Katalog

Büyük bir kuşçu Dr. Hans Kumerloeve'yi anarken.... Sayhan Topcuoğlu luıkıye ornıtolojısı ıle ügılı bılımsel araştırmalarda ozollıkle kuşların bıyocografyası ve sıstematıgı konusunda yapdmış çalışmalarda, en onde gclen bılım ddamı Dr Kumerloevedır 5 Eylul 1903 yüında dogan Dr Kumerloeve tam anlamı ıle klasık bır Amna zoologudur 1933 yılından ıtıbaren çok sayıda ulkemıze gelerek kuşlaı ve memelı hayvanlar ıle ılgılı bılımsel araştıımalar yapan Kumerloeve'nın 400 cıvarında yaymı vardır Yayınlarının bır bolumu IU Fen Fakultesı Mecmu ası ıle Turk Bıyolojı Dergısı'nde basılmıştır Dr Hans Ku merloeve'nın 1995 yüında yayımlanan "Turkıye Otucu KuşlarıTurkıye Otucu Kuşlarının Bıyolojık Çeşıtlılık Atldsı" kanımca onemlı bır son yayınıdır Turkıye kuşları ve memelı hayvanlan konusunda çalışmış ve çalışacak olan tum bılım adamları Dr Kumerloeve nın yayınlarından her zaman yararlanmış ve yararlanacakur 11 Agustos 1995 te olen Dr Hans Kumerloeve yı anmak ıçın, onu tanıydnlar 30 Mart 1998 de bır araya geldık Çunku Dr Kumerloeve nın eşı ve oglu onun bulun Domuzlar uçabilir mi? T bır bılgı yoktur Dr Kumerloeve bu Panter'ımızın Anadolu'dah dagılımını ıncelemış, Ankara hayvanat bahçesın de de bulunusumı belgelemıştır 1957 yüında buhayva nın korunması ıçın Dr Kumerloeve aynen şu üadeyı kullanmıştır Halı hazırda parslar av musaadesı olan veya olrnayan herkes tarafından oldurulmektedır Bılımsel onemı olan ve sayı ıtıbarıyle çok az bulunan bu tuhana ırkının korunması ıçın dıger ulkelerde oldugu gıbı Turkıye'de de mülı parklann tesısı ve pars gıbı nadır formlann yedek dollerının yetıştırümesı şayanı tavsıyedır Turkı yede yaşanan ve neslı azalan furlerın korunması konusunda Dr Kumerlopve'nın katkılan ayrı bır onem taşır Dr Kumerloeve nın 1970 ydında benım elıme geçen yayınldrından bırı Kars ın Kuyucuk Golu'nde yaşadıgı saptanan kırmızı gerdanlı kaz (Branta ruücohs) uzerı ne yazümışü Hep merak etmış ve o bolgeye gıtmeyı ha yal etmıştım Bu nadıde kazın korunum altına alınıp alınrnadıgı, Kuyucuk Golu'ne gelmeye devam edıp etmedıklerı, bugun de aklıma takıldn sorulardır Dr Kumerloeve gıbı buyuk bır ornıtologun yapügı araştırmaları burada değerlendırmeye uzun yıllar once kasa bır sure ornıtolojık araştırmalar yapmış bırı olarak kendımı yetküı gormuyorum Yalnız radyoaktıf ve kımyasal çevre kırlüıgı konusunda çahşan bır bılım adamı olarak son bu konuya dıkkat çekmek ıstı yorum Bılımsel araştırma larda en onemlı husus lıte ıaturu tam araştırmadan yapılan degıştırmelere ve ya eklemelere gırmekten kaçınmaktır Dr Kumerloeve bırçok makale.sınde, kuşlaı ın Alnıanca ve Latınce adları yanın da Turkçe adlannı da kul lanırlardı Kullandıkları Turkçe adların uzun çalışrnalar sonucu son derece dogru ve tıtız olarak seçılIçmlfti. mış olmaları benı çok etkılemıştır Ingılızce adı vvhıte headed olan Oxyura leucocephala ordegının Turkçe adı akbaşlı ordektır Dr Kumerloeve de bu adı kullanmış ve bu ordek turunun Burdur Golu dışında Kuyucuk ve Van gollerınde de yaşadıgını belırtmıştır Turk Ornıtolojı Lıteraturunde, akbaşlı ordek olarak büınen bu kuş tuıunun adı DoQal Hayatı Koruma Dernegı ve Ulus lararası Su Kuşlaı ı vo Sulak Alanlaı Araştırma Burosu (IWRB) tarafindan dıkkuyruk olarak degıştırılmışür Bu yenı adı kullanmalarma neden acaba yoresel olarak bır kaç avcının taktıgı adın tercıhı mı yoksa, bu ordeklerın erkejderınde kuyruklarının bıraz kalkık olması mı veya bu turu Ingılızce adı pıntaıl (Anas acuta) olan kılkuyruk 9 ordeklerle kaııştırmalaıı mıdır Bu yanlışlıgın nereden kaynaklandıgını henuz anlamış degüım Dogal ya da yaban yaşamı tanımaya ve onu koru maya yonelık bılımsel araştırmalar yapan kışderın en buyuk kazancı