Katalog

Yeni oluşan nebula Astronomlar, bır yıl dızın yaşamınm son donemınden gorunruler elde ettıler Gıderek buyuyen bır gaz bulutu NA SA'nın Hubble Uzay Teleskobu büınen en genç gezegensel nebula olan Stıngray nebulrisınm (Hen1357) goruntulerını yenı elde etmeye başladı Yırmı yıl once sonmeye başlayan yıldızın gaz bulutu teleskop tarafından farkedılecek kadar parlak değüdı Stıngray nebulasma bu adın verdmesının sebebı şeklının dıkenlıuyuşturan balıgına (stıngray fısh) benzemesı Bu gezegensel nebulanın oluşum donemınden alınan goruntuler bızım guneşımız gıbı yıldızların son du rumu hakkmda bır fıkır edınmemızı saglıyor Gezegensel bır nebula yaşlanmaya başladığında kutlesı şışer ve "kırmızı dev" (red gıant) halme gelır Nebula (gaz bulutu) genışleyerek yıldızdan uzaklaşır ve gerıde yıldızın gıttıkçe ısınan çekırdegını bırakır Sıcak merkezden dışa dogru ılerleyen maddeler dıştakı gazı sıkıştırarak hızla dışa ıter ve gaz fırtınalannı oluşturur Stmgray nebulasının yıldızmm merkezı çok çabuk ısındı Baltımore Uzay Büımı Enstıtusu'nden Kaılash Sahu "Boyle bır yıldızm bu kadar hızlı evrım gostermesı çok şaşırtıcı bır durum Gunumuz teonlerı boyle Stıngray nebulası gıbı kuçuk kutlelı yüdızlann hızlı degışım gosterecegını tahmm edemıyordu" dıyor Yüdızlann omnı müyarlarca yıl surerken nebulaya degışımı sadece 100 yü ıçınde olur Stmgray nebulası normal boyutlardakı bır nebulanm onda bırı ve guney yonunde 18000 ışık yüı uzakta Boyutunun kuçuklugu nedenıyle, Hubble'dan elde edüen goruntulerden once hakkında hıçbır ayrmtı büınemıyordu Hubble goruntulerı nebulanm ıçmde üancı bır yıldız oldugunu ve aslmda Stmgray'm merkezının ıkı yıldız sıstemmden oluştugunu gosterdı Nebula gazının bır bolumunun bu ıkıncı yüdızın çekımı yuzunden sapmaya ugradıgı sanüıyor Bu duruma bır nebulada ılk defa rast lanıyor Astronomlar Stmgray nebulasını Hubble teleskopuyla ük olarak 1993'te mceledüer 19972'dekı son ıncelemeler nebulanın ne kadar hızlı degışıme ugradıgının en ıyı kanıtı Elde edüen bu sonuçlar Nature Dergısı'nın 2 Nısan sayısmda yayımlandı Sevil Duvara http llwwwscıencedaılycom yasak yoktu ve bır avlarna sırasında yuzlercesı oldurulebüıyordu Bu yuzyılın başında yabanı hındı sayısı 30000'e ınmıştı Şımdı, Alaska harıç ABD'nm hemen tum eyaletınde yaşayan hındı sayısı 4 rnılyona çıktı Ulusal Dogal Hayat Federasyonu 1973 yüından bu yana yaşam alanlarmı tekrar kurmak ıçın 54 mılyon dolarlık harcama yaptı Mıchıgan Dogal Kaynaklar Bolumunden Mark Bishop, "Bu kuşları yenı kurdugumuz alanlara transfer ederek kurtarabıldık Bu yenı alanlara kendılerı de zamanla yerleşebılırdı, bız sadece bu ışlemı hızlandırdık," dıyor Şu an avlanma ıznı tekrar çıktı ve her yıl 500000 kadar hındı avlanıyor Buna ragmen populasyon buyumeye devam edıyor Bazı bolgelerde sayıları o kadar çogaldı kı populasyonu dengede tutmak ıçın yılda ıkı kere avlanma ıznı çıktı (sdhttp llwwwcnn com) Konuşan hareketler Amerikalı bilim adamlan sağır ve dilsizlerin işaret dilini sözlere dönüştürecek yeni bir makine geliştiriyorlar. Yeni bir biyolojik mikrofabrika Ulusal Bılımsel Araştırma