Katalog

G U NE Hayat kaynağımız Güneş'in ömrünü nasıl ve ne zaman tamamlayacağı konusunda yeni ve ayrıntılı çalışmalar yapıldı. Bilim adamları Dünya'da uygarlığı kurtarmak için çeşitli fikirler öne sürüyor. Giineş'in ve Dünya'mn yarını aşamasında Guneş'ın genışlığının 400 defadan fazla artacağı ve hemen hemen yeryuzunun şımdıkı yorungesının dışına taşacak şekılde guneş sıstemını dolduracağı şeklındeydı Boylece gelecekte Guneş Merkur, Venus ve belkı de yeryuzunu yutacaktı Ama kımsenın bu gelecekten endışelenmeye başlamasına gerek yok Guneş hıdrojen yakıtının yalnızca yarısını tuketmış durumdadır, hâlâ orta yaşlıdır Araştırmayı yapan bılım adamlarından Dr Boothroyd "Tum bu olaylar uzak gelcektedır O zamana kadar eğer ınsan soyu ayakta kalmak ıçın gereklı keşıflerı yapmış olursa ayakta kalabılır, başka bır yere gıdebılır" dıyor. Insan soyu ıçın yenı yurt Güneş'ten daha uzak bır gezegen, hatta başka bır yıldız sıstemındekı bır gezegen olabılır Dr Boothroyd "Ne yaptlabıleceğını duşunmek zordur, fakat bır mılyar yıllık sure çok uzun bır suredır Son bır kaç yuzyıl ıçınde nelen gerçekleştırdığımız duşunul yorlar Astronomlar Guneş'ın geleceğı hakkındakı genel fıkırlerının doğru olduğundan emınler Çunku Guneş oldukça yaygın bır sınıf olan G sınıfı bır yıldızdır Gokyuzunde bu tıp bır yıldızın yaşamındakı her aşamayı gösteren çeşıtlı ornekler var Bu yuzyılın başlarında ıkı astronom Ejnar Hertzsprung ve Henry Norris Russel yıldızları tıplerıne gore guruplamanın uygun bır yolunu buldular Bır yıldızın mutlak parlaklığı rengıyle bırlıkte ele alındığında yıldız şımdı Hertzsprung Russel dıyagramı denen basıt bır grafığe uyuyor Yıldızlar parlaklıkları ve renklerıne gore bu dıyagrama yerleştırıldıklerınde Guneş dahıl olmak uzere çoğu "ana dızı" denen hatta uygun gelıyor Kutlelerı yaklaşık olarak Guneş'ınkı ıle aynı olan yıldızlar yıldızlararası hıdrojen kutlesel çekımle yoğun bır bulut halınde bır yere çekıldığınde yaşamlarına başlıyorlar Böyle bır buluta daha fazla hıdrojen çekıldıkçe kutlesel çekımle yuksek yoğunluk, yuksek basınç ve yuksek sıcaklığa kadar sıkıştırılıyor Yeterınce sıcak ve yoğun olduğunda termonukleer fuzyon tutuşuyor, hıdrojen helyum halıne gelmek uzere yanmaya başlıyor ve yıldız doğuyor Bu Guneş'ın 4 5 mılyar yıl once yaşadığı durumdur Bılım adamları yeryuzunde yaşamın Guneş'ın doğumundan jeolojık olarak kısa bır sure sonra başlamış olduğunu oğrendıler 3 5 mılyar yıl kadar once şımdi Avustralya olan yerde mıkroorganızmalar yaşıyordu Bunların tortusal kayalarda bıraktıkları ızler yeryuzunun çocukluk donemınde pek çok farklı bıçımlere evrımleşmış olduklarını gosterıyor Şımdıkı durumda guneş sessızce hıdrojen yakıtını yakıyor ve çok yavaş olarak parlaklığını arttırıyor Bır G sınıfı yıldız olarak yaklaşık 7 mılyar yıl daha "ana dızı" uzennde bır yıldız halınde varlığını surdurmesı beklenıyor Fakat yeryuzunde yaşam Guneş'ın ana dızıden ayrılmasından çok once ortadan kalkacaktır Bılım adamlarının yaptıkları hesaplara gore, zamanımızdan 1 1 mılyar yıl sonra Guneş'ın parlaklığı yaklaşık yuzde 10 artmış olacak Bu da su kaybını başlatmaya yeterlı olabılır Eğer o zamana kadar yeryuzunun kendısını Guneş'ın parlaklığından korumaya yetecek bır bulut ortusu olmazsa, su hızla buharlaşacak, stratosfere yukselecek Yukseklerde guneş radyasyonu su molekullerını oksıjen ve hıdrojen halınde bolecek ve hıdrojen hızla uzaya kaçacak Fakat o zamandan çok uzun bır sure once yeryuzu felaket nıtelığınde etkılerı yaşayabılır Bır olasılık zamanımızdan 100 mılyon yıl kadar sonra yeryuzu sıcaklığının yukselmesının yeryuzundekı kayaların su ıçerığının yukselmesını hızlandırmasıdır Bu durumda atmosferden alınan karbondıoksıt karbonat bıleşenlerıne çevrılecek Atmosferık karbondıoksıt duşurulmesıyle sera etkısı azalabılır, fa I