Katalog

Bir doktorun Afrika öyküsü Nadir Paksoy Zimbabve'de 8 aylık öğretim üyeliğinin deneyimlerini anlatıyor. Nadir Paksoy (*) er şey şu lngıüzlerın şu unlu tıp dergısı Lancet'te gozume ılışen bır ılanla başladı 1995 yüının sıcak bır agustos oğle sonrasıydı 0 zamankı kururnuın Akdenız Uruveısıtesı Tıp Fakultesı kıtaphğında oturmuş dergılerı karıştırryordum Son sayfalarda çerçeve ıçıne aknmış bır duyuru gozume takılıverdı Zımbabvve Uruveısıtesı Tıp Fakultesı, uzmanhk ddlırn patolojı de dahıl olmak uze re bırçok alanda bır ya da ıkı yıllık sureyle 'konuk ogıetım uyesı" arıyordu Gozlcrımın onunden Dr Livingsto H Kara Afnka'dakı tek orenyerı sayüan "Buyuk Zımbabvve Kalıntıları"ndan alıyor "Buyuk Zımbabvve Kalıntıları"nın tarıhı 1314 yy'lara degın uzanıyor Bagımsızlıktan sonra başkent Salısbury'un adı da Harare' olarak degıştırddı Harare geçen yuzyüda başkentın oldugu bolgede yaşayan ve topraklarını beyazlara vermemeye dırenen kabıle reısının adıymış Lancet'te gorduğum ılana başvurdum ' Haru bıı mektup yolla sonra da urıut1 deıler ya ışte o turden bır mektuptu Ancak bu kez kaderım farklı bır yol ızlıyordu anlaşılan Çunku çok geçmeden başvıuumun ka bul edıldıgını bıldıren bır mektup gelmesın mı 9 Şaka derken Afrıka duşlerım acaba gerçek mı oluyordu' Zımbabvve'den gelen kabul yazısından bır sure sonra An talya yı anıların kopugunde bııakıpl996 Mayıs başında Kocaelı Unıversıtesı'ne dogru yola koyuldum Zimbabve'de bir köy manzarau versıtesı" damgası vurulmuş ve dıger yabancı hekımlere olan yaklaşımlan samımı, fakat tavırları çekıngen ve mesafelı Çekıngen ve mesafelı tavır son gune degın hep boyle surdu Nedenı Afrıka'ya ozgu ıkı onemlı unsurdan kaynaklanıyor Rengım ve konumum Bır sıyah saglık teknısyenınm bır beyaz profesorle samımı olması duşunulecek şey degıl Çay molalarında hep onlarla bırlıkte oldum Onlar bana Turkıye yı sordular ben de onlardan Zımbabvve kulrurunu ogrenmeye çalıştım Bana en çok yoneltüen soruların başında Islamıyet geldı Cezayır'den dolayı "Islamı yet ve teror sureklı olarak Zımbabvve ba sının gundemını ışgal edıyordu ' Boyle şeyler Turkıye de de oluyor rmf" işyerime ilk merhaba Oturdugum semtın adı Avondale 1 lastaneye yurume mesafesı ıçinde Bahçe ıçinde tek katlı evleı ın yogun olarak bulundugu bır bolge burası Elçılıklerın çoguda bu bolgede Semtın temız bakımlı bır çevre duzenı var Genel havası kentın dığer bolgelerıne gore guvenlı sayılır Bu onemlı bır konu Çunku Afrıka başkentlerının çogu gecelerı ozellıklerde beyaz yabancılar ıçın pek tekın degıl Unıversıte lojmanlannın boyle bır ortamda bulunması benım ıçın guzel bır şans Haraıe gerek kent duzenı gerekse sundugu olanaklar açısından Afnka'nın bırkaç ıncısmden bırı Eglence hayatının yelpazesı genış, Ingılız pub'ları, Fransız cafe lerı, Portekız Yunan lokantaları, çeşıtlı gece kuluplerı guneş battıktan sonra kentın ustune çoken ıssız kaıanlıgı şenlendıren havai fışekler Tıp Fakultesı ve Hastanesı Rodezya donemınden kalma Kendı bolumume ılışkın ılk ızlenımım pek olumlu degıl Genış uzun korıdorlarda loşluk hakım Genel bır bakımsızlık ılgısızlık ve yoksunluk havası sezılıyor Uzak dıyarlardd yaşadıgım bun ca deneyımıme dayanarak şunu soyleyebüırım kı, bdkımsız gorunumun asıl sorumlusu yoksunluk yoksulluk degıl, ılgısızlık, boşvermışlık ve kaynak zıyanlıgı Yoksa bu tur ulkelere bırçok yerden yardım yagıyor Ama yardımların hedefıne ne ripnlı ulaştıgı tartışma gorurur Bolumde benden başka beş uzman hekım ddha var Uçu Zımbabvvelı Tıp Fakullesı nı kendı ulkelorınde bıtırdıkten sonıa uzmanhk egıtımlerını Ingıltere'de qerçekleştırmı.