Katalog

Türkiyede Bahattin M. Baysal (*) dergiler "Nihai gerçek" tartışması taranmaya alınmıştır 2. Aralık 1995te ıkıncı aşama geçümış, Vol 20(1), 1996'dan ıtıbaren dergının "ISI Current Contents/Physıcal, Chemıcal & Earth Scıenres da taranmasına baslan mıştır Bu aşamdda dergıdekı aıaştırma ya zılarının ozetlen CDdısketlerıne almdıgı ıçın dunya lıteratuıune gırmıs oluyor Bılımsel ulasım bakımından yeterlı bır durum saglanmış olmaktadır 3. Şubat 1998'de bu kamya dergısı, "Scıence Cıtatıon Index (SCI)"de son ınce leme asamasma dlınrnış bulunuyor Buaşamada, dergıdekı ozgun makalelere başka ardştırıcılar tarafından yapılan referans sayıları saptanıp degerlendırılmektedır Inceleme sonucunun Eylul 1998'de alınabılece gı bıldırılmıştır Bu son aşama, dergının bı lım ve yayın edıtorlerınm sorumluluklarını aşmaktadır Konu, yazarların gucunun sınanması anlamını taşıyor "Turkish Journal of Pediatrics" 1958 yılından berı profesyonel bır dergı yaklaşımı ıle yayımlanıyor 1996 yılından ıtıbaren ISI'da taranan "Türk Psikoloji Dergiai" ıse ISICurrent Contents/Socıal&Be havıoral Scıences da yer alıyoı Yukarda sozu edılen bu uç dergı, Turkıye'de yapılan bılımspl çalışmaların ınternet kanah ıle dunyaya açılan uç pencere sıdır TUBITAK'ın yayımladıgı bılımsel der gıler ıle çeşıth bılırn dallarında orgutlenpn derneklerın yayımladıkları bazı dergılerdekı araştırma makalelen "abstract"larda ozetlenerek sınırlı da olsa dunya bılım lıteraturune katkıda bulunabılıyor Omer Naci Soykan BT Yazarı A.M.C. Şengör ıle ya yımcısı Orhan Bursalı aıasında 576 sayıda su yuzune çıkan kanımca kullanılaıı bazı kavramların tam açık olmayışından kaynaklanan nıhaı gerçek" tartışmasına, her zaman açıklık ısteyen felsefe adma katılmama ızın verılmesını dıle yerek sozlenme başlamak ıstıyoı um Yazılarda gerçek (real)dogru ayrımı belıı tılmemış ükın bu aynm ortaya konulmalıdır Fızıksel nesne bızım dışımızda bızden bagımsız olarak var olduguna ınandıgımız gerçek şeydır Bız ne kendı var ol dugurfıuzu ne de bızım dısımızdakı nesnelerın var olduklarını (başkalanna) kanıtlayamayız Ama bu var oluşa üışkın boyle bır ndif ınanç olmaksızm, hıçbır bılgımızı hıç kımseye ıletemeyız Eger boyle bır nesne hakkmdakı bılgımız ona yanı gerçeğe uyuyorsa bılgımız dogrudur Boylece bız dogruyu soylernıs oluruz, ama gerçegı de gü Demek kı bılun gerçeklerı degıl doğruları ortaya koyar Ancak nesne bılgısının nesnesrne uygunlugu, yanı dogrulugu "nıhaı' olarak karara baglanamaz Karıt, ' şeyın kendısı nı ( Dıng an sıch") deQıl, on dan edındıcjımız "gorunuş"u biüriz derken ve buna uygun olarak Russell, "fızıksel nesne" ıle onun ' gorunuş u ayrımmı yapar ve yıne bırıncısını bılemeyecegımızı soylerken her üasının de kastettıklerı şey bu ıdı Bu son soylenenı ornekleyerek açıklayalım (Kendımızın ve nesnelerm var olduklannı kanıtlayamayacagımız duşuncesı, soz konusu tartışmada bırıncıl onemde olmadıgı ıçın onu geçıyorum) Bır bılımcı var olan en ıyı bılgı araçlaruıı kullanarak bır nesneyı (gerçegı) büıyor ve bu bügının nesnesrne uygun oldugunu gosterıyor Ancak aradan geçen bır zaman sonra, oncekılerden daha hassas, daha