nsanlığın bırgun nufus patlamasını engelledığını, açlığı, savaşları, salgınları, goktaşı çarpmaları ve dığer kuresel felaketlerı onlemenın yolunu bulduğunu varsaysak bıle, yeryuzu yıne de kaçınılmaz yazgısıyla karşılaşacak Şışen kuruyan Guneş, gezegenı erıtecek, yaşamı sılıp supurecek •Fakat bazı astronomlar tarafından yapılan Guneş'ın gelecektekı davranışına ılışkın yenı ve son derece ayrıntılı bır açıklamada yeryuzunun Guneş tarafından yutulup yok olmaktan kurtulabıleceğı ılerı suruluyor Gezegen yıne erıyecek ve yaşam yok olacak, fakat buyuk olasılıkla bır rnadde damlacığı ve daha sonra da donmuş bır curuf olarak ayakta kalacak Guneş'ın şımdıkı bıleşımı, kutlesı ve evrım aşamasını dıkkate alan bır bılım adamları daha oncekı tahmınlerın hassaslığını gelıştırdıler, Guneş'ın kutlesının yuzde 40'ını alıp goturecek olan bır dızı helyum patlamaları şeklınde sona ereceğı sonucuna vardılar Bılım adamları yeryuzunun yaşanamaz hale gelmesıne kadar 1 1 mılyar yıl geçeceğını hesapladılar Bu tahmın daha once yapılmış tahmınlerden çok farklı değıl Bu da yeryuzundekı yaşamın halıhazırda kendısıne ayrılan surenın uç çeyreğını geçırmış olduğu anlamına gelıyor Çunku yaşamın en az 3 5 mılyar yıl önce başlamış olduğu bılınıyor Yenı analızler Calıfornıa Instıtute of Technology, Kanada Instıtute of Theoretıcal Astrophysıcs ve Pennsylvanıa State Unıversıty'den bılım adamları tarafından yapıldı Bu bılım adamlarının çalışmaları ılk defa olarak olmekte olan bır Guneş'ın kuresel ıklım ve yeryuzundekı yaşam uzerındekı olası etkılerının hassas değerlendırmelerını sunuyor. Guneş'ın muazzam buyüklukte son derece sıcak bır "kırmızı dev" halıne geleceğı ve yeryuzunu bır maden ocağı gıbı sterılıze edeceğıne hâlâ kesın gozuyle bakılıyor Son gunlerde "Astrophysıcal Report" dergısınde yayınlanan raporda bılım adamları Guneş'ın bır kırmızı dev halıno gehrken kutlesının ne kadarını guneş ruzgarında kaybedeceğını hesaplamak uzere kendı matematıksel modellerını kullandılar Daha öncekı tahmınlerde kırmızı dev Hassas tahminler Kırmızı dev Fakat bılım adamları Guneş'ın maksımum buyukluğe ulaşmasına kadar guneş ruzgârının buyuk olasılıkla şımdıkı kutlesının kabaca yuzde 40 kadarını supurup atmış olacağını hesapladılar Bu da Guneş'ın saımal bır şekılde uzaklaşan gezegenler uzennde çok daha az bır kutlesel çekıme sahıp olacağı anlamına gelıyor Bılım adamlan Venus'un Güneş'ten 113 mılyon mıl uzaga gıdeceğını hesapladılar Yeryuzunun Guneş'e şımdıkı uzaklığı 92 mılyon mıldır Yeryuzu de uzaklaşacak, Guneş"ten 172 mılyon mıl uzağa gıdecektır Ancak Guneş'ın hangı hızla madde kaybedeceğı konusunda hâlâ belırsızlıkler olduğu belırtılıyor Bu da yeryuzunun Guneş tarafından yutulma ya da tum suyunun uzaya uçacağı ve yuzeyının kızıl sıcaklıkta enmış bır kaya halıne donuşeceğı 2400 Fahrenheıt dereceye kadar ısınma şeklındekı gelışımını belırleyecek Güneş artık orta yaşlı melıdır" dıyor Dr Boothroyd yıldızlar arası gezının şımdı sanıldığmdan daha kolay olabıleceğıne ve bır gun ışıktan hızlı gıderek "Eınsteın'ı aldatmanın" yolunun bulunabıleceğıne ınanan bılım adamlarındandır Araştırmacılardan Dr Kasting ıse ınsanlığın yeryuzunu kırmızı dev Güneş'ten korumanın bır yolunu bulabıleceğını, en azından bır sure dev bır Guneş zırhının ışe yarabıleceğını duşunuyor Hıdrojen bombasının gelıştırılmesınde onemlı bır rol oynamış olan Dr Edward Teller yeryuzuyle ılışkılı goktaşlarının felaket getırecek çarpmalar yapmalarını engellemek uzere termonukleer patlamalar yontemının kullanılmasını onermıştır Dr Teller Guneş ısınıp genışlerken değışıklıkler olacağını fakat bu değışıklıklerın pek çok başka değışıklıkten sonra geleceğını soyluyor ve " dıyor Araştırmacılar ınsanlığın geleceğını değıl, Guneş'ın geçmış ve gelecektekı evrımının ayrıntılarını ortaya koymaya çalışı 4738