Katalog

B I LlM YAYI N DÜŞÜN BUL ILGİNÇ SORULAR SORU: Yengeçler neden ve nasıl yan yan yürürler ? YANIT 1: Yengeçlerın yan yan yurumelerının nedenı, ust bacaklarının hareketını kısıtlayan bır dış ıskelet gelıştırmış olmalandır Dış ıskeletlerı daha gelışmış olan yengeçlerın hareket olanakları azdır, ama gelışmış bır dış ıskelet yengecı duşmanlarından korur ve hayatta kalmasını sağlar YANIT 2: Yengeçlerde bacaklar, ınsanların kolları gıbı vucudun ıkı yanında bulunurlar Insanlarda, kolların yanlarda olması hareket yonunden buyuk bır avantaı sağlar, çunku ınsanların omuz, dırsek, bılek ve parmak eklemı gıbı uzuvları vardır, yengeçlerde ıse bunların neredeyse hıçbırı yoktur Yengeçlerın bacak eklemlerı one ve arkaya çok az hareket ımkânı tanır, oysa buna dık yonde çok lyı esnerler Insan parmaklarında da benzer durum gozlenır, parmak eklemlerı sayesınde parmaklarımızı rahatça kıvırırız oysa yana doğru eğemeyız Kalça kemıklerımızde ve omzumuzda yuvarlak yuvalı eklemler vardır, bunlar sayesınde çok rahat hareket ederız, yengeçlerde boyle bır mekanızma da yoktur, sonuç olarak oyle yan yan yururler Yengeçlerde eklem evrımı esneklık yerıne katılık yonunde ılerlemıştır Yeni Bir DüşünceYeni Bir Insan Giîneş Bilinci Ali Baba'nın çiftlîğintte neler var? Yenı yılın bu ılk sorusu ıle bırlıkte herkesın yenı yılını en azından bu yılkınden daha lyı geçmesım dılıyoruz Sorumuz Alı Baba ıle oğretmen Mustafa arasında geçen bır konuşmaya dayanıyor , Alı Baba'nın bır çıftlığı var, çıftlığın de okuzlerı var Ayrıca domuzları ve ordeklerı var Başka hayvanı da yok Yılbaşından bırkaç gun once oğretmen mustafa, Alı babanın çıftlığıne uğrar ve ayak ustu bıraz sohbet ederler Bu arada oğretmen Mustafa Alı Baba'ya kaç hayvanı olduğunu sorar Alı Baba, muzıp adam, akıllı da, çıftlıktekı hayvanların ayaklarını (sayısını) kanatları ve boynuzları ıle çarparsan 720 sayısını elde edersın Buradan da hangı hayvanın kaç tane bulunduğunu hesaplayabılırsın der Ve ekler, eğer doğru sayıyı bulursan ordeklerden bırını sana yılbaşı gecesı yemen ıçın hedıye edeceğım Eh oğretmen Mustafa da aptal adam değıl Işın ucunda bır de ordek olunca (başka turlu zavallının maaşı ordeğe nasıl yetsın) bır çırpıda buluverır hayvanların sayısı nı Sonra da ordeğını kolunun altına sıkıştırıp ıslık çalarak evın yolunu tutar Şımdı de sızden ıslık çalmanızı beklıyoruz Not ökuzun dort ayağı ve ıkı boynuzu, domuzun dort ayağı, ordeğın ıse ıkı ayağı ve ıkı kanadı oldugunu hatırlatalım ARMAGANLI BULMACA GUNEŞ BÎlJNCİ 1996 Tel Fax Ankara, 319 32 25 Yazarı Çe tın Goksu, ODTU Mımarlık Fakul 1esı öğretım Uyesı K o n u su Bır Yenı Ya şam Felsefesı Denemesı Sayfa Sayısı 200 F ıyatı 400 000 TL Basımı Imaj Yayınla rı, Ankara, Teorik bir