Katalog

akaralarm üç kusu büyümekteydi. Bu arada dünyanın kabuğu da kalınlaşmakta ve soğumaktaydı. Iki buçuk milyar yıl öncesine gelındığinde, yeryüzünde Rogers'in arktika adını verdigi, Kanada, Grönland ve Sibırya'nın büyük bir bölümünü içine alan yeni bir anakara belirdi. Iki milyar yıl önce de buna, Batı Avrupa'yı içine alan Baltika ile Güney Amerika'nın doğusu ile Batı Afrıka'yı içeren Atlantika katıldı. Anakaraların ilk büyük birleşmeleri 1,5 milyar yıl önce meydana • geldi. Ikinci çarpışma ise, 1 milyar yıl *Ş* önce gerçekleşerek Rodinia dev anakarasını oluşturdu. Bu dev »» anakara yaşamını 300 milyon yıl boyunca sürdürdükten sonra yeniden bölündü. Ur'un yaklaşık üç milyar yıl ayakta kalmayı başarıp, daha ğg0&r sonra nasıl olup da parçalandığı ve kalıntılarına günümüzde Güney Afrika, Madagaskar, ;!,••„, ...... Güney Hindistan ve Avustralya'da rastlandığı ise, yerbilimcilerin henüz yanıtını yıl önce bulamadıkları bir soru . ü îyküleri GENBIUM Gelg eI eI im , böylesi bir tarihçenin gerçekleştirilmiş olması bile çok önemli bir adım sayıldığı gibi, bilim adamlarının artık daha fazla gerilere gidemeyeceği anlamına da geliyor. Çeşitli hastalıklarla ilintili yepyeni bir nın dişsiz, saçsız ve terlemeden yok dizi genin bulunmadan geçtiği hiçbir sun kalmasına yol açar Bu hastalığa yıl olmuyor. 1996'da çok sayıda yeni X kromozomu üzerindeki bir genin ne geni bilim dünyasına tanıttı: den olduğu anlaşıldı. Söz konusu gen Treacher Collins SendromuBİderınin en dış hücre katmanı olan ek çimsiz kulaklar, sağırlık, aşağıya doğ todermin gelişmesini engelliyor. ru çekik gözler, dar ve düz bir yüz ve AstrotaktinGelişmekte olan sinir küçük bir çene gibi belirtileri olan yüz hücrelerinin henüz olgunlaşmamış bedeki biçimsel bozukluğun, "Treacle" yindeki doğru konumlarına yerleşme adı veriien bir proteini üreten 5. krolerindc yön göstericı işlevini gören bir mozomdaki bir genin değişime uğraprotein türüdür. Bu protein ıçın bir ması sonucunda meydana geldiği orgen koromozom 1 'de belirtaya çıkartıldı. lendi. Bu buluş sayesinde, Retisinir hücrelerinin hatalı yol n i t i s izlemelerinden kaynakla Pigmennan sara ve şizofreni gibi t o sahastalıklar konusunda 4000 kiolumlu adımlar atılabilir. şide bir Vtfilliam SendromuBu görülen tür hastalar dil konusunda ve gideoldukça yetenekli olmalarek ilerlerına karşın, uzamsal ko me gös nularda guçlük çekerler; teren bir örneğin, bir şemadan örk örIü k nek uluştururken epey türüdür. zorlanırlar. Bu tür bir boBu has zukluğun, beyin gelişimiytalığın en le ilgili bir protoin üreten yakın tü kromozom 7'deki eksik rü n d e n bir genden kaynaklandığı birinin X bu yıl ıçinde ortaya çıkarkromotıldı. VVİIIıams sendromu z o m u olanlarda aynı kromozom üzeri n üzerınde başka genlerin deki bir de eksik olduğu belirtiligenden yor. kaynakBaal Hücre Kanserilandığına En yaygın deri kanseri tüt a n ık rü olarak bilinen bu hastaolundu. lığın kromozom 9 üzerinAraştırdeki bir genin değişime macılar uğraması sonucunda şimdi bu meydana geldiği anlaşıldı. hastalık Bu genin normal olanı için bir oğulcuğun gelişiminde etd ene y kili oluyor. geliştirm e y e Fanconi Anemisi Çok çalışıyorender görülen bu hastalılar. ğın kromozom 16 üzerindeki bir genden kaynakAnhidlandığı ortaya kondu. Bu rotik Ekgendeki değişimlerin t o d e rDNA'ya zarar veren kimm a I 1996 yılı birçok genin ortaya yasallara karşı olan duyarDispla cıktığı önemli bir yıldı. Birçok lılığı arttırdığı sanılıyor. Bu zihasta nastalığın tedavisi ırtık olası 1996 yılının genleri durumda olan çocukların yeterli sayı da kan hücresi üretemediklerınden anemı ya da lösemiye yakalanarak en çok 16 yaşına dek yaşayabildikleri belirtiliyor. HemokromatozAvrupa kökenlilerde çok yaygın görülen, kalıtsal bir ge netik bozukluk