Merkezı'nden (CNRS) bır ekıp, bır bıyoteknolojı kuruluşu olan Transgene ve Hoechst Marion Roussel eczacılık laboratuvan ışbırlığı yaparak tedavı arnaçlı maddeler uretmek ıçm bır mayanın genetık kalıtımını degıştırdı Yenıden programlanan mıkroorganızmadan, do gum kontrolu, kanser tedavısı gıbı çeşıtlı amaçlarla kul lanılan ılaçlann bıleşımınde yer alan ınsana aıt steroıd hormonlann sentetık hale getırılmesı ıçın yararlanılacak ABD'de Massachusetts Teknolojı Enstıtusu'nden araştırmacüar sagır ve dılsızlenn ışaretlerıru soze donuşturecek yenı bır makme uzerınde çahşıyorlar Soz konusu cıhazda bır kamera sagır ve dılsız kışının ışaretlerıru füme alıyor ve bır bılgısayar da yapay bır sesle bu ışaretlerı sozcuge donuşturuyor Makine şımdılık ABD'de bu kategorıye gıren ınsanların en sık kullandıklan ışaretler arasından seçılmış kırk kadannı çozebüıyor Ancak gelecekte, sagır ve dılsızlerın dagarcıgındakı bu Beta Pictoris'in yeni gezegenleri Uzay teleskobu Hubble tarafindan çekilen yeni bir fotoğraf Beta Pictohs yıldızının en azından bir gezegene sahip olduğunu ortaya koyuyor. 1997 0e çekUen ve /*/ beyaz çlzgl arasındaki bölgeyi götttren fotoj Yabani hindi tekrar çoğalıyor Kuzey Amerıka'da sayısı ıyıre azalmaya başlayan yabanı hındı, ozellüde goçmenler tarafindan çok fazla avlandıgı ıçın yok olma Beta Pktortsin toz dlski (bir knmı gtoriinüyor) j, tehlıkesıyle yuz yuze gelmıştı Neyse kı, kurtarma çabalan sonucunda bu hmdüer tekrar çogalmaya başladı Ulusal Dogal Hayat Federasyonu'ndan Steve Sharp,"1800'lerde kerestecüık, yaşam alanlarmdakı kalıte duşuşu ve avlanma yasa^ının olmayışı bırçok kuş turunun sayısmın azalmasma ve hatta yok olmasına sebep oHu," dıyor 1960'lara kadar, hındı avlama uzerme hıçbır 579/6 Beta Pıctorıs hâlâ kendınden soz ettırıyor Dunyadan 64 ışıkyılı uzaklıgındakı bu yıldız yenıden uzay teleskobu Hubble'ın odak noktası olmayı başardı 1995'te çekilen fotografta yıldızı çevreleyen 2000 UA (astronomı bırımı) çapındakı toz dıskının ıç kısmının hafifçe egrümış oldugu gozlemlenmıştı Gokyuzu mekanıgının modellerıne gore bu çarpıklık ancak toz dıskınde bır ya da bırden fazla sayıda gezegenın bulunmasından kaynaklanabılır Bu gozlem, 10 Kasım 1981 de yıldız ışıgının anıden duşup sonmesının Jupıter'den daha buyuk bır gezegenın yıldızı ortmesınden kaynaklanabılecegı varsayımıru guçlendırıyor Hubble araalığıyla alınan görüntiide (1) 1995 yılından berı yenı bır ortme eylemının kaçınlmaması ıçın yıldızın Beta Mctoris'l kufatan toz diskinln merparlaklıgı sureklı olarak gozleruyor Ancak astronotların o tarıhten berı kez bölümü eğlk glbl dunıyor. Şllidekl benzer bır fenomenı kaydetmemış olmaları yıldızın bellı bır dengeye ka La Sllla gözlemevl tarafindan çekilen fovuşmuş oldugunu gosterıyor, bu da 10 Kasım 1981'de gozlenen parlaklık toğrafta (2) da bu örtulme fenomenl götakı anı degışım fenomenıyle ılgüı her tur açıklamayı şlmdilik geçersız rtMefctf/yor. kılıyor Ote yandan, fenomenden once ve sonra parlaklıkta meydana gelen degısımler ıse yıldızı ortme gırısımınden kaynaklanabılecek hareketlere son derece uyuyor