Katalog

1996'DA EN İLGİNÇ BİLİM OLAYLARI 1996 yılının en çarpıcı bilimsel öyküleri INSANIN KOKENLERİ Yoksa bizler gibi mi? kuş kemıgınden yapı lan flutlerını andıran bu bulgu Neandertal ınsanı ıle ılgılı tum yargıların degışmesıne yol açtı Muzıkle uğraşıyor olmaları bu ınsanların oldukçd gelışmış bır dıle de sahıp oldukları qıbı bır goruşe agırlık kazandırdı Turk'un buluşu dı şında geçtıgımız Mart ayı ıçınde kazıbılım uzmanı Erıc Boeda da Su rıye'de Neandfrtal ınsana ozgu bulgular elde ettıgını mujdeledı Açık bır alanda elde edılen taş avadanlık salt taş olmaktan daha ote bır nıtelık taşıyordu Bu taş gereçlerın keskın olmayan yanları sıyah bır maddenın ızlerını barındırmaktaydı Yapılan kımyasal ço zumlemeler bu maddenın zıft olduğunu ve bunun sıvıya donuşturulerek akışkanlık ka zanması ıçın ısıtıldıgını ortaya çıkarttı Boeda nın bu buluşundan once zıftın yapış kan olarak kullanımının ılk kez 10 bın yıl oncpsınp dayandıcjı ve kokenının yıne Surıye oldugu sanılıyordu Gelgelelım bulunan ornek en az 4? 500 yıllıktı Bu da soz konusu bulguların Paleolıtık doneme uıt olduklarını, yardtıcılarının da Neandertal ınsanları oldugunu açıkça ortaya koyuyordu Flut çal ma ıncelıklı gereçler yaıatma gıbı kımı ozellıklerın ortaya çıkartıldıgı 1996 yılı bellı belırsız bır bılgıye bahıp oldugumuz Nean dortal ınsanını daha somut bır bıçımde tanımamıza olandk verdı E ğer Neandertaller çeşıth avadanlıkların kullanımı konusunda becerıksız olsalardı, onların flut çalmasını beklemek abes olmaz mıydı9 Ne var kı, Slovenya'dakı bır mağaradan bu yıl elde edılen bulgular, flutun bu ınsanların yaşamının çok onemlı bır parçası oldu gunu ortaya koydu Slovenya Bılım Akademısı kazıbılım uzmanlarından Ivan Turk'un, soz konusu magarada ayının kalça kemıgınden yapılmış kuçuk bır flut olduğu sanılan buluşu bon yılldrın en çarpıcı buluşu sa yılıyor Eger bulunan bu uzerı delıklı, yaklaşık 10 santım uzunluğundakı şey gerçekten bır flut ıse, o 7aman tarıhın en eskı muzık aletı, aynı zamanda da, Neandertallere oz gu ılk ornek bulunmuş olacak Elektron donuşlu çınlanım adı verılen bır yontemle flutun yaşını belırlemeye çalışan New York uueens College yerbılım uz manlarından Bonnıe Blackvvell bunun gu nu muz den 82 bın ıle 43 bın yıl oncesınden kalma old uğ u nu gordu Bu donem ıse, Avrupa'da henuz çağdaş ınsanın olmadıgı, ya In ız ca Neandertal ınsanının bulundugu bır donemdı Çok daha sonrakı donemlerın şk, hangı canlı turunden olursanız olun, gerçek bır savaş alanıdır Neyse kı, doğal ayıklama var da, erkek olsun dışı olsun her hayvan eşının genlerınden çok kendı genlerını bır sonrakı kuşaga ıletmeye çalışıyor Bunun sonucunda da kıran kırana bır savaş verılıyor 1996 yılında meyve sıneklerın ınceleyen araştırmacılar, bu sava şın ne denlı olumcul boyutlara ulaşabılecegıne ta nık oldular Dışı meyve sınegı nın ılgılendığı tek şey, en nıtelıklı sperme ulaşmak ıçın, yeterlı sayıda erkekle bırleşmektır Erkek de, dışının yumurtaları ıçın surdurulen çekışmenın yok edılmesıne çabalar Bunun ıçın ersuyunu dışının uretkenlık duzeyını degıştıren feromon larla doldurur Bu feromonların bır bolumu dışının çok daha çabuk yumurtlamasına ve erkegın spermının yumurtayı dolleme olasılıgının artmasına neden olurken, kımı de onun cınsel durtulerının azalmasına ve ılışkıden kaçınmasına ya da baş ka erkeklerın spermlerını bedenın den atmasına yol açar Feromenle rın, ıncelıkten uzak erkeklerde hıçbır Benimle dans eder misin bebeğim! GENETİK A Döllenme etkisiz kal! G elıyor1 Artık orada burada satılmayan erkekler tarafından kullanılacak, gebelığı engelleyıcı yenı araçlar yakında pıyasaya sunuluyor Şu anda en az uç doğu kontrol yontemının deneme aş' masında oldugu bıldırılıyor. Ge< ğımız nısan ayı ıçınde yayımlanâ ve dokuz ulkenın ımzasını taşıyan bır raporda, 399 çıftten oluşan deneklere her hafta testostern ığnesı yapıldığında, gebelıgın % 98,6 oranında engellendığı bıldırılıyor Dışarıdan verılen testosteren hıpo fız bezını yanıltıp, erbezlerının