ıyı bılgı araçları elde edılıyor Ve aynı bılımcı aynı nesneyı bu yenı araçlarla ıncelıyor Sundı gordugu şey oncpkıden farklıdır Ama bu kez de o nesnesı hakkmdakı yenı bılgısının yıne aynı nesneye uygunlugunu gosterıyor Çunku ua durumda uygunlugu gostermek ıçın her bır duruma uygun farklı araçlar kullanılmıştır Bu durumun uçuncu, dorduncu B agdat Caddesı'ndekı Nezıh Kıta bevı'ne, gunluk, haftalık, ayhk olarak 1500 gazete ve dergı gelıyor Onemlı bır sayı Aiıcısı var okuyucusu var C Turkıyp'dp unıversıtPİPrın fakulteleriB, çeşıth kuruluşldrın ve ozellıkle deıneklerın yayırnladıkları bılımsel dergılerın sayılarının da bır haylı yuksek oldugu bılı myoı Bu tur dergüeıın bırçogunun aiıcısı ve okuyucusu oldugu soylenemez Bılındıgı gıbı bılımsel nıtPİıklı dergılerde yayımlanan yazüar çeşıth konularda derleme yâpan dergılerde ozetlenır Bu derleyırı dergılerın en onernlısı Amenkan Kımya Deı negı nın yayımladıgı Chemıcal Abstracts" adlı buyuk kaynak yapıttır Dunyadakı hemen butun bılımsel konuları ve yayınları kapsayan daha genel bır tarama sıstemı ABD'nın Phüadelphıa' şehrındekı "Instıtute for Scıentıfıc Infor matıon, IS1" tarafınddn orgutlenmışür Ekım 1992'de ISI tarafından Anka ra'ya gondenlen bır raporda Turkrye'den o tarıhe kadar (81) dcrgının ISI lıstPİerme alınmak ıçın başvurdugu ve mcelendıgı bıldırümıştır Bunlar arasında TUBİTAK tarafından yayımlanan (o yıllardakı adı ıle) DOĞA dergılerı, uruversıto ve çeşıth fa kultelerın başlıca bılımsel yayınları ve ç eşıtlı tıp dergılerı bulunmakta ıdı Lıstedekı (7) dergının on ındeks sıstemıne (CDROM) alınmak uzere duşunulebılecegı bıldırılmış, ayrıca o yıllarda Turkıye'den sadece "Tuzkish Journal of Pediatrics"ın ISI, Cuırent Contents Clınıcal mcdıcıne ' de yer aldıgı belırtümıştır ISI ozellıkle CD duzenıne geçıp ırıternet'e baglandıktan sonra bılımsel çalışmalarda kaynak sıstem konumuna gırerek buyuk bır agırlık kazanrruş ve yenı dergı lerı kapsamma alma ışlemını sıia kurallara baglamıştır Bu kurallar sadece gelışmekte olan ulkelerdekı dergiler ıçın geçerlı olmayıp ABD ve Avrupa'da yayımlanan tum yenı dergiler ıçın yururluktedır adrmlarda da boyle olacagma ınanılıyor Bu adımlardan bılmem kaçıncısının "nıha' oldugunu soylemeye hdkkımız yoktuı Çun ku, bır nesneyı bılmek onu oluşturan onun parçalarmı ayırmak demektır Elde ettıgımız son parçanın bundan sonra artık parçalanamayacagına ınanmak, atomun bolunemeypcegıne manmak anlamına gelırdı Ote yandarı nesnenın sonsuzca bolunebıle cecjı de bır ınançtıı Ama bu ınanç eldekı parçarun artık bolunemeyecegı ınancı gıbı çurutulebüır bır ınanç degıldır, takat kanıtlanamaz da Aslında, Kant'tan berı felsefede yapılagelen bu şeyın kendısı ıle gorunuşu aynmı', bügının ılerlemesmı de açıklar Bır ve aynı nesne hakkmdakı bügımızın gelışmesı, bu nesnenm her defada elde edılen farklı gorunuşlerı oldugunu gosterır Boylece her bır defasında, gerıde gorunemeden (=bümemeden) kalan belkı yme bır bolumu gelecek defada gorunebılır olacak olan şey kalırNasıl kı bır nesneyı sonuna dek bılemeyeceğımıze ınanıyorsak evrende var olan sayısmı bılemedıgımız nesnelerı de büe bıle