Katalog

ARKEOLOJİ Kitlesel ölü ve Karbondioksit ölüm Söz konusu kitlesel yok oluş 25 mılyon yıl önce. Permiyan Dönemin sonunda meydana geldi ve tüm canlı türlerinin % 95'inin yeryüzünden silinmesine neden oldu. G eçen temmuz bır grup eskıvarlıkbılımcı tarıhın en korkunç kitlesel yok oluşunun bır asteroıdın patlaması sonucu değıl de, basıt karbon dıoksıtten kaynaklandığını ılerı surdu Bu bılım adamlarına gore, okyanuslar oyle sıne yoğun mıktarlarda karbondıoksıtle dolup taşmıştı kı, dokuları zehırlemeye ve denız canhlarının kabuklarındakı maddeyı erıtmeye başlamıştı Soz konusu kitlesel yok oluş 25 mılyon yıl once, Permiyan donemın sonunda meydana geldı ve tum canlı turlennın yuzde 95'ıntn yeryuzunden silinmesine neden oldu Buna karşılık, dınozorları 65 mılyon yıl once yok eden kuyrukluytldız ıse canlı turlerının yarısını ortadan kaldırmıştı Permiyan donemındekı kitlesel yok oluş yıllarca bılım adamlarının kafasını kurcaladı Bırkaç yıl once elde edı len kımı bulgular bu olaya Sıbırya dakı yanardag patlamalarının neden olabıleceğı goruşunu gundeme getırdı Ancak bu yıl, Vırgınıa Polıteknık Enstıtusu uzmanlarından Rıchard Bambach tarafın dan sunulan kuram, eldekı kanıtlara ola bıldığınce uyuyor Permiyan donemde yeryuzundekı karalar Pangaea olarak bılınen tek bır buyuk anakarada toplan mış, tek bır denız ve gezegenın gerı ka lan bolumunu kaplamıştı Okyanustakı akım da gunumuze gore çok farklıydı Permiyan dönemde ısı çok yuksek olduğundan, okyanus derınlıklerınde hemen hemen yok denebılecek bır devınım soz konusuydu Cansız organızmalar yuzey den okyanusun durgun dıbıne batınca, çurumeden oturu okyanus ıçındekı oksı lenın tumu tukendı Yuzeyden dıbe çok fazla bır akıntı olmadığından, taze oksıj nın sağlanması da söz konusu bıle değıldı Kımı araştırmacılar bu donemde meydana gelen ölumlerın oksıjensızlıkten kaynaklandığına parmak basıyor, ancak bu göruşe kesın bır açıklama getıremıyorlardı Bambach ve ekıbı ıse oksııen yıtımı kuramının, çok daha olası bır gerçeğı çurumenın yan urunu olan karbondıoksıdı göz ardı ettığını one suruyor Bam bach'a gore, Permiyan donemde oksı jen azaldıkça karbondioksit oranı artıyor ve aynı nedenle okyanus ıçınde bır devı nım olmuyordu Ekıp, bu donemde karbondioksit oranının gunumuze kıyasla 30 kat daha yuksek bır duzeye ulaştığını ılerı suruyor ve okyanus derınlıklerının her an patlak vermeye hazır bır felakete donuştuğune parmak basıyor Bu fela ketın patlak vermesı ıse ıklımın soğuması ıle oluyor ve on mılyonlarca yıldan sonra ılk kez buzullar oluşarak çev redekı suların soğumasına ve dıbe çok mesıne yol açıyor Böylece, okyanustakı akıntıyla dıptekı karbondıoksıtlı su daha sığ alanlara çıkıyor ve tukenme surecı başlıyor Bu olaydan tek sağ çıkanlar ıse, karbon dıoksıt fazlasını yok edebılen etkın soluk alıcılar oluyor Bambach'a gore, en çok zarar goren canlılar karbondioksit zehırlenmesı ıle en az başa çıkabılenler oluy or Bambach'ın kuramının, en azından çok daha somut bır açıklama getırılınceye dek, geçerlıliğinı koruyacağı sanılıyor En buyuk dinozorun fosilleri bulundu |ilım dunyasında, Ultrasaurus ı(Ultrazor) adı verılen dınozor 'turunun aslında olmadığı sap tandı 1970 yılında Kolorada'da bır taş ocağında bulunan kemıklere başka herhangı bır kalıntısına hıçbır yerde rastla namadı Bu kalıntılarla bırlıkte, "Super saurus" adı verılen ve bır başka 300 ku sur metrelık otçul deve aıt olduğu sanılan kemıkler de bulundu Kımı eskıvarlıkbılımcıler bu bulguların farklı canlılara aıt olduğu konusunda, ozellıkle de Ult C u rtıc e ' ı n onarımı sonucu ıskelete tı patıp uymuştu Işlem tamam landığında Ultrasaurus kemıklerının tum Super 400 metreyi aşan boyu ve en büyük fildan beş kat daha büyük olan cüssesıyle yeni bir dınozor fosili bulundu. rasaurus omur kemıklerının Supersaurus kemıklerının arasında bulunması nedenıyle, oteden berı kuşku duymaktaydılar New York Eyalet Unıversıtesı bılım adamlarından Curtice 145 mılyon yıllık bır heyula kemık fosıllerını yenıden ele aldı Bu kemıklerle Ultrasaurus'a aıt ol duğu varsayılan kemıklerı Supersaurus ıskeletıne ard arda ustalıkla yerleştırdı Örneğın, Supersaurus ıçın çok uzun ol duğu duşunulen ezılmış omurga kemığı, ne oturmuş, Ultrasaurus turu ortadan yok olmuştu Kemıklerın Supersaurus'a aktarılmasıyla ortaya 400 metreyi aşkın, gunumuzde yaşayan en buyuk fılden beş kat daha buyuk bır dınozor çıktı Curtıce'e gore bugune dek bulunmuş en buyuk dıno zor Gelgelelım, çok kışı dinozorun bu rekorunu sonsuza dek elınde tutamayacağına ınanıyor ibKeıeunue yurlı yerı 51112