Katalog

ikoriza ve Türkiye tarımı Türkiye tarımının verimliliğini arttıracak yöntem olarak mikoriza üzerine kurs düzenlendı. sında Doğal bir gübre olan mikorizanın tanmda kullaıulmasına ilişkin kıÇ.U Zıraat Fakultesi Toprak Bolümü tarafından 2022 Mayıs 1998 tarihleri ara Küçük hayvan nüfusları neden tükeniyor? ınlandiya'dakı Aland adalarında yaşayan kuçuk bir kelebek, tecrıt olrnuş canlı topluluklarında genetik çeşitlüık yıtırnının, soy tukerımesınde onemli bir rısk faktoru olduguna ilişkin ilk onemli kanıtı sağladı. Granvılle kelebegı (Meütaea cinxıa) ıçin henuz bir soy tukenme tehlikesi soz konusu olmamakla bırlıkte, dagııuk yoresel nufuslann bir çogu her yıl tukenmekte ve boşalan bölgeler göçlerle dolmakta. Fmiandıya'dakı Helsinkı Universıtesi'nden Ilik Saccheri ve arkadaşlan bu laboratuvarda, yok olnıaya egüırrıli kuçuk hayvan nufuslarını etkileyen faktörlen ınce leme olanagı buldular. Gunümüzde pek çok hayvan türünün karşılaştıgı en büyük tehlıke, habıtatlarınm yok olmasıdır. Buyuk habıtat bölgelerı parçalandıgında, turler, kalan habıtat "odalarmda" yalnızca küçuk nufuslaı halinde, hatta bazen birkaç çıft ve bunların çocuklarından oluşan çok küçuk topluluk lar halinde yaşamlannı sürdürmeye çalışırlar. Kuçuk nufusların tukenmeye en egılımli olanlar oldugu kesındır Onemli olan bunlann bu duruma gelme nedenleridır. H ayvanat bahçelerındeki tukenme tehlikesi altmdaki hayvanların çoğaltılmasında kazanılan deneyımler, bırbiriyle akraba olan kapalı kuçuk hayvan gruplannda yavrulamanın azalması genetik bozukluklara ve yenı nesillerın yapısında genele bir zayıflıga yol açtıgını göstermıştır. Bu çok ıyı bünen ve "çogalma depresyonu" olarak tanınan genetik olayın nedeni, topluluk içindeki genetik çeşitliligın azalması ve yakııı ak rabalar arası çıftleşmenın neden oldugu yavrulardakı gen bozukluklarıdır. "*" Bununla birlikte şimdiye kadar, genetık çeşitlılik yitımı ile vahşi yaşamda tukenme rıskının artışı arasında kesın bir kanıt bulunamamıştı. Saccheri ve arkadaşlan aileiçi üreme ve tukenme arasındaki ilişkiye ilişkin geçerli kanıtlar ortaya koymaktadır. Aland adalannm kuru çayulannda yaşayan Granvılle kelebeginin dagınık topluluklarının yoresel tukenme nedenlerını ınceleyen araştırmacılar, her çayırın az ya da çok ama izole, ama ayrı topluluklan betimledıgını, bunlann arasında tek bir kelebek çıftı ve çocuklarından kurulu topluluklar bıle olduğunu belırledüer. 1993 ve 1996 yılları arasında 1600 çayırdaki kelebek nüfusları irıcelenmiş ve her yıl yaklaşık 200 toplulu gurı yok oldugu saptanmıştır. Dogal olarak, nüfusun azalması. komşu topluluklardakı kelebek sayısının azalması ve habitatın kuçulmesi ile tukenme rıskı de artar. Araştırmacılar, 1995 ve 1996'da alan ıncelemelerini, belirli bölgelerden alınan kelebeklerde DNA analizleriyle surdurduler. Boylelikle her bir topluluk içindeki genetik degişimlerin ve aile içi uremenin derecesı saptanabilecekti. Nufusu fazla"büe olsa bir topluluktakı genetik degişimlerin azalmasının tukenme riskıni arttırdıgı belirlendi. Granvılle kelebegi söz konusu oldugunda ise, bu akrabalararası ureme çok az sayıda larvanın yetışkınlige ulaşt'ıgı, yetışkmlenn kısa omuılu oldugu dolayısıyla az yumurta uretebildigı ve yumurtalann sağhksız oldugu ortaya çıktı. feza Akça Nature News Service r sa