bu hormondan aşırı mıktarda urettıgı yonunde bır değerlendırmeye yol açıyor Buna tepkı olarak hıpofı, sperm ve testosteron uretımını vınıme geçıren başka ıkı hormonun salgılanmasına son verıyor Boylelıkle, sperm sayısı sıfıra duşuyor Yontemın fızıkbel yan etkılerının yok denebılecek denlı az olduğu uygulama sonucunda bıreyde tek tuk sıvılcelerın oluşabılecegı ve hafıf bır kılo artışının gorulebılpcegı belırtılıyor Bu yenı uygu lama konusunda tek bır soru ınsanların kafasını kurcalıyor Acaba bu ıgneler erkeğı lyıden lyıye maçolaştırıyor mu 7 Bu soruya yanıt olarak araştırmayı gerçekleştıren bılım adamlarından bın olan VVıllıam Brenner, "Zaman zaman herkes cınsel ılışkıde bulundugu eşının ka ba saba davrdndıyını duşundugunden bunu tam olarak kestırmek guç Bır obek normdl erkegı ve eşlerını alıp bu erkeklere testosteron ığnesı yapar, ıkı ay sonra da onun saldırgan ve Bu aradd başka araştırmacılar da spprmın yumurtanın |0İemsı koruyucu zarını geçmeden durdurulması uzerınde çalışıyor Yumurtanın dollenebılmesı ıçın sperm, tepesındekı bır proteın aracılıgıyla bu zara ılışır, soz konusu proteın daha sonra yumurtanın uzerındekı bır proteıne kenetlenır Ikı proteının bır araya gelmesıyle ortaya zarı aşındıran yakıcı bır enzım çıkar Boylece döllenme ıçın tum yollar açılmış olur Spermı engellemenın bır yoiu, onu yapay bır koruyucu zarla tuzağa duşurerek, gerçeğıne h ıç b ır Çcvırı Rıiıı Urgan acımasız bır erkek olup çıktıgmı gorursenız, o zaman her kes bu durumun ıgneden kaynaklandıgı goruşune hemen sarılıverır," dıyor Şımdılık yontemın kullanılması yonunde yaşanan tek sakınca nın ınsanın kaba etını delık deşık edercosıne acıtması Bu nedenle bılım adamları testosteronun ıgnc yerıne agızdan verılmesının yollarını araştırıyor lar belırtılıyor spermı yaklaştırmamaktır Bu yıl mayıs ayı ıçınde fareler uzerınde denenen yontemın dollenmeyı % 95 oranında engelledığı bırak mayan bek lenmedık bır baş ka yan etkısı de çok zehırlı olan bu kımyasalların dışının yaşam suresını azaltmasıdır Gelgelelım, dışı de erkegın bahtsız kurbanı degıldır sınsı ersuyuna karşı onun da kımı kımyasal savunmaları vardır Gerçekten de, bılım adamları boylesı bır cınsel çekışmenın evrımsel bır savunma yarışına donuşmuş olduğunu, crkekler ve dışılerın sureklı olarak sılahlarını ge lıştırmeye çabaladıklaıını yıllardır dı le qetırıyordu Ne var kı bu goruşun somut du ruma qelmesı ancak 1996 yılında oldu Kdlıfornıya Unıveısıtesı ovrım sel dırımbılım uzmanı VVılliam Rice, evrımsel savunma yarışını bır başka egretıleme ıle açıklamayı yegleyerek, 'Bunu, erkeklerle dışıler arasın dakı evrımsel bır dansa benzetebılırız Ama bu karşıtların dansıdır Dışı ıle erkek bırbırlerının ısteklerıne ya nıt olarak devınırlerken, gorecelı ko numlarında pek bır değışıklık ol mazuyum ıçınde salınırlar Rıce, dışı sıneklerın oldukları gıbı kalıp, erkeklerın ıse evrımlerını surdurebıleceklerı bır yontem gelıştırdı Once sıneklerın genlerını, yavruları hep erkek olacak ve onların genlerı de yalnızca babadan geçecek bır bıçımde ayarladı Sonra, çıftleşecek her yenı erkek sınek topluluguna, daha once hıç cınsel ılışkıde bulunmamış dışı sınekler sundu Boylece, her dışı sınek grubu erkeklerın kımyasal savaşından tumuyle habersızdır, erkekler ıse, kuşaktan kuşağa sdldırılarını daha da gelıştırmekteydıler Kırk bır kuşak sonra Rıce, super erkekler adını verdıgı sınekler yarattı Bu erkek sınekler yalnızca dışılerle daha sık ve daha başarılı cınsel ılışkı kurmakla kalmıyor, ersuları da çok daha zelırleyıcı etkı yapıyor ve çıftleştıklerı dışıler çok daha erken can verıyorlardı Aşk uğruna yapılan bu savaş dansı, ınsanlar soz konusu ol 9 dugunda nasıl bır boyut kazanıyor Kımbılır? Ancak Rıce bır konuyu vurguluyor Erkek memelılerın er suyunda dışılık hormonları olduguna dıkkat çekerek, 'Bu durum da erkeklerın dışılerın uretkenlığını etkıledığını duşunmemek elde degıl Çunku artık bılıyoruz kı erkekler dışılere o bıçım etkı yarattıgı bılınen hormonları verıyorlnr dıyor