satranç sorusu Ay'ın sürekli aynı yüzü mü Dünya'ya dönüktür? SORU: Ayın sureklı olarak aynı yuzu dünyaya bakar derler. Neden? Söylenen şey hep, Ay'ın kendı eksenı etrafındakı dönüşünün, Dunya çevresındekı donuşuyle çakışmasıdır, bu bence yeterlı bır açıklama değıl. Konuyu aydınlatır mısınız? YANIT 1: Ay tam anlamıyla kuresel değıldır ve çekırdeğındekı çekım merkezı de tam merkezınde bıılunmaz Ay yuzeyının kabugu (kabuk tabıı kı çekırdekten daha az yoqundur), dunyaya yakın olan tarafta, obur tarafa gore daha ıncedır (tıpkı yumurta sarısının yumurta ıçındekı konumu nedenıyle ortaya çıkan durum gıbı) Dunya, uydusuna gelgıt kuvvetlerı uygular, bu kuvvetler de başlangıçda oluşabılecek butun eksenel dönuşlerı engeller Iş, bununla dd bıtmez, bu kuvvetler nedenıyle Ay, olabıleceğı en kararlı konuma ulaşır, yanı ağır kısmı dunyaya, hafıf kısmı da otekı tarafa bakar (ağır kısmında kabuk ıncedır, yanı hacmın çoğunu, ağır ıç çekırdek ışgal eder) Guneş sıstemınde gozlenen dığer uydular ıçın de aynı şey soz konusudur, bırı harıç Saturn'un uydularından Hyperıon'da tam tersı durum soz konusudur Bunun nedenı buyuk olasılıkla, yakın zamanda gerçekleşmış bır çarpışmadır YANIT 2: Ay ve Dunya, çekımlerıyle bırbırlerını etkıler ve deformasyonlara yol açarlar Deformasyonlar sadece okyanuslarda gelqıt hareketlerının oluşumuyla kalmaz, elastık şekıl değışımlerı de oluşur Dunyanın çekımı, Ay yuzeyınde gerılmelere yol açar, bu gerılmeler nedenıyle ısı açığa çıkar ve donme surtunmesı denen durum oluşur, Ay'ın donuş hızı duşer Ay'ın çekım nedenıyle Dunya'da oluşturduğu kabarıklıklar, Dunya'nın Ay'a uyguladığı çekımı lokal olarak etkıler, bu da Ay'ın donuş hızını etkıler Ay ve Dunya yuzeyınde, çekım etkıleşmesı sonucunda oluşan bu kabarıkhk ve gırıntılerın Ay'ın gozlenen konumuna etkı ettığı sanılmaktadır ODTU Öğretım Uyesı Doç Dr Çetın Goksu'nun yenı kıtabı çıktı Bu eser, çevre sorunlarına ve çağdaş duşuncelere yenı ve farklı bır bakış açısı ve çağımızın arayışları na radıkal onerıler getıren ozellıkler taşıyor Kıtabın amacı ve ıçerıgı kısaca şoyle Guneş ışınlarından yola çıkarak "yenı bır yaşam felsefesı" oluşturulabıleceğını soyle yen yazar, bu konuda gelıştırdığı duşuncelerı yenı bır kıtapta topladı Kıtap "Guneş Bılıncı" adını taşıyor Bu eserde once, Guneşle Yaşam arasındakı ılışkıler ele alınıyor ve Guneşın yaşam açısından onemı anlatılıyor Daha sonra, bu doğal gerçekler dıkkate alınarak "yenı bır yaşam felsefesının" hangı değerler uzerıne kurulması gerektığı araştırılıyor Yazarla bırlıkte, bızım sahıp olduğumuz ozdeğerlerın, "madde"yle ılışkılı olmadığını, onların doğrudan "Doğa", "Gu neş" ve "Evren'Me ılqılı "Enerjı De^erlen" ol duğunu oğrenıyoruz Yazar yaşamın bu bı lınmeyen