şlf>r Dıcjer ıkı hekım ıse ya bancı Bırı Berlın'lı bu Alman dıgerı Vancouver'cien Kanadalı bır profesoı ÇalıştıkIHII kurumlaıdan ızınlı gelmışler yaşamlarını bırkaç damla Afrıka üe lezeetlendırmek ıçın Işyorındekı dıger çalışanldr benı guleı yuzle knrşıladılat Ben dahıl uç yabancı hekım dışındakı tum personel yerh Bana Yenı kurulan bır unıversıtede taptaze sorumluluklarla ışe başlarken 'Bana Afrıka ıçın ızın venı mısmız9 dıye sor maya çekınıyordum doğrusu Sonunda Kocaelı Unıversıtesı yonPtımı o andala konumum (anabüım dalı başkanı) dık kate alındıgında Turkıye'de benzerıne sık rastlanmayan bır anlayışla karşüadı bu ıstegımı Kocaelı Unıversıtesı'nde altı hafta gorev yaptıktan son Nadlr Pakioy Zlmbabve Tıp Fakültesi önünde ra Afrıka ıznı cebımde yenı den Antalya'ya aılenın yanına donup, Zımbabvve Unıversıtesı'nden yollane'un keşıf gezılerı, Albert Schweltzer ın nacak uçak bıletımı beklemeye koyuldum aruları. "Afııka Krahçesı üe Benım Afrıka'm" filmleıının sahnelerı birer bırer geçmeye başladı Afrıka benım ıçın tıp ogrencılıgımın ılk yülarından berı toplumcu duşuncelerle gezgıncı duşlerın kesıştıgı kıtaydı Bır yan dan Kara fflta'nın yoksul, ezılen ınsanlanna ınısyoneı ya da somurge yonetımının beyaz saglık gorevhsı degıl toplumcu bır hekım olarak yaklaşacak ote yandan da, se ruven yuklu yolculukların çagrısıyla keşıfle re çıkacatarı1 Zımbabvve 1970 h, 80 lı yıllarda Afrıka'da somuıyecılıge karşı esen ozgurluk ıuzgâıldimın en şıddetlılerınden bırıne sahne olmuştu O zamankı adıyla Rodezya olan ulkrde ZANU, ZAPU gıbı haıeketler Ian Smıth yonetımındekı beyaz azınlıga karşı mut ıdele edıyoıdıı Sonurıda Muıjı be ondeılıgındekı Zanu k.uandı Rodezya adı tarıhe V uışn Ycn.ı 'Zımbabvve" aldı Zınıl.ılivvG ttu; evieı ulkesı anlanuna gelıyoı Atlını ulkpnın oı l<ı..ıuda vu alırı vc 582/18 İlk derste beni Mapeza kurtardı İlk detsımde amfıyı doldurmuş ellı altmış kadar Afrıkah yuz meraklı bakışlaı la benı suzuyor lçlerınde'bırkaç Zımbabvvelı beyaz ve bır ıkı de Hınt kokenlı ogren cı var Ogrencıleıın bazılannın başlarında beyzbol şapkalan var Kımılerı dp sakız çığnıyor 'Benım geldıgım kulturde deıse şapka üe gırılmez sakız da çıgnenmez" dıye uyardım Bıraz bozulur gıbı oldularsa da ıstemıye ıstemıye uyrnak zoıunda kaldı lar "Ben Turk'um bu yü bazı derslerı bır lıkte goıeceÇfiz Tuıkıyenm nerede oldugunu bılıyoı musunuz 7 dıyp sordurn Amacım dersten nnre meraklı bakışlaı ı daha sevımlı bır halp getırebılmektı "Hoca bızı Afı ıkab gordu cahıl sandı galıba Tuıkıye'nın nerede oldugu tıp 3 sınıf ogıencılenne sorulur mu1 gıbısmden kısık b.ıkışİMila benı suzdulpr Bılıyoruz tabıı' dedıler vc sınıftan gur bır 'Avrupa', cılız bu Ortadogu yankısı duyuldu Keyıflendım nrdmdan da pklpdım "Pekı Tuıkıye konusunda neler bılıyor.su nuz'" Sınıftan dpgışık sesler yutaeldı ls tanbul NATO O m ırılı Impar.ıtoılutju Ata tuık Kıbrıs Guneydogu sozcukleı do Afrika 'gerçek' oluyor Antalya Telavıv, Telavıv Naırobı (Kenya) ve NaırobıHarere yoluyla vardı gım Zımbabvve'de, havaalanında benı pa tolojı bolumu baş teknısyenı karşıladı Hava guneşlı ve parlak ancak sıcak degü, dırı, nemsız ve serın Temmuz ayı guney yarıkure ıçın"kışl ayı sayılıyor Ge nış ıkı yanı ağaçlı, temız caddelerden ken te ulaştık Trafık soldan dkıyor Avondale Mahallesı Kıng George Caddesı, Edınburg Kavşagı, Oxford Soka gı derken, bahçeh ıkı katlı bır bmanın avlu suna gırıp durduk Kapıda "Zımbabvve Unıversıtesı Lojmanlan" yazıyordu Mutevazı bır daıre Içinde tum eşya l.ıı var Hatta yumurtalıktan utuye varınca ya kadar ayrıntılar büe unurulmamış Çar şaflar, battaruyeler yastık kılıfları havlulaı kat kat Tenuz, utulu veyeılı yeıuıde Hep sırıın u.stune ın harflerle ' Zımbabvve Uru