Katalog

Bl LlM YAYI N DÜŞÜN BUL Modern Bilimln Oluşumu RichardS. Westfall Tıbbi Etik Yıllığı IV Tıbbı etik, ülkemizde yenı yeni gelışmekte olan bir dal. 1994 Martı'nda (stanbul'da yapılan Tıbbi Etik Sempozyumu'nda sunulan bildiriler, 1991 yılından bu yana yayımlanmakta olan Tıbbi Etik Yıllığı'nın IV. cildinin içeriğini oluşturmakta. Bildiriler, tıp etiğinde eğitim sorunları, tıp etiği açısından sağlık mevzuatının incelenmesi, tıpta etik kurulların yeri ve tıp uygulamalarında karşılaşılan insan hakları sorunları gıbi konuları araştırmaktadır. TIUUİ UTIİK YILLIĞI ARMAGANLI BULMACA Go oyunu "Go" kelımesi size ne çağrıştırıyor? Mesela Ingilizcedeki "git" fiilini mi? Kare bulmaca meraklıları ise hemen "eski Çın'de oynanan bir oyun" cevabını vereceklerdir. Bulmaca da bu oyun üzerine kurulu. Go oyunun başlangıcı 4000 yıl öncesine kadar uzanıyor. Santraçta olduğu gibi kare şeklinde bir tahtanın üzerinde oynanıyor. Go tahtası da karelere ayrılmış durumda, ama santranç tahtası gibi siyah beyaz kareler yok. Oyunun amacı ise olabildiğince çok bölgeyi almak. Bu da taşlann bölgeyi çevrelemesıyle gerçekleşiyor. Gonun santrançtan ya da damadan bir farkı da taşlann kareler üzerıne değil, çizgiler üzerinde yerleşmesi. Buna bağlı olarak da santrançtakı gıbı kareler değil, kesişim noktaları sayılıyor. Şekilde sonlandırılmış bir go oyunu görüyorsunuz. Bu tahtanın büyüklüğü 13x13 olarak adlandırılıyor. Şekildeki sonuca göre sıyahlar 48 kesişim noktasını ele geçirmiş durumda. Bu noktalar da tahtanın kenarlarında yer alıyor. Taşlann üzerinde bulundukları noktalar ise sayılmıyor. Aynı şekilde beyazlar da 7x7=49 kesişim noktasını ele geçirmiş durumdalar. Yani beyazlar bir fazlayla kazanmış durumda. Benzer bir yerleşim geçerli olmak üzere tahtanın herhangi bir büyüklüğü için siyah ve beyaz taşlar berabere kalabilir mi? Evet. Eğer tahta 20x20 büyüklüğünde olsaydı (buna göre taşlann sayısı da artıyor) bu mümkün olurdu. Buna göre beyaz taşlar ortada 12x12=144 kesişim noktası olacak şekilde dıştan 4. sıraya yerleştirilecek. Bu Modern Bilimin Oluşumu rlchard s. westfall YEARBOOK OF MEDICAL ETH1CS IV v« Tıj» T I iî I i ; 1 r 1 1 I 1 M Man ITimı ılıiı HllwHHul ••I ETİK CİMMZVUMU'a SUNUUUt I H N M U R Indiana Üniversitesi Tarih ve Bilim Felsefesi Bölümü öğretim üyeliği yapan Richard S. Westfall'ın tanınmış kitabı bir süre önce TÜBİTAK tarafından Türkçeye kazandırıldı. Fizik profesörü Ismail Hakkı Duru'nun Türkçeleştirdiği kitabın yazarının "modern bilimin oluşmasındakı esas öğenin, düşüncelerin kendi ıç mantıkları uyarınca gelişmelerı olduğu görüşünü savunduğu belirtilmektedır. Kitabın ağırlık merkezini, dolayısıyla, bılimsel devrim tarıhinde ağrılık merkezinın düşünce tarihi olduğu görüşü oluşturuyor. Westfall şöyle diyor: "Bilimsel devrim, doğa konusundaki düşünce kategorilerinin yeniden yapılanmasından öte bir şeydi. Bilimsel