Katalog

Akdeniz'deki en içler acısı durum Izmirde yaşanıyor. Izmir'de denize kanşan yanm milyon metreküplük lağım ve atık körfezde yaşamı sona erdirmiş durumda. kenizanası baskını, binlerce yunus lölüsünün Ege kıyılarına vurması, "Adriyatik kıyılarını kaplayan elli bin ton köpük... Bunlar artık Akdeniz'in alıştığı şeyler. Yıllardır akıtılan atık sular, aşırı avlanma ve kıyılardaki yerleşim merkezlerinin kontrol edilemez bir şekilde büyümesi Akdeniz'in bir krize gırmesine neden oldu; bu öyle bir kriz ki, denizin bazı kısımlarında artık hiçbir canlı yaşamıyor. Aslında Akdeniz'in tehlike sinyalleri vermeye başlaması yıllar öncesine dayanıyor; 20 yıl önce denize kıyısı olan ülkelerin başlattığı kurtarma ve koruma projesi lafta kaldı, geçtığimiz temmuzda yeniden hız verılmeye çalışılan projenin geleceği pek parlak değil, Akdeniz ölüyor... Akdeniz'in 46.000 kilometrelik kıyı şeridinde 130 milyondan fazla insan yaşıyor, buna her yaz 100 milyon turist ekleniyor. Bu insanlardan kaynaklanan atıkların yüzde sekseni hiçbir arıtımdan geçırılmeden doğrudan denize boşaltılıyor; bu da senede 500 milyon tondan fazla atık anlamına geliyor. Akdeniz öliimü kokluyon niz'in çeşitli yerlerinden toplanan kabukluların yüzde doksan üçünün Dünya Şağlık örgütü'nün koyduğu sınırların üzerinde zararlı bakteri ıçerdiği ortaya çıktı. Akdeniz'e boşaltılan atıklar sadece lağımlardan ibaret değil; Birieşmiş Milletler Çevre Programı'nın raporuna göre her yıl 120. 000 ton atık yağ, 60. 000 ton deterjan, 100 ton cıva, 3600 ton kurşun ve fosfat Akdeniz'e boşaltılıyor. Buna gemi atıkları da ekleniyor çünkü limanlann çoğunda atık yağ depoları bulunmuyor. Kirlilığin dörtte üçü Fransa, Italya ve Ispanya'dan kaynaklanıyor. Bu ülkeler, tuketime sunulan kabuklu deniz ürünleri için milyarda 500'lük bir cıva lımiti koydular ama bunun kesin olarak uygulandığını söylemek güç. kirlenmiş böl gelerde rahat ça yayıldığın söylüyor. Chis holm'a gön bölge ekosis temını ayakt. tutan bıtkileriı artık bu yara tıkla başa çıka cak gücü kal madı. Akde niz'de bundaı başka yaklaşıl 300 çeşit "ga rıp bitkinin" va olduğu tahmıı ediliyor. Bunla rın önemli bi kısmı Süveyı Kanalı yoluylj Kızıldenizdeı gelmiş. Tehlikeli bitkiler türüyor Kıyılarda karşılaşılan garip bir durum da Akdeniz'e özgü olmayan bazı acayip bıtkilerin kıyıları istila etmesi. Bunlardan en etkileyici olanı Caulerpa taxifolıa denen tropik bir yosun. Fransa kıyılarındaki bir deniz suyu akvaryumunun temizlenmesi sırasında firar ederek denize musallat olduğu sanılan bu bitki Fransa'da Toulon'dan Italya'daki Imperia'ya kadar 300 kilometrelik Riviera sahiline dadanmış durumda. Bu bitkinin bazı örneklerine Elbe'de, Sicilya'da ve hatta Balear Adaları'nda bile rastlanmış. Caulerpa uzmanları bu bitkinin Akdeniz'de görülmeye başlayan örneklerinin tropiklerdekilerden farklı olduklarını, bir çeşit mutasyonun söz konusu olduğunu belirtiyorlar. Akdeniz'deki Caulerpa'lar normalden iki kat hızlı büyü Koruyucu önlemler uygulanamıyor Diz boyu hastalıklar Avrupa sosyetesinin yaz tatili için en çok tercih ettiği yerler olan Cannes ve Caprı kumsalları turistler için tehdit oluşturmaya başladı. Her on iki Italyan sahilınden ve her on Fransız sahilınden biri Avrupa Birliği'nin temizlik standartlarını sağlayamayacak kadar kirli. Bu kırlilik kulak iltihabından koleraya kadar bir yığın cıddi rahatsızlığa neden olabilecek türden. Geçen sene yapılan bir çalışmada, Akde Vamdik kıydanndan heı yıt btt milyon ton yosun çtkanlıyor Akdeniz ül kelerinin Akde niz'in korun masıyla ilgil Deniz tabanının 1SOO hektarlık kısmı zararlı bitkilerle olarak ortays kaplanmış durumda çıkardığı krı terler var, ör yorlar ve yosunları öldüren caulerpisin deneğin nüfusu 100. 000'i aşan yerleşirr nen bir zehir salgılıyorlar, dolayısıyla Akmerkezlerinin kanalızasyon atıklarının an deniz ekolojisi için yeni bir felaket hazırlatılması gerekıyor, ne var kı bu planlarır nıyor. gerektıği şekilde uygulandığı söylenemez Monaco'daki Avrupa Oseanografi Layirmi yıl önce başlatılan kurtarma projes boratuvarı'ndan Avustralyalı deniz biyolodahilinde yapılması planlanan ekolojı^ ğu John Chisholm, caulerpa'nın tam anlaaraştırmalar da yeterlı parasal kaynat mıyla oportünist bir yaratık olduğunu ve sağlanamadığı için durmuş durumda, do layısıyla bilım adam ları kirlilığin açık de nızdekı etkılerıyle ıl gili çok az şey öğre nebilıyorlar. Akde nız Hareket Plan olarak adlandırılar bu projeye ödenme sı gereken 3.7 mıl yon dolar hâlc ödenmemiş am« son yıllarda az d« olsa bir iyileşme göze çarpıyor. Projenir başında olan Jeftıc durumun yine de kritik olduğunu, ülkeler tarafından verilen sözlenn tutulma' masına artık alıştıklarını belırtiyor. Deşarjlar yoluylc denize kanşan baz kimyasallar yosunların aşırı gelişmesıne yol açarak yüzey sularının kirlenmesine ve oksijen sıkıntısına Afin avlanma balıklan yok oluşa surOkluyor neden oluyorlar. Yüi 4168