Katalog

Ya Ay olmasaydı? Ay'ın Dünya ile bir göktaşınm çarpışmasından oluştuğu görüşü giderek kesinlik kazanırken, Ay olmasaydı dünyanın hali nice olurdu, konusunda da ilginç görüşler ortaya atıldt. A yın dunyanın bır gezegenle çarpışması sonucu oluştugu tezı gıttıkçe daha çok astrofızıkçı tara fından kabul edılmekte Colorado Uruversıtesı nden astıofızıkçı Robin Canup ve ekıbının gelıştırdıgı bılgısayar sımulasyonunda bu çarpışma tum dşdmalarıyla ıncelenıyor Senaryo: Yaklaşık dortbuçuk milyar yıl once gcr çekleşen çarpışmada ortaya çıkan enerjı o kadar buyuk kı çarpan gezegen bırkaç sanıye ıçınde buharlaşdı, dunyadan ıse irüyonlarca ton parça uzaya puskurdu Durıya henuz oluşum aşamasında oldugu ıçın açılan delık bıı gun gıbı kısa bır zamanda lavlarla doldu Dunya ve ya bancı gezegenın parçalarından Ay'ın oluşması ıse yakla şık yuz yıl surdu Sıvı halıne gelen ve buharlaşan materyaller bu zaman ıçınde katuaşarak bırleşüler Zamanla dunyanın etrafinda goktaşlanndan meydana gelen bır halka oluştu Bu taşlardan bazılarının buyuklugu yuz kılometreye kadar varıyordu ve dunydiıın etıafını on saatte donuyorlardı Bundan sonrakı bırkaç ay ıçınde parçalar bırleştıler ve dunyanın etrafında gıttıkçe buyuyen bır yorungede donen Ay oluştu Bu buyumo hâlâ devam etmekte ve Ay hor yıl yaklaşık uç santımetre dunyadan uzaklaşmaktadu bir fırıldak gıbı donerdı Bu nun sonucu olarak sert, anı ve dengesız ıklırn degışıklıklerı meydana gelır ve bu koşullara uyum saQldrrid.sı olanaksız olan yuksek yaşarn bıçımlen gehşe mezdı Ama sadece bır gok cısmmm çarpması bılp dunyada yaşamın bdşlaması varsayımlarından bırısıdır, çunku bu çarprnayld dunya çevıesındekı gaz ortusunun bıı kısmı kay bolmuştu Eger bu olay olmasaydı dunyanın atmosferı Venus gıbı yogun olurdu ve sera etkısıyle sıcaklık 400 derecenın uzerıne çıkardı. 1 Bir gezegen henüz kızgın haldeki dünyaya çarpıyor. Bu çarpma ile kopan maddeler uzaya fırlıyor 2 Kopan parçalar dünyanın çevresinde dolaşmaya başlıyor ve bunlar zamanla birleşerek büyuyor. Klasik tezin çürütülmesi Buyuk çarpma hıpotezı ılk olarak, altı Apollo uçuşu sonundd getırılen yaklaşık dort3 Bu birleşmeden giderek Ay yuz küogramlık Ay topragının oluşuyor. ıncelenmesınden sonra ortaya atıldı Ay taşlannın analızı dunya ile Ay'ın aynı kaynaktan gel dıkleıı sonucunu verıyordu çunku Ay taşlan içıne sıkışmış oksıjen gıbı elementlerın ne gırmış bır gok cismı olarak açıklayan klasik te« çuoranları dunyadakılerle ayrııydı Boylece Ay ın oluşumu rutulmuş oldu Ancak yıne bu analızler Ay ın dunyanın nu, çekım kuvettı etkısınde kalarak dunyanın yorungesı tam bır kopyası olmadıgını da oıtaya çıkardı, çurıku Ay taşlarında alumınyum veya toryum gıbı elenıentleı dunya topragında oldugundan çok daha yuksek konsantras •yonlardd bulunuyoılaıdı Bu sonuçlaı ıse, Ayı dunyanın oluşumu sırasında ondan kopan bır parça olarak açıklayan hıpotezı asılsız kıldı Ay'ın bu karışık yapısı alternatıf hıpotez olarak 'Buyuk çarpma" tezının gelıştırılmesıne neden oldu Bu hıpotez aynca Ay'ın neden bu kadar kurak olduQuna da cevap verebılıyor çarpışma sıcaklıgı Ay materyalını ku rutmuştu, su ve dıger uçucu elementler buharlaşmıştı Ya Ay olmasaydı? Yabancı bır gezegenın yok olmasıyla aym oluşması dunyada yaşamın gelışmesınde de onemlı bıı 10I oy nadı Bırkaç yıl once Fıansız ardştırmacıların yaptıklan hesaplarda Ay ın çelam gucunun dunya yorungesındekı sdhnımlaıı engelledıgı ortaya çıktı Uydusu olmasayd; dunya, guneşın etrafında Venus'e benzer yalpalayan Bazı pürüzler var Çarpışma senaryosunun da başlangıçtan berı bdzı puruzlu noktalan var Oncelerı bılgısayar sımulaayonunda araştırmacılar gerçekte var olan Ay'ı yâiatamadı Büyük çarpma hipotezl Ilk olarak, altı Apollo uçutu sonunda getirilen yaklaşık dortyuz kilogramlık ay topragının Incelenmesinden sonra ortaya atıldı. 578/8 Robin Canup, Ay'ın Dünyaya bir goktafinın çarpması sonucu oluştuğunu bellrtlyor.