tuketemeyecegımıze haydı haydı manabılınz Ama bu durumun bu nesnele rın bılebıleceğımız kadarını büebüecegı mız olçude bılmekten bızı alıkoyacagım soylemenın hıçbır mandırıcılıgı olamaz Her bır nesneyı 'sonuna dek" olmak uzere 'tum" nesnelerı gunun bırınde bılebılecek oldugumuzu (bu sozlerımm dogrulugu denetlenemez) kabul edersek o zaman hem nesnenm kendısı ıle gorunuşu aynmı ortadan kalkardı hem de gerçekdogru aynmı Boylece bır şey ve "her şey" tam büınır olurdu Bılımrn "her şeyı" bıleceğı inancı bır bılım fetışızmınden başka bır şey dpgıldır Fakat, nasüsa "nıhaı gerçegı veya "nıhaı dogruyu" elde edemeyecegız dıye büme çabasmdan vazgeçmenm de hıçbır anlamı yoktur Demek ıstedıgım bızım bılgılenme surecınde olmamızı saglayan şey ' nıhaı gerçegın" veya nıhaı dogrunun var oldugu veya var olacagı ınancı degıldır Son olarak, bu yazıda kullandıgım "manmak" sozunun, metafızık ya da teolojık mancm dışmda oldugunu belırtmek ısterım Para ve emek boşa gitmesin Yabancı dıllerde yayımlanıp uluslararası ıletışıme gırmeyen bılımsel yayınların bılıme bır katkı saglamayacagı açıktır Bu tur dergılerın genellıkle profesyonel bır yazı kurulu ve hakem sıstemı yoktur Bu tur yayınlar ıçın verılen emek ve saçüan para, ulusal servetın boşuna harcanması anlamı nı taşır Unıversıteleıde yapılan atamalar ve terfılerde kısısel dosyaların kabartılmasının dışmda fazla bır deger taşımaz Ayrıca, bu tur yayınlarda yapıldıgı derı surulen çeşıth sahtekârlıklarla ugraşmak da saçmadıı Ne yapmalı'? Benım onerım unıversı te, fakulte eastıtu vb kuruluşların yabancı dılde yayımladıkları bulten ve dergılerı kapatmaları ve yayınlann konulara gore, agırlıklı bılımsel dergılerde toplanmasına olanak tanımaları, yonundedır TUBİTAK çeşıt lı konularda (12) bılımsel dergı yayımlıyor Unıversıteler TUBİTAK Başkanlıgı üe ışbırlı gı yaparak ozgun bılımsel çalışmaların TU BITAK dergüerınde yayımlanmasmı destekleyebıhrleı Yukarda sozu edılen sakın calar buyuk olçude onlenecegı gıbı, TUBİ TAK dergılerınm ISI sıstemıne gırme olanagı da aıtmış olur Ayrıra, çeşıtlı derneklerın bırleşıp bolge ulkelpn ya da Bdtı ulkelerı ıle ışbırlıgı yaparak, profesyonel nıtelıklı bı lırnsel deıgıler ydyımlanıası bu alandakı dagınıklığı ve savurganhgı onleyebılır (*) Prof Dr, Marmara Araşürma Merkezı, PK 21 41470 Gcbze Uluslararası 3 dergi ISI sıstemmde taranmak ıçın dergiler, yazı dılı, ıçerık ve bıçım bakrmrndan ıncelenmektedır Degerlendırme uç asamada gprçekloştırılıyor TUBİTAK ın yayımladıgı "Turkish lournal of Chemlstry" adlı dergının geçırdıgı aşamala rı açıklaınak ıstıyorum Bu deıgmın edıtor lugunuMaıt 1991'de kabul ettım 1 Ocak 1992'den baslayaıak bıçım yazı kurulu ve ıçerık bakımından yapüan koklu degışıklıklerın, dergıyı profesyonel bılımsel "Batı Kımya Dergılerı duzeyıne getırdıgını soyleyebüırım Tumu Ingüızce yayımlanan (4) sayıozgun bılımsel çdhşmaları, Turkçe yayımlaridn ek sayı ıse yerel ınceleme so rıuçlarım kapsaı 1. 'Turkish Journal of Chprnıstry bu yenı duzenleme ıle, Kasım 1992'de, ISI'nın bırmcı aşamasmı geçmış, Vol 16(1) 1992 deri ıtıbaren Chemıstry Cıta tıon Index (CCI)" ve "Research Alert 'de 582/15