Katalog

ıyin köpükle kaplandığı durumlar da uyor, yine oksijen sorununa yol açan j durum ise bütün yaz sürdükten >nra ancak sonbahardakı fırtınalarla ığılıyor. Yosunların aşırı geliştiği Tuıs sahillerinde yosunların bütün oksiv tüketmesi sonucunda derin su yaımı sona ermiş durumda. mir'in dramı Akdeniz'deki en içler acısı durumların bir de Izmir'de yaşanıyor. Ülke ihcatının %15'inin gerçekleştirildiği Izir'de denize karışan yarım milyon atreküplük lağım ve atık körfezde yamı sona erdirmiş durumda. Italya'daki Po Nehri, Italya'nın günegöre daha gelişmiş olan kuzey böllerinden Akdeniz'e kirlilik taşıyor, her 5000 ton fosfor ve 100. 000 ton nitI ve amonyak bu yolla denize ulaşır, bu miktar, on yıl öncesınin yaklaşık i katı. Hemen hemen kapalı olan körfez ılgelerinde durum daha da kritik, ellıkle Adriyatik'teki sorunlar bu türn. Yosunların aşırı gelişmesi Kuzey Iriyatik'teki 250 kılometrekarelik ında yaşamı "tamamen" sona erdirş. Yumuşak bir iklimin hüküm sürdübu bölgelerde körfez suları kolay lay yenilenemiyor. Güneyde, Nil Nehri'nin yolunun dertirilmesi, tatlısu girişinin zaten sınırlı Juğu bu bölgenin tehlikeye girmesine den olmuş. Akdeniz'in su değiş toşunda olduğu en önemli yer Karade: ama Karadeniz dünyanın en "az ok9nli" su kütlesi olduğu için Akdeniz'in yoldan oksijen kazanması mümkün ğil. Karadeniz sularının Cebelitarık ığazı vasıtasıyla Atlantik Okyanusu yaptığı su alış verişi ile suyunu yeninesi ise 150 yıl alıyor. Olü yunuslar Yabancı yosunlar Kırmızı pıanktonlar | i^ TehhKe attındakı kaplumbaC) Tehllke attındakı ayı balıklan Wt!FKifitt ssf^jı K Umlr Dalyan Turkıye Akdenlz kuşatma altında: ölü yunuslar, plastik atıklar, tehdit attındaki kaplumbağalar, kı rı da memeliler için tehdit unsuru. Plastiklerin genellikle su kütlelerının arasındaki sınır bölgelerınde birikmesi memeliler için ayrı bir şanssızlık, çünkü bu bölgeler besin maddesi ve plankton yönünden de zenginler, yiyecek bulmak için buralara gelen hayvanlar bu plastik kafesın içinde boğuluyorlar. özellikle Italyan balıkçılar, denize gelişıgüzel hareket eden balık ağları bırakıyorlar, Avrupa Birliğı bu ağların 2.5 kilometreden uzun olmasını yasaklıyor ama Greenpeace, balıkçıların bu kurala uymadıklarını ıddıa ediyor. Akdeniz'de bulunan yaklaşık 500 balık türü ıçınden 100 ayrı tür ticari olarak avlanıyor. Bazı balıkçı teknelerinin kabuklu avlamak için deniz tabanını taramaları, bırçok türün neredeyse tamamen ortadan kalkmasına neden olmuş. Akdeniz'de her yıl yaklaşık olarak 2 milyon ton balık avlanıyor, fakat araştırmacılar bu miktann yılda 1.1 tona indirilmemesi halınde denızdeki balık topluluğunun çok cıddı bir tehdit altına gıreceğını belırtıyorlar. Akdeniz'deki bu balık kıyımı Atlantik Okyanusu'nda yapılan balıkçıhğı da etkiliyor, çünkü Atlantik'te avlanan bırçok balık türü yumurtalarını Akdeniz'e bırakıyor, bunlann arasında dünyanın en pahalı balığı olan mavı yüzgeçli tuna da var. Bu öyle değerli bir hayvan ki, irice bir tanesini Japonlara satarsanız, elinize son model bir Posche alacak kadar para geçiyor. Atlantik'te avlanan mavi yüzgeçli tuna miktarı, Akdeniz'de yavru balıkların avlanması sonucunda 1975'ten beri % 90 oranında azalmış. Aşırı avlanmanın getırdiğı bir diğer sorun da denizanası nüfusundaki tehlikelı artış. nehlrler latıyor heyecanla. Benzer stratejilerin denizkaplumbağaları için de üretilmesı gerekıyor, zira sadece deniz motoru çarptığı için ölen kaplumbağa sayısı bile insanı dehşet içinde bırakmaya yetiyor. Geçen yaz Yunanistan'ın Zakinthos Adası'ndakı Lagana Körfezinde dokuz denizkaplumbağası motorlann