süreli bir kurs düzenlendı Kursa Tarım ve Köy işlerı, Orman Bakanlıkları, Koy Hizmetleri Araştırma Enstitusu elemanları yanında üniversitelerin Ziraat Fakultelerı (Bitki Koruma, Toprak, Tarla Bitkileri, Bahçe Bitkileri, Peyzaj Mımarlıgı ve Tarımsal Yapılar Bölümlerı), Orman Fakültesı, FenEdebıyat Fakültesı (Bıyolojı, Botanik, Mıkrobiyoloji, Ekolojı Bolümleri) elemanları ve organik tarım yapmak isteyen kişiler başMikoriza mantarı ile afilanmış ve aşılanmamif mısır bitkislvurabilir. nin genel görünümü Dogadakd birçok bitki türü ve çeşidi ozellikle de orman agaçlan, çayırmera ıçın daha dayanıklı olduklan belirlendi. Mikorizal infeksibitkileri, nodül oluşturan baklagüler, kültürü yapılan nayon yalnız P' un degil, aynı zamanda Zn, Cu, Mn, Fe, K ve renciye gibi meyve agaçları çogu zaman dogada gubreN1 un bitkilerce alımında etkılı olmaktadır. Bitia kökleri bir siz ve suyun az oldugu alanlarda yetişebilrnektediıler. Yakez mikoriza ile infekte edıldıklerı zaman butunyaşamlakın zamana kadar toprakta alınabüirligi yavaş olan besın rı boyunca mıkonzalı olacakları ve uzun surede iyi besleelemerıtlerinin alımının yalnızca bitki kökleri tarafından neceklerı ıçin bir çok hastalık ve zararlılara karşı daha dasaglarıdıgı sanılıyordu, fakat son yülarda yapılan bilımsel yanaklı olacaklar ve minimurn gubrelemeye gereksinım araştırmalarla, bıtkı besın elementlerının bıtkı kokler ırıın duyacaklardır. Mikoriza mantarlannın bitkıye besın alımı yanı sıra çogunlukla mıkoriza dıye adlandınlan ve teşhisi dışında başka yararları da vardır, örnegin ruzlu koşullara mıkroskop altında yapıları, çok mıktarda lıf ureten mantar karşı artan tolerans, su alımının teşvıla, bitkıye büyümeyi türleri tarafından almdıgını ortaya koydu. teşvık edıcı maddeler (hormorılar) saglanması gibi.. Mikoriza, toprakta var olan sporlan aracüıgıyla tuKaba bir hesapla Turkıye tarımında mikorizanın runçgil bitki kökleri üe etkin bir infeksiyon gerçekleştırdıkullanılması veya dogru yonetılmesi sonucu dekarda 5 gi zaman ortak bir yaşam oluşrurarak bitküerin bir kaç kat kg'lık P2O5 eşdegerı fosforlu gubre tasarrufu yapüması daha fazla büyümesmı sagladıkları, bitküerin su ve besin durumunda yaklaşık 140 trılyonluk bir kazanç saglayaelementlermden mıkoriza ile infekte edilmeyenlerden dacaktır. Bu yolla Turkıye gıbı ornegın fosforlu gubreleri dış ha iyi yararlandıkları hastalüdara karşı iyi beslendikleri ulkelerden ıthal eden ulkelenn dışarıya bağımlüığı da azalabilecektır. Tavsiye edılen gubre dozlarmda yapılacak bir azaltma Türk çiftçisi ve ureticisi için ekonomik bakımdan önemli tasarruflar sağlayabılecektır... Kursun temel hedefı, biyoîojik bir kaynak olan mıkoriza mantarlarından yararlanmarun geliştirümesı ve bıtküerde besin maddeleri noksanlıklarına karşı kullanılması suretıyle gubrelerm daha etkm kullanımına ımkan veren tarırnsal stratejıleri geliştırmek, bu konuda başta araştırmacılar olmak uzere tarım teşküatındaki teknık personeli bılgilendırmek ve ulkemizın tanmsal planlanmasmı yapan yetkılılerce konunun onemini belırtmektır. Adres: Doç Dr. tbrahım ORTAŞ Çukurova Üniversitesi, Zıraat Fakultesi, Toprak Bolumu, 01330, Adana, email: asportas(parnuk.cu.edu.tr Tel: 322 3386819, Fax: 322 3386643 Mikoriza mantarı ile aşılanmif ve afilanmamif soğan bitkislnin genel görünümü. 582/14