden çok farklı: Yasam basladığmda dünyanın nasıl bir yer oldugunu hiç klmse kesln olarak bilemiyor. Kanıt sayılabilecek kaya parçaları yerkabuğun hareketleri yuzünden çoktan deforme olmuf. Bllim adamlannın son olarak gellştlrdlğl Uç olasıhk şöyle: 581/11 BAŞLANCIÇTA DÜNYA NASIL BİR YERDİ?