olan bu hastalığın koromozom 6 üzerindeki bir gen ile ilintili olduğu saptandı. Değişim sonucunda bağırsakların emilen demirı düzene sokma yetisi yok oluyor ve çeşitli organlarda birikıyor. Bu tür bir bozukulk olanların daha sonra şeker, siroz ve kalp gıbı hastalıklara yakalandıkları belırtiliyor. Progresif Miyoklonus EpilepsiÇok ender görülen ve sinirsel yozlaşma ile giderek ilerieyen bellek yitimi gibi belirtileri olan kalıtsal bir sara türüdür. Buna yol açan gen kromozom 21 üzerinde belirlendi. Söz konusu gende meydana gelecek bir değişikliğin "sistatin B" adlı enzimin üretimini engellediği ileri sürülüyor. Ancak, bu durumun nasıl olup da saraya yol açtığı henüz bilinmiyor. çok güçlü bir elektronik mikroskopla yapılan incelemeler, Mars'a özgü bakteri fosilleri olma olasılıgı güçlü, yumurta biçiminde, bölütlü kimi yapıların varlığını ortaya koymaktaydı. vurguluyorlardı. Ama tümünün göktaşı üzerinde bir arada bulunması, olayın kökeni konusunda en çarpıcı açıklamanın aynı zamanda en olası açıklama olabileceğini akla getiriyordu. Kuşkuların giderilmesi yolunda yoğun bir araştırma süreci başlatıldı. Ama incelemeler sonucunda karbonatların, yaşama olanak tanımayacak denli yüksek bir ısıda inorganik süreçlerle meydana geldikleri görüldü. Mikrofosillere gelince, bunlar da fosil olamayacak denli küçüktüler. Yine de, tüm bu çalışmaların boşa gitmediğine, bilim adamlarının söz konusu gizin aydınlığa kavuşturul ması için yepyeni yöntemlere el attıklarına dikkat çekiliyor. Bu arada bir yığın ilginç soru da yanıt bekliyor Bu soruların yanıtları kuşkusuz kı var; ama Mars'a gitmeden kesin yanıtlara ulaşmak olanaksız. 5777 UZAY r ara mi etdaha lişime aşmış 'or ve dleyenalar, ı ilaçle bir a bile oyuy Yüzyılın buluşu mu? G eçen ağustos ayı içinde NASA'nın VVashington'daki merkezinde coşkulu anlar yaşandı. Başkan Dan Goldin, mikrofonu buluşu gerçekleştiren bilim adamlarına uzatmadan önce, oradaki korkunç kalabalığa, "Bugün yaşamın yalnızca dünyamıza özgü bir şey nat kürecikleri, demir olup olmadığı konusülfid zerrecikleri, yapı suna bir açıklık kave kimyaları bakteri zandırmanın eşiğinürünlerini andıran mandeyiz," diye sesleniyetik mineraller ve yordu. Derken yaşam özellikle de, karbonlabelirtileri taşıdıgı varrın çevresindeki, orgasayılan taşın öyküsü nik çürüme sonucunda ne kısaca değinildi: ortaya çıktıkları bilinen, Mars yüzeyinin alçok çcvrimli aromatik tında, 4.5 milyar yıl VVesley Huntress ve Davit McKay NASA'da bulunan Mars'a ait hidrokarbonların (ÇAH) önce, magmadan taşı basına tanıtıyor. varlıgı idi. Dahası, çok nasıl kristale dönüşgüçlü bir elektronik tüğü; yarım milyar yıl sonra Mars'a nemde, Mars'ın bu biricık parçasının mikroskopla yapılan incelemeler, çarpan göktaşlarının onu nasıl çatnasıl atmosferimize girip AntarktıMars'a özgü bakteri fosilleri olma lattığı; çatlakların içine sızan suyla ka'rıın buzları içine düştüğü ve 1984 olasılıgı güçlü, yumurta bıçımınde, burada karbonatlı minerallerin oluşyılında bir araştırma ekibi tarafındarı bölütlü kimi yapıların varlığını ortaya tuğu; yaklaşık 16 milyon yıl önce bu bulunduğu anlatıldı. koymaktaydı. Ne var ki, bilim adamgezegene çarpan bir kuyrukluyıldız Ne var ki, karbonatlı minerallerin ları gözlenen bu olayların hiçbirinin ya da asteroit nedeniyle kabuğunoluşumu, öyküsü anlatılan bu taşın Mars'ta bir zamanlar yaşam olduğudan kimi parçaların nasıl uzaya dadönüm noktası oldu. Eldeki dört ıpunu göstermeye yeterli olmadığını, zığıldığı; ve sonunda da, yaklaşık 13 cu bu sürecin Marslı minik bakteriler ra her birinin organik olmayan süreçbin yıl önce, insanların tohum ekmetarafından devinime geçirilmiş olabilerden de kaynaklanabildiğıni sürekli yi daha yeni yeni öğrendikleri bir döleceğini gösteriyordu. Bunlar, karbo