Katalog

Zümrütten akisler Tuhaf bilim öyküleri.... Zenginlere açık protesto tngütere'de Natıonal VVestmınster Bank'm halkla ılışkıler bolumunde yaşanan ılgınç bır oyku Banka belıı lı bır rruktaı ın uzennde hesabı bulunan muşterüerıne bazı avantajlar tanımaya ka rar verır Bunun uzerıne sayılan 2000'ı bulan zen gın muştenlenne mektup gondererek bu kararı duyurmak ıster Bankanın bılgısayar bolumunderı bır programcı bu ışle gorevlendırılır Proglamcı hesap sahıplenrutı arasından bu 2000 kişıyı otomatık olarak seçecek ozel bır program ha zırlar Bügısayarcı, programın test aşamasında muşterılenn ısımlennı tok tek gırmemek ıçın tum muşterüer ıçın hayalı bır ısım uydurur Bu ısım "Zengın Pıç"dır Ne var kı programın henuz deneme aşamasındd oldugunu bılmeyen bolum sekreterı "Sayın Zengın Pıç"le başlayan 2000 mektubu muştenlere postalaı Sonucu merak edıyorsanız Programcı ve sekreter anında kapının onune konulur A. M. C. Şengör f? Nisan Dün 17 Nisan'dı! Hem neş'e hem de hüzün doluyor insan 17 Nisan'da. Neş'e, çünkü 17 Nisan tarihi 17 Nisan 1940'm, köy enstltülerinin kuruluş kanununun kabulünün, yıldönümüdür. Bu kanunla, genç Türkiye Cumhuriyeti kendi insanlarının gözlemleriyle saptadığı bir temel sorununa, kendi insanlarının yaptığı incelemeden elde ettiği sonuçlar ışığında, kendine has, ancak evrenselliği de olan bir çözüm getiriyordu. Bu kanunla Anadolu'nun yuzyıllardır insanlık kavramı ve insan onuruyla alay eden fec! zindanının kapıları açılıyor, orada ışığı ona hasret olacak kadar bile tanıyamamış olan insanlara âdeta güneşten parçalar dağıtılıyordu. Anadolu herşeyden önce okuyacaktı! Okuyan Anadolu öğrenecek, öğrendiğini kendi çevresine uygulayacak, uygarlığı ayağına getirecekti. Uygar olan Anadolu evrensel uygarlıkla konuşacak, kendi içinde tartısacak, uygar dünya ile haberleşerek birleşecekti. Uygar dünyada yerini alan Anadolu uygarlık yapıası olacak, bilim üretecek, "muasır medenlyet seviyesinln üzerine çıkacaktı." Köy Enstitüleri kanununu çıkaranlar, Anadolu'yu "irşad etmek" iddiasını şiddetle reddediyorlardı. Hayır! Onlar artık Anadolu'ya hukmetmeyecekler, fakat onunla düşünecek, konuşacak, tartısacak, paylaşacak, onun kendisinden gizlenmiş hazinelerini ortaya dökerek Türkiye'yi herkesin malı ve aynı zamanda herkesin yuvası yapacaklardı. Bu uygarlık susamışlığında oradan buradan alınmış akıldışı ideolojilere yer yoktu. Köy Enstitüleri aslında Anadolu'nun insanltğa hediyesi olan "aklın" ve "müsbet ilimlerin" ürünü olarak doğmuşlardı. Koy Enstitüleri o buyuk Anadolu çocuğu Herakleitos'un dediği gibi, gerçeği bulabilmek için once gerekli olan "ortak"ı yaratacaklardı: herkes uygarlık dilini konuşacaktı, herkes bilimsel düşünecekti. 17 Nisan ne yazık ki neş'eyle birlikte hüzün de veriyor insana. ' Çünkü bu yukarıda sayılanlann hiçbiri olamadı. Herakleitos'un o en büyük iki düşmanı, aptallık ve cahllllk, O'ndan 2500 yıl sonra Anadolu'da gene hortladı ve köy enstitulehni yok ettionlarla berber Anadolu insanının insanca yaşama ümidinin çok önemli bir kısmını da. Birisi bir enstitüde şu Tacizci timsah Kullanma kılavuzu ı deyip geçmeyin! Toplumumuzda gıderek yaygınlaşan okuma tembellıgı satırı aldıgımız malların kullanma kılavuzlannı da kapsıyor Yeru satın aldıgımız bır urunun kullanma kılavuzunu okumayı her nedense gereksız bulup, urunu deneme yanılma yon temlerıyle kullamlır hale getırmeye ugraşıyoruz Sonuçta urun lcullanılmaz hale gelıyor ve ancak o anda kldvuzu okumak dklımıza gelıyor Işte bazı urunlerm uzerındekı ügınç uyanlardan bırkaç ornek •Nytol uyku haplarının kutusunun uzerın de yer alan uyarı Nytol Klınık olarak onaylanmış uykuılacı Endıkasyonlan Geçıcı uyku bozuklukldrını gıdeı ır Uyarı Uyuşukluga yol açar. • Çm Hava Yollanna aıt yolcu uçaklarında yolculara dagıtüan yer fıstıgı paketlerının uzerın de Ingüızce ve Çınce şu uyan yer alıyor: "Paketı açın ve ıçmdekılen yıyın" •Ingütere'dekı unlu Saınsbury magazalar zıncırınde saülan bazı malların uzerındekı uyanlar. 