Katalog

Öfke: Baldan tatlı, sirkeden keskin BH'ım adamlan, organizmaya yarardan çok zarar veren ani öfke nöbetlerinin doğal ayıklama sürecinde niçin yok olmadiğını araştmyorlar. A merıkdlı unlu boksor Mike Tyson, geçen yıl Dunya Boks Bırlıgı karşılaşmalarında rakıbı Ewander Holyfieldın kulagını ısınp kopartıncd boks yapmdktan rnen odıldı Meslegının doruk noktasına cjelnnş bu kışıyı, bu denlı çügın bır davranışd ıtecek kadar guçlu bır ofke nereden kaynaklanıyordu? "Bırden gozurn karardı Sonrasını hatırlamıyorum ' turu gerekçelerın ardına sıgınan yalmzca Tyson degıl Sıyam balıkları, Rhe sus maymunldrı gıbı canlı turlerınde de ızlenen ofke ve saldırganlık ınsdnoglunun en belırgm ozellıklerınden bırı Genel kdnıya gore olumsuz bır duygu ve davranış şeklı olardk ortaya çıkan ofke sırasmda açık, sırasında uzerı ortulu bıçımde ıfade edılıyor Olumsuz yonlerıne "Keskin sırke kabına zarardır", Ofkeyle kalkan zararla oturur" gıbı atasozlerıyle dıkkat çekılen ofke ük kez orta çagda bagnaz dm dddmlarınca sıstematık bır tabana oturtuldu O donemde 7 Buyuk Gunah çerçevesmde ele dlnıarı ofke ve hıddet bıreyı ve toplumları felaketp surukleyerı bır 'zaaf' olarak goruluyordu 21 Yuzyıld gırmek uzere oldugumuz son gunlerde ofke ve hıddet gunah kavramından anndırılarak hayatta kalabılmek ıçm gereklı bır unsur olarak ele alınıyor sa da, büım ddamları evnm teorisı çerçevesmde, duşunmeden anı olarak ortaya çıkan şıddete açıklama getrrmekte zorlanıyorlar Bılım adamlannın ydnıtlamakta zor landıklan soru şu Içgudusel şıddet egüımı, dogal ayıkla ma surecı ıçınde nıçın yok olmadı? Bu soruya yanıt aramadan once, saglıklı bır öfkey le, "gozu kara" şıddet arasındakı dengeyı ırdelemekte fayda var Insanlar ve hayvanlar uzennde surdnrulen bınlerce araştırma, testosteron duzeyınden, beyın kımyasına dek bu dızı etmenın rolunu ortaya çıkartma çabasında Bu rur arastırmalar, ınsanlar uzerınde gerıye donuşu olmayan hasarlara yol açabılecegınden, çoğunlukla ya çıkıyor Hıgley'e gore, erkek Rhesus maymunlannda ofke ve saldırma sıklıkla karşılaşılan bır egüım Ancak may munlar kendılermden daha guçlu veya daha kalabalık bır grupla karşdadıklan zaman kaçmayı tercıh edıyor Buna karşın maymunlar arasında kuçuk bır grubun (yuzde 5 veya 10) dığorlenne oranla daha saldırgan ve daha vahşı oldugu goruluyor Bu grubun ıçındekı bazı genç maymunlar, kendılermden daha guçlu ve deneyımlı maymun lara duşuncesızce saldınyor Sonuçta saldırganlar toplum dışma ıtüıyor ve bır sure sorıra normal yaşam fonksıyonla nnı yerme getıremedıklerınden oluyor Anı ofke bu denlı zararlıysa doğal ayıklama surecmde nıçın yok olmadı9 Hıgley'e gore bu sorımun yanıtı ıkı onemlı olguda aranmah Bırıncısı, saldırı tek bır gene veya beyın hormonuna bağlı degıl Bu baglamda aşın saldırgan maymunlann kanlanndah serotonm duzeyınm normalm altında olması konuya ışık tutan çok onemlı bıt bulgu Boylece serotonın salgısmın saldırı durtusunu kontrol eden çok onemlı bır unsur oldugu arüaşüıyor Ancak adadakı aşırı saldırgan maymunlann dıgerlprınden tek farkı serotonm duzeylerının duşuk olması degıl, aynı zamanda testosteron duzeylerı dıgerle rıne gore yuksek Higley bu du rumu şoyle değerlendınyor "Testosteron maymunldrdakı saldın durtusunu korukluyor, serotonm ıse bu durtunun ıfade tarzma, kontrol altma alırup alınmayacagına karar verıyor" Araştırmacüard gore duşuk serotonm duzeyı er keklerde felakete yol açarken, aynı duzey dışüerde bır fark yardtmıyor Maymun toplulugunda ışbırlıgı ıçındekı dışıler arasmda şıddet sıklıkla karşılaşılan bır olgu degü Buradan da şu sonuç çıkıyor Erkek maymunları şıddete ıten gen varlıgını surduruyor, çunku dışıler tarafından ne sılden nesıle aktanlıyor Maymunlardan yola çıkan araştırmacılar yuksek testosteron duzeyı üe duşuk serotonm duzeyının saldırganlık konusunda ınsanlan nasıl etkıledıgını ortaya çıkartmaya çabalıyorlar Pek çok bılım adamı duşuk serotonm duzeyınm ınsanlarda saldırgdnlıga yol