araştırma etkinliklerinde gittikçe artan sayıda kişinin yer almasını ve modem yaşamda gittikçe daha etkin rol oynayan yeni bir kuramlar kümesinin yayılmasını ifade eden toplumsal bir olgu idi." 17. yüzyıl bilim tarihi dersleri veren yazar, modern bilimin kuruluşunu, iki egemen akım, "evrenin matematiksel düzen ilkelerine göre yapılandığını kabul eden Eflatuncu ve Pisagorcu gelenek ile, doğayı muazzam bir makine olarak kabul eden ve görüngülerin arkasındaki gizli mekanizmaları açıklamaya çalışan mekanikçi felsefe"nin birleşik etkisi altında incelemektedir. Yazar, önsözünde, bu iki akımın çatışmasının diğer bilim dallarını da önemli ölçülerde etkiledığine değinmekte ve bilimsel devrimin gerçekleşmesinin, ancak, bu iki akım arasındaki çatışmanın sona ermesiyle mümkün olduğunu belirtmekte. Bilim tarihinde, modern bilimin doğuşunu anlamakta çok önemli bir kitap olarak kabul edilen Modern Bilimin Oluşumu, cep kitabı ölçülerinde 228 sayfa. Orijinal çizimler bakımından zengin. Prof. Dr. Arslan Terzioğlu'nun yayımladığı yıllıkta yer alan bildiriler arasında şunlar var: Dünyada ve ülkemizde tıbbı etik kurulların değerlendırılmesı ışığında bu konuda ilerıye yonelik düşünceler; Tıbbi Deontoloji Nizamnamesı'nin değişmesi hakkında düşünceler; etik kurullar; Hastane etik kurulları ve Türkıye'deki durum; Etik kurullar ve tıbbi etkinlik; tıbbı etik eğitiminin eleştırel bir değerlendırılmesi; Batı'daki tıbbi etik eğitimine kısa bir bakış. 82 sayfalık bu yıllık, IÜ Istanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı'ndan istenebilir. 1 ı J durumd a siyah taşlar da 144 kesişim noktasır ı çevrelemiş olur ve oyun berabere sonlanır. Başka bir anlatımla toplam;?0x20=400 kesişim noktası var. Beyazla r 12x12=144 kesişim noktasını çevreliy(3r. Beyazların çevrelediği kesişim nok taları (144) ile beyaz ve siyah taşlann kapladığı kesişim noktalarının toplam ise 256=16x16. Geriye kalan kesişim noktalarının sayısı ise 400256= 14 4 olur ki bu da siyahların elde ettiği ala nı belirler. Bulmî ıcanın sorusu tabii bundan biraz dah a zorca. Aynı mantığı izleyerek (taşlann sayısı sonsuz) iki oyuncunun beraber a kalacağı bir tahta büyüklüğü bulmanı z gerekıyor. Hazır layan: Zeze Bulnlacayı doğru olarak çözen 20 okurunnuza Yıldınm Keskin'in "Bir Gecenin Beyliği" kitabını armağan ediyor JZ. 48. sayı ' l e alam."sorusunun çözümüve kazananlar "L" şeklindeki alan önce bir dikdörtgene tamamlanır ve şekilde görüldüğü ibi ortaya çıkan küçük ve büyük dikdörgenlerin köşegenleri çizilir. Köşegenlerın kesişme noktalanndan (yani dıkdortgenlerin merkezlerinden) geçen doğru "L" alanını iki eşit parçaya böler. Anadoluda'ki Amerika " adlı kitabı kazananlar Dinle, yine ne pimpiriklisin diyeceksin ama, içimde kötü bir şeyler olacak gibi bir his var... Doğru yanıtı sadece tek bir okurumuz Sayın Atasağun Baykal (Ankara) çözmüştür. 44115