Katalog

İZİ6I Güneş, denizleri kaynatacak ve geride bir cüruf bırakacak Güneşin yaşam süresinde iniş çıkışlar Benzer yıldızıarın davranışlarını gözlemleyen araştırmacılar Güneş'in evriminin haritasını çıkardılar. Buna göre, Güneş'in yaşlı düşük kütlelı bir yıldız halinde sönmesı öncesınde uzun dengeli bir orta yaş ve canlı bir yaşlılık dönemi var. Güneş'in yaşam eğrileri aşağıda gösterilmiştir. Açık mavi çizgi büyüklük ve parlaklıkta degişiklikleri temsil ediyor; koyu mavi çizgi zamanla kütle kaybını gösteriyor. 1 | Güneş ve f güneş sisteminin doğumu 4 milyar yıl önce S% •M . bunun kuvveti Güneş'i bir kırmızı dev yıldız büyüklüğüne kadar şimdi olduğunun 200 katı büyüklüge ve 2000 katı kadar parlaklıga kadar genişletecek... Bir hızlı soğuma süresinden sonra. Güneş, çekircfeğin deki helyumu sakin şekılde yakarak bir sükunet durumuna geçecek. Bu yakıt yedeği bitince dış kabuklardaki helyum bir dizi şiddetli patlama halinde tutuşacak ve Güneş'i yıne dev bir büyüklüğe şişirecektir. Gençlikten orta yaşa Sakin şekılde hidrojeni helyuma dönüştüren Güneş uzun bir denge döneminin ortasına yakındır. Zamanımızdan 7 milyar yıl kadar sonra, çekirdeğindeki hidrojen tükendiğinde... x ... çekirdekteki helyum tutuşup, muazzam bir enerji açığa çıkaracak... Termal sadmeler Kabuk patlamaları dış tabakaları şiddetle genişlemeye zorlayacak, yuzey malzemesini uzaya fırlatacaktır. Her tutuşmayla Güneş muazzam pariayacak; fakat fırlatılmış tabakalar genişlerken gittikçe daha ince yayılacak ve derece derece saydam hale gelecekler. ... Güneş bir gaz ve toz bulutunun merkezinde küçük bir yıldız bir gezegensel bulutumsu olarak görunene kadar bu devam edecek. 4.5 MİLYAR YIL i YERYÜZÜNDE YAŞAM ""V Yeryüzünün son gaspı mı? Güneş'in ilk yıllarının dengeliliği yeryüzündeki yaşam için çok önem taşımıştır. Yıne de parlaklık ve sıcakhkta beklenen yükselme yaklaşık olarak 1.5 milyar yıl içınde gezegeni yaşanmaz hale getirecektir. O zamana kadar, büyük olasılıkla okyanuslar buharlaşmış olacaktır. 4.5 MİLYAR YtL 7.5 MİLYAR YIL 160MtLYOMVtL Kütle kaybı Her büyüme hamlesiyle madde dalgaları dışa doğru saçılır ve Güneş rüzganyla süpürülür. Zamanla, madde saçılırken yüzey kütlesel çekimi azalır ve gittikçe , daha fazla madde j uzaklaştırılır. Soğuma devam edince Güneş bir beyaz cüce, çok yoğun j0t*± ve küçük F \ bir yıldız hallne • ' indirgenecek... : MÎLYÖN VS. mısır, şeker ve birkaç başkası dışında yanın bitkilerinin çoğu ana besinlerinmahrum olacaklar. neş'in hidrojen yakıtı ince ne olacak? na dizide 11 milyar yıldan sonra Gügidişatını değıştırecek. Başlangıçta miktar soğuyacak, fakat kısa süre ra HertzsprungRussel diyagramının 'an dalına geçecek ve bir kırmızı dev ak evrimine başlayacak. üneş'in hidrojen yakıtı tükenince, çesğinde bulunan ve hidrojen füzyonu retilmiş olan helyum da tutuşur. Bir ıonükleer süreçle helyum atomları ıon ve oksijen haline gelmek üzere laşır. ice çekirdekte helyum füzyonu baş3üneş biraz daha az parlak hale gelir eçirmiş olduklarının bir kısımını geribğru yaşar. Fakat çekirdekteki hel yum bitince Güneş kırmızı devlik yoluna tırmanmaya başlar, sonunda dış helyum kabuğunda yarım düzine patlamalı tutuşma geçirir. Bu patlamaların Güneş'in kütlesinin önemli bir ksımını uzaya uçurması beklenjyor. Sonunda, Güneş, doğumundan 12.4 milyar yıl kadar sonra, en son spazmodık helyum patlamalarını yaşayacak ve termonükleer yakıtını bitirecek. Ölmekte olan yıldız gezegensel bir bulutsu, büyük bir yeşilimsi gaz bulutuyla çevrili küçük, sıcak bir yıldız kalıntısı oluşturacaktır. Daha fazla soğuma sonucunda Güneş bir inç kübü yaklaşık 10 ton ağırlığında olan yoğun bir beyaz cüce haline gelecektır. Daha sonra Güneş uzun süredir yaşam olmayan yeryüzünün donmuş kalıntıları da dahil olmak üzere eski gezegen sisteminin kalıntılarının çevrelediğı bir siyah cüce haline gelecektır. Yeryüzü belki de sonsuza kadar burada dönmeye devam edecektır. (nyt/20 eylül 94) ...ve son Bu yıldız olene kadar daha da sönukleşecek yanmış gezegenlerin çevrelediği bir siyah cüce olacak. Son ısıl sadmenın sonuna kadar, Güneş'in ilk kütlesinın yarısı uzaya uçmuş olacaktır. Ccviri: Nczilıc Bııhar 4139