açtıgmı üerı sur mekle bırlıkte, bu ıkısı aıasındakı ılışkınm dogası hakkmda pek fazla bır şey bılınmıyor Çunku serotonm duzeyınm yalnızca genler tarafindan belırlenmedıgı, çevresel fdktorlerm de serotonm salgısını buyuk olçude etkıledıgı bılmen bır gerçek , Reyhan Oksay NevvScientıst 28Martl998 Gelecek hafta:Kibir Toronto Unıversıtesı araştırma gorevlılerınden Janet Halperin ve çalışma arkadaşları, ofke ve saldırganlık konusunddkı çalışmalarını Sıyam bahkları uzermde yuruttuler Bakkldra once akvaryuma atılan balık yemını yemek ıçın sıraya gırmelen ogretıldı Bu sırayı bozanlarda değışık derecelerde saldırganlık egüımlerı gozlendı Ku çuk saldırganlıklar dıkkate alınmadı Ancak şıddeth sal dırganlıkların akvaryumun tum duzenını bozdugu goruldu tnsanların dunyasında 'ofke" ve 'saldırgan lık' fark gozetmeksızın kulldnılmakla bırlıkte, ıçgudusel ve anı ofke ıle duşunerek, kasıtlı planlı şıddet arasında buyuk fark vardır Bu ıkı davra nış da suç sayüacak eylemlere yol açTayson öfkesM ısırarak çıkardı hayvanlar uzerınde gerçekleştırüıyor Halperın'ın Sıyarn bdlıldarıyla yuruttugu araştırma yem sırasında ortaya çıkan karmaşada, rakıplerının onune geçmek ıçın aşın çaba harcıyan, saldııganlık duzeyı yuksek olan balıklann boşu boşuna çırpındıgı, yem yıyemedıgı gıbı dıger balıklar tarafından da dışlarıdıgını ortaya koyuyor Halperin bu deneyın sonuda saglıklı, sagduyulu bır sdldırgankgın sosyal duzenı sağlamakta onenılı rol oynadığını, ancak duşuncesızce yapüan saldınnın bıreyın ken dıne zarar verdığı sonucunu çıkartıyor. Boşa kürek çekmek ABD'de Maryldnd Alkol Bagımklığı Merkezı gorevlılerınden Dee Higley ve arkadaşlan, Guney Carolına kıyılarınddkı kuçuk bır adada ozgur yaşayan yuzlerce Rhesus maymununu 10 yıl boyunca ızleyerek şıddet egılımlerını olçuyor Maymunlann beynındekı ve omurılıklerınde kı sıvıdan yüın belırlı zamanlarında ornekler alan Higley ve ekıbı maymunlann nasıl çıftleştıklerını, hangı erkeklerın daha baskın oldugunu, genç maymunlann nasıl egıtıldıgını ızlıyor Bu bılgılerın ısıgında maymun adasındakı şıddete neden olan bıyokımyasal ve sosyal etmenler orta uyurular ÇOCUK NÖROLO)İSİ GÜNLERİ III Cerrahpaşa Çocuk Norolojısı gunlen kapsa mında 21 22 Eylul 1998 gunlerınde Pedıyatıık Ddvicinıij Noıolojısı duzenlenecektır Konfprans ana konuları ütızm Aapeıger Sendromu Rett Sendromu gplışımsel dıstazı Kongre yerı IU Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Odıtoryuınu Toplan tı dılı Ingüızcc olup pşzamanh çpvrı yapıldCdk tır 21 Lylul pıograını ^oyle Gelışımspl dısfazı bpym qelışırnı hucrp goçu Landau Klpffrıpr sendromu, Eses, tartışma ve katkılar 22 Eylul programı ıse şoyle Otızm, Asperger Sendromu Otızm ve şızofrenı, Otızmde tedavı Yazışma adresı Doç Dr Banş Korkmaz PK 18 Cerrahpaşa 34301/lstanbul Faks/Tel 0 212 633 0176 e maıl cozkara@sım net tr lerde dunyarıın pek çok ulkesınde gorulmeyen Çocuk Felcı Hastalıgı" ulkemız çocuklanm hdsta etmeye, sdkat bırakmaya ve oldurmeye devam etmektedır Vırusle oluşan bırçok hastalıklarda oldugu gıbı çocuk felçıne karşı da etkılı bır ılaç bulunmamaktadır Tedavısı olmayan bu hastalıga karşı en etkın korunma aşılamadır Ulkemızde uç yıldır surdurulen "Ulusal Ası Gunlerı" bu haın, acımasız vırusu onemlı olçude ortadan kaldırmış ama kokunu kdzıyamamıştır Tum dunyada engeç 2000 yılında tamamen yeryuzunden sılınmesı hedeflenen bu hastahgın yokedılmesı ıçın tum toplumu büınçlendırmelı ve gereklı uyanlar yapılarak anne babalann çocuklarına kesınlıkle hıçbır terettude kapümdddiı çocuk felcı aşısının yapılması sağlanmalıdır 5 yaş altında daha once aşüanmamış ve aşılan çeşıtlı sebeblerden tamdmlanamamış tum çocuklar bır ay ara ıle 2 doz aşının agıza damlatılarak uygulanmasıyla bu kampanydlar çerçevesmde çocuk (elçınden korunulabılır Çocuk felcı Ulusal Aşı Gunlen 21 Nısan27 Nısan ıle 21 27 Mayış tanhlerı arasında yapıldcaktır ÇOCUK FELCİ ULUSAL AŞI GÜNLERİ 2000 lı yıllard gen sayıma başladıgımız bugun 579/2