kurbanı olmuş, Türkıye'deki durum kesinlikle daha da beter Kumsalların turistler tarafından işgal edilmesi, kumun altındaki kaplumbağa yumurtalarının sıkışmasına neden oluyor, güneş tentelerı ise embriyoların gelişmesini engelliyor. Kıyılardaki eğlence merkezleri ve diskoteklerın gece yaydığı ışık ise tam bir trajedinin yaşanmasına neden oluyor; gece yumurtadan çıkan yavru kaplumbağalar en yakın ışık kaynağına yöneliyorlar, bu ışık kaynağı milyonlarca yıl boyunca ay ve yıldızların denızdeki olağanüstü güzellıktekı yansıması olmuştu, kıyılara inşa edilen diskotekler, tabiatın bu kusursuz güzellıktekı mekanızmasını altüst etti ve zavallı yavruların çoğunun hıçbır zaman denize ulaşamamasına neden oldu. Akdeniz, antik çağların akıllara durgunluk veren uygarlıklarına ev sahıplıği yapmış, ınsanlara denızciliğı, balıkçıhğı ve hatta ticareti öğretmiş, farklı toprakların inşanlarını bir araya getirmiş, eşsız güzelliğiyle şıirlere, şarkılara konu olmuş binyıllar boyunca, oturup şöyle bir duşünün: onsuz yapabilir miyiz? fns/1963) ınus ölümleri \kdeniz'de en çok rastlanan memeli tüolan yunusların neden toplu halde ölüp rduğunu kımse tam olarak bilmıyor. 90 ve 1992 yılları arasında görülen bu ımlere bir virüsün neden olduğu sanılı'. Hastalığa neden olduğu sanılan virüılk olarak Ispanya'da, Valencia'da rastdı, daha sonra salgın doğuya yayılarak, lya'ya, Fransa'ya, Fas'a, Cezair'e ve n olarak da Ege'deki Yunan adalarına ştı. 3azı araştırmacılar, yunusların bazı enstrıyel kimyasallardan etkılendıklerini, kimyasalların yunusların hastalığa karşı ençsiz kalmalarına neden olduğuna nıyorlar. Poliklorinli bifeniller (PCB) ve zı diğer organik bıleşıkler suda kolay lay çözünmüyorlar ve özellikle plankılarda yoğun olarak bırikiyorlar, sonuç ırak bunlarla beslenen balıklar ve bu lıkları yiyen diğer balıklar durumdan ımsuz yönde etkileniyorlar. Yunus mlerine neden olduğu sanılan salgına /in neden olduğu ise hâlâ anlaşılmış Jil. Konu tamamen açıklığa kavuşma} olmakla birlikte yunusların son yirmi içinde PCB'lerden son derece yoğun rak etkilendikleri kesin olarak tespit Imiş. ^slında Akdeniz'deki memelilere yönetehdit sadece kirlilik ve virüsleıie sınırlı Jil, Greenpeace, yunusların Italya'da â avlandığını iddia ediyor. Denize atılan stik cisimler, bira kutuları ve balık ağla Turistler tehdit ediyor Foklar ve denizkaplumbağaları için sahiller özel bir öneme sahip. Turizm bahanesıyle talan edilen sahiller bu hayvanlan bir yokoluşa sürüklüyor. Bir zamanlar Akdeniz'de yüzlerce fok kolonisi yaşardı, her kolonide bınlerce fok bulunurdu. Şımdi ise bu hayvanların toplam sayıları 750 civarında. Akdeniz foku, dünyada yokolma tehlikesı yönünden en kötü durumda olan 12 hayvan türü arasına girmiş durumda. Hayatta kalmayı başaran az sayıdaki fokun önemli bir kısmı Ege'de yaşıyor, çok az da olsa Fas, Cezayir, Kanarya Adaları ve lyon Denizi'nde de foklara rastlanmış. Akdeniz'de balık sayısı azalınca foklar karınlarını doyurmak için balıkçıların ağlarını parçalamaya başlamışlar, bu durumu fokları tüfekle vurarak engellemeye çalışan balıkçılar, zavallı hayvanlann kendi denızlerınde kaçak olarak yaşamaya başlamasına neden olmuş. Şımdi en büyük fok kolonisinin yaşadığı Pıperı bölgesi, Yunanistan'ın ilk "Ulusal Deniz Parkı ilan edilmiş. Burada yaşayan foklar kameralar ve dınleyicilerle çok sıkı bir şekılde ızleniyor. Buradakı fok yaşamını güvence altına almak için gereken teknik donanımı sağlayan Isviçre kökenlı Bellerive Foundation'dan Bill Johnson, geçen sene içinde beş yavru fokun dünyaya geldiğini an Çeviri: Sinan özenn 4169