yenı değerlerını ele alıyor ve onlar la nasıl yenı bır "Dunya Goruşu"ne sahıp olabılecegımızı gosterıyor Eser, kendı man tığı ıçınde uç ana bolumde ele alınıyor Guneş Bılıncı'nın bırıncı bolumunde, "bu nalan çağdaş ınsanı" ele alınmakta ve onun gunumuzde yaşadığı çevre sorunlardan kurtulabılmesı ıçın 'yenı bır bakış açısı ve Yaşam Felsefesı" gelıştırılmekte ve onermektedır Yazarın gelıştırdığı bu yenı bakış açısı, yaşamın ozdeğerlerı ıle ılgılı yenı ve değışık bır deneme Yazar bu eserde once lıkle çağımızın sorunlarını araştırıyor ve tartışıyor, bu sorunların kaynaklarını bulmaya çalışıyor yenı çozumler onerıyor Bır yonuyle kıtap çağdaş bunalımların kokenlerıne, ulaşmaya çalışıyor, bu bunalımların dayandığı temel yapıları ve duşuncelerı ıncelıyor "Çağımızın uygarlığı" ve "yaşam bıçımı" ıle ılışkısını gozler onune serıyor, bu bunalımın temel ıdeolojılerle ılgısını tanımlıyor Ozellıkle bu bunalımda, materyalıst ve ıdealıst fel sefelerın etkılerıne değınıyor Eserın ıkıncı ana bolumunde, Guneş ışınlannın nasıl "yaşam değerlerı"ne donuştuğu ıncelenıyor Bu bolumde, oncelıkle doğa ıçındekı enerjı değerlerının donuşumlerı, enerjının evrensel değerlerı açısından ınce lenıyor, daha sonrada bu değerlerın nasıl ınsan ıçındekı dınamık yapısını oluşturabıl dığı anlatılıyor Eserın son bolumlerı, Guneşe ve evrene aıt enerjı sıstemlerının, ruhsal ve bedensel yapımızla ılgılı olarak, hangı ınsancıl değerlerı taşıdığı anlatılıyor ve sonuç olarak yenı yaşam felsefesının ve bılıncının ana yapısı kurgulanıyor Eserın çağdaş duşuncelere bır katkısı, ınsana getırdığı yenı tanımlardır Bızımle ve bızım yaşamımızla ılgılı olan ve bıldığımızı sandığımız ama farkına varamadığımız bırçok konuyu, bırbırıyle ılışkılı olarak ve bır butun ıçınde ele almakta ve sunmaktadır Eserın en önemlı katkısı materyalıst bır dunya goruşu ıçınde duşunen ve yaşayan ınsana, materyalıst olmayan yenı bır dunya goruşu ve anlayışı getırmesıdır Daha da onemlısı bu yenı bakış açısının, "Anadolu duşunce sıstemlerı"yle ılışkısıdır Geçmış değerlerını unutan ve bunalan Anadolu ınsanına, çağdaş Batı uygarlığının dışında, kendıne ozel bırıkımlerını kullanarak, karşı bır tez oluşturma ımkânı sunmak ıs temesıdır Yazarın yayımlanmış dığer eserlerı a) "Guneş Yenıden Doğuyor", 1995, Ankara b) "Guneş ve Kent", 1993, ODTU yayını 509. sayıda kitap kazanan okurlarımız Sedat Davran Istanbul, Selami Tuğrul Baştiırk Ankara, Kayhan Içer Ankara, Dursune Bekar Istanbul, Sevtap ŞakarIstanbul, Bülent Dereli Istanbul, Kemal Atasoy Izmır, Cennet Sevgi Arın Adapazarı, Hülya Seferoğlu Manısa, Fahrünisa Keser Antalya, Babür BektaşBursa, Semiramis ParlakIstanbul Hazırlayan: Zeze Bu maskeli baloda farklı olacağımı biliyordum. 511 11