arkaya bııaktıgı ydymlanyla olumsuzleştıgı kadar araştıı ma yaparken doganm gızemıru hıssetmış ve onu kalplenyle gormuş olmalarıdır * Dr Turkıye Atom Enerjısı Kurumu Çekmece Nukleer Araştırma ve Egıtım Merkezı Bır çembenn çevresınde donen bır domuz bılım adarnlanna nasü ydrdımcı olabüır9 Teksas'takı Brooks Hava Kuvvetlerı Ussu'nde ABD Hava Kuvvetlerı Araşürma Laboratuvan santrıfujunde büım adamlan aynen bu deneyı yapıyorlar Gorunuşun aksıne araştırmacüar domuzun uçabılıp uçarnayacagı ıle ılgıli degıller Onların amacı artan ıvme ya da "gkuweünın" cıgerler ustundekı etkısını bulmak Bu tur bır bılgı, savaş püotlarınm ve uzay araçlanndakı ekjbın, yaşayacagı fızıksel basküara hazırlanabümelen ıçın yaşamsal bır deger taşıyor Gonullu ınsan bulunamayınca, Seattle, Washıngton Unıversıtesı'nden Michael Hlaıtala ve arkadaşlan Journal of Apphed Physıology'nın son sayısında yayınlanan deneyın, bu mmyaturu dışı do' muzlarla yapümasına karar verdı Domuzlar, santrı fujun ıçıne, başlan donme merkezıne dogru aşagı donuk olacak bıçımde, kdyışla baglanıyor Santnfuj sabıt bır hızla donmeye başladıgında ve domuzların nefes akşı duzenlı bır hal alınca, otomatık olarak bır kan ornegı alınarak, kandakı gaz oranı olçuluyor Araştırmacılar, aynca, kan akış hızı, nabız ıle cıger ve kan basıncını da kaydedıyorlar Farklı donuş hızlannda, farklı yer çekımı kuvvetlerındekı değışımler de karşdaştırılıyor Yuksek g'lerde, cıgerlerdekı gaz alışvenşı daha duşuk sevıyede oluyor • Kana daha az oksıjen kanşırken daha duşuk mıktarda karbondıoksıt açıga çıkıyor. Sureklı olarak tetıkte olan pılotlar ıçın bu durum tehkkelı olmakta Yuksek g'lerde daha duzensız olacak bıçımde cıgerlerdekı kan geçışı de degışmekte En yuksek rvme duzeyınde ıse cığerın on bolumunun tumuyle ışlevını yıürdıgı saptanmış durumda (FA, Nature) Bayan Kumerloeve Atatürk 7e tanifmif ve biHlkte çay dugu yerlerı gezmek ve çalıştıgı ınsanlarla taruşmak ıstemışlerdı 86 yaşında olmasına ragmen, pınl pınl bır hafızası olan Bayan Kumerloeve den ogrendıgım en anlambbügı 19351ıyıllardaDr Kumerloeve nın Ataturk le taruşmış olması ve onunla bırlıkte çay ıçtıklen olmuştur Burada Dr Kumerloeve yı anarken, ılk Turk ornı tologu Frof Dr Vehbi Ali 1933 yılında ılk Turkçe ornı tolojı kıtapçıgını yazan Celalettin tzmirli 1965 yılında Turkıye kuşları hakkında sıstematık lıste çıkaran Aıan Kasparyan Manyas Kuş Cennetını kuran, kuşları marka layan, zoolojı muzesıne kuş koleksıyonu bırakan ve kuş lar konusunda Prof Dr Saadet Ergene yc Turkıye Kuş lan kıtabıru yazdıran Ord Prof Dr Curt Kosswig ı de burada hatırlamadan geçmerun dogru olmayacagı kanı sındayım Dr Kumerloeve'nın 1957 yılında, Bırecık bol gesmde yaşayan kelaynak kuşlarının korunum altına alınması konusundakı çeşıtlı ugraşıları ve yayınlan se merısını vermıştu Büındıgı gıbı bu kuşlar korunum altın dadır Buna karşılık Anadolu panten olan Panthera par dus tullıana Valenciennes turunun korunması yapılamamıştır Bugıınku riuyumlarımd gore bu turun Anadolu da veya bır hayvanat bahçesınde bulunduğuna ılışkırı 582/10 Küresel ısınma konusunda olaylı dilekçe 600Û'ı doktoralı, yaklaşık 15 000 Amenkalı bılım adamı, kuresel ısınmayı konu dlan Kyoto anlaşmasuıı reddeden bu ddekçeyı unzaladı Dılekçeyı hazırlayanlara gore, karbondıoksıt sevıyelerındeh arüş dunyarun lehıne bır durum olarak beürtümekte. Dılekçeyı hazırlayan VVashıngton DC'dekı Ge roge Mdrshall Enstıtusu'nun düekçeyı yakın bır gelecekte yayınlaması beklenıyor Ancak karbondıoksıt sorununun onemıne ınananlar dılekçenın bu konuyu hafife almasına kızmış gorunuyoılar Ustelık postalanan kışı sayısına oıanla, dılekçeyı ımzalamış olanlann sayısmın az oluşu da tartışmaya yol açıyor