1) 500 gramlık fıstık paketlerinın uzerinde'"Içındekıler Fıstık" 2) Çıçek saksılarının uzerınde "Bu çıçekleı sus bıtkılerıdır Yenmez" 3) Ultrasvvım marka şampuanlarm uzerınde "Saçlarınızın dokulmesmı ıstıyorsanız sık sık kullanın" 4) Fotograf makmesının uzerınde "Bu ka mera ancak ıçınde fılm oldugu zaman çahşır" 5) Sut kutusunun uzerınde "Açtıktan sonra agzı yukarı gelecek şeküde saklayın" 6) Rowenta utunun uzerınde "Uyarı Cıysılerı uzerınızdeyken utulemeyın" 2) Antıfrız şışesının uzerınde. "Sıcaklık O'm altına duşerse kullanın" 8) Bocek oldurucu spreyın uzerınde "Bu urun balıklara zararlıdır" 9) Buharlı utunun uzerınde "Bu urunu yagmur altında ve nemlı oıtamlarda kullanmayın." Mexıco Cıty Hayvanat Bahçesı'nı zıyaret eden Marge Alvarez'ın başmdan geçenler oldukçd ılgınç Hdyvanların serbestçe dola^tıgı parkta erkek ümsahlardan bırı Alvarez'ın peşine takıl mış Hayvanın buyuk bır ınatla peşınden gel mesmden tedırgın olan kadın, adımlannın sıklaştırmış Ancak timsah da hızını arttırmış Sonuçta kadın buyuk bır şaşkınlıkla hayvanın, ayagmdakı tımsah derısınden yapılmış çızmeleıe saıkıntılık ettıgını fark etmış. Örümcek kafayı bulunca NASA'nın Marshall Uzay Uçuş Merke zı'nde orumcekler uzerınde gerçekleştırüen bır araştırma, kımyasal maddelerın canlılar uzerındekı etkısını ortaya koydu Araştırmayı yuruten bılım dddmldrı degışık kımyasal maddelere maruz bırakılan or uıncekleı ın ordugu aglardan ılaç sözleri görmüş: "Bozkırları noksanını tamamladık" ve Köy enstitülerl, " * " biz donattık, Tanrmın T ü r k j y e "bunu yazan kahroisun" özgün eğitim yöntemiydi. * < n i n geliştirdiâi diye düşünmüş! Herhalde bu zat kendini dindar, okuduğunu da küfür zannediyordu! Hiç kuşkusuz bilmiyordu ki, büyük Alman jeologu Baron Leopold von Buch Prusya Bilimler Akademisi'ne seçildiği gün yaptığı konuşmada jeologun görevinin "tabiatın eksik bıraktığı işi tamamlamak" oldugunu bütün dünyaya ilân edıyordu. Tabiî zeki, bilgili ve kulturlu Leopold von Buch, kendi dininin kitabını iyi bilıyor ve Tanrı'nın insanı "kendi suretinde" yarattığını, ona yeryuzunü kendisine "tâbi kılmasını" emrettiğini hatırlıyordu (Tekvin, 1). Goethe de insana dünyanın küçük tanrısı demiyor muydu? Büyük bilgin Leopold von Buch kendi dini gereği bunları bıliyordu ama, "Tannnın noksanını tamamladık" ıbaresini okuyarak dehşete duşen zavallı, kendi dini gereği Kur'an'ın insandan Allah'ın halifesi olarak bahsettiğini bilmiyordu (or. Bakara;30, En'am, 165). Allah'ın dünyayı bir deneme mahalli olarak yarattığını (ör. Enfal, 28), elbette bu denemede bizlere eksikgedik bir sürü şey verdiğini, bunları tamamlamak için de bizleri akılla donattığını en basit bir din bilgisinin bile verebileceğine karşın, köy enstitulerine saldıranlar, bu kadarından bile mahrumdular. En'am, 35, peygambere Tanrı'nın dunyada yaratmadığı şeyleri yapmayı denemesıni salık vermiyor mu? Köy enstitulerine saldıranlar, insana yaratıalığı çok gormekle, gazabından korktukları Tanrı'ya en büyük hakareti ettiklerinin farkında olamayacak kadar en büyük günah sayılan cehaletin (Ar'uf, 199; Hud, 46) pençesindeydiler. Köy enstitüleri ve onların ruhu sonunda Tayland'a kadar gitti ama Türkiye'de kök salamadı. Bugün, 1946'dan gunümüze yaşanan eğitim fiyaskosunu duzeltmek için yola çıkanların bilmesi gereken en önemli şey, eğitimin iki amacı olduğudur: 1) Öğrenmeyi öğretmek, 2) öğrenmeyi öğrenen insanların birbirleriyle iletişim sağlayabilecekleri ortak bir kültürü geliştirmek. Köy Enstitülerinin amacı, 2. Dünya Savaşı'nın fakir Türkıye'sinin ortamında bunları başarmaktı. Son yıllarda Türkiye'nin karşılaştığı ve her biri ülkenin emniyetini ve halkın bekösını ciddiyetle tehdit eden muhtelif sosyal sorunlar, Köy Enstitülerinin amaçlanna ulaştırılmamış olmalannın Türkiye'ye ne kadar pahalıya patladığının görmesini bilenler için en açık delilidir. 578/5 ların zehırlılık oranlan hakkında fıkır edındüer Ozellıkle benzedrının organızmanın planlama yetenegını turnuyle ortadan kaldırdıgını goren drdştırmacılar, hdreketlerdekı koordınasyonu buyuk olçude etkıleyen kafeının orumcek agmın dokusunu tumuyle bozdugunu ardadılar Bu araştırmaya gore ılacın zehırlılık oranı arttıkça orumcek agının dokusu buyuk olçude deforme oluyor. Reyhan Oksay New Scıentıst