Katalog

MİLLİ PARKL ARI MIZ Satış sırası Yücel Çağlar* Panklarda mı? Ekolojik, toplumsal, bilimsel amaçlarla yönetilmesi gereken Miili Parklar ihaleyle işletmeye verilmeye başlandı. örünüşe göre, özelleştirme sırası, şimdi milli parklarda... Inanılır gibi değil, ama, ne yazık ki gerçek: üzelleştirmeci hezeyan en olmaması gereken alanlara da sıçratıldı ve milli parklar da özelleştirme kapsamına alındı. Diyeceksiniz ki: "lyi ama milli parklar KİT statüsünde değil ki!" Evet, değil. Ama, devlet ormanları ve devlet orman işletmeciliğinin de KlT'lerle bir ilişkisi yoktu. Ne oldu; 1982 Anayasası'nın 169. maddesine karşın hem devlet ormanları hem de devlet orman işletmeciliği özelleştirilmiyor mu? Yalnızca orman kadastro çalışmaları sırasında her yıl ortalama 300350 bin dönüm orman alanı "orman olarak muhafazasında yarar yoktur" gerekçesiyle özelleştiriliyor. Orman Bakanlığı'na bağlı Milli Parklar ve AvYaban Hayatı Genel Müdürlüğü, geçen günlerde, ekolojik, toplumsal ve bilimsel amaçlarla yönetilmesi gereken milli park ve tabiat parklarından dördünün giriş hasılatını ihaleye çıkardı ve özel kişilere sattı. Gerekçesi de, üst düzey yöneticilerinin belirttiğine göre yürürlükteki yönetim düzeninin bu alanlann gerektiğince bakılmasına, temizlenmesine, işletilmesine artık olanak vermemesi. Kim bilır, belki de haklılar. Ancak, bu duruma getirilen açıklama ilginç: Milli parkların bakımı için yeterince kaynak bulunamıyormuş; 2873 sayılı Milli Parklar Yasası'nın 17. maddesiyle oluşturulan "Milli Parklar Fonu" gerektiği gibi işletilemiyor; devlet de bu alanlann korunması ve kamu yararına değerlendirilmesi için yeterince kaynak ayırmıyormuş. G 1983 yılında yürürlüğe konulan 2873 sayılı Milli Parklar Yasası'nın 2/a maddesine göre milli parklar: "bilimsel ve estetik bakımdan milli ve milletlerarası ender bulunan, tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlanna sahip tabiat parçalarTdır. Herhangi bir yerin "milli park" olarak ayrılabilmesi için; "doğal ve kültürel değerleri ile rekreasyonel potansiyelinin ulusal ve uluslararası düzeylerde önem taşıyor olması bu değerlerin gelecek kuşakların doğal ve kültürel kalıt olarak devralmaktan kıvanç duyabilecekleri; ziyaretçilerin sanatsal, eğitsel, bilimsel, kültürel ve rekratif amaçlarla yararlanabilme olanağı bulunan; doğal ve kültürel özellikleri bozulmamış ve/veya alınacak önlemlerle iyileştırilebilecek ve eski durumuna dönüşturülebilecek nitelikte olması gerekmektedir. (1) Bugün Türkiye'deki milli parkların çoğunluğu, içlerinde "kendin pişirkendin ye" lokantalar, oyun ve eğlence alanlarıyla donatılmış "orman içi dinlenme yerleri" nedeniyle ilgi gören ortamlar olmaktan çıkarılamamıştır. Bir yandan yurttaşlarımızın bilgi ve bilinç düzeyi, beklentileri bir yanda da "milli parkçılık" çalışmalarının bilimsel gerekler doğrultusunda yürütülememesi buna olanak vermemiştir. öyle ki, milli parklar ile tabiat parklarının, hem 2873 sayılı Milli Parklar hem de 2634 sayılı Turizmi Teşvik Yasası'nda yer verilen yaptırımlarla turistik tesislerin yapılabileceği yerler olarak "değerlendirilmesi " olanaklı kılınmıştır. "Milli Park" Nedir; Milli Parklara Neden Gereksinme Duyulur? Olimpos Beydağlan Sahil Milli parkı Antikçağda Likya olarak bilinen bölgedlr. Tarih öncasi dönemlerden itibaren önemli bir iskan bölgesi olmuştur. bile bu türden yatırımlara izin verilmemesi gerekmektedir. Bu gerek, başka ülkelerdekı örneklerinde çoğunlukla yerine getirilmektedir. Sözgelimi; dünyamızın en görkemli jeolojik oluşumlarından birisi olan ABD'deki Büyük Kanyon Milli Parkı'nda, kanyonun dibinde akan Kolorado Nehri'ne inebilmek için yalnızca 17 km uzunluğunda bir patika bulunmaktadır ve başka yolların açıimasına izin verilmemektedir. 100 bin hektar genişliğindeki bu milli parkın içinde herhangi bir barınma tesisi yoktur; ancak yakınındaki bir arazide birkaç motelin yapılmasına izin verilmiştir. Gezginlerin çoğunluğu milli parka 30 km uzaklıktaki bir kasabada geceleyebilmektedir. (3.) Ote yandan, Türkiye, milli park varlığı yönünden de henüz "zengin" sayılabilecek bir ülke değildir. Dahası, milli park, doğa parkı, doğayı koruma alanı, doğal SİT vb. özel çevre koruma bölgeleri vb. statülerle özel olarak korunmaya alınmamış alanlardaki doğal ve kültürel birey ve ortamların hızla yokedilme süreci de durdurulamamıştır. Bu nedenle, bugüne değin "milli park" olarak ayrılmış alanlann korunması, doğal zengınliklerimizin geleceği yönünden yaşamsal bir önem taşıyor. mıştır: * Dilek Yarımadası Menderes Deltası Milli Parkı (Aydın): Defne ve kestane turleri başta olmak uzere Akdeniz Bölgesi'nin, kimileri endemik olan tüm bitki türlerinin bulunduğu bir alandır. Ancak, Kuzey Anadolu'ya özgü ıhlamur ve kestane turleri milli parka özgün nitelikler kazandırmaktadır. Milli park, yaklaşık 11 bin hektar genışlığındedır. * Kursunlu Şelalesi Tabiat Parkı (Antalya): 394 hektar genişliğindeki Tabiat Parkı'nda zengin bitki örtüsü ve fauna çeşitliliğinin yanı sıra, jeomorfolojik ve hidrolojik değerler de bulunmaktadır. * Ölüdeniz Kıdrak Tabiat Parkı (Muğla): Dünyaca ünlü görsel değere sahip olan ve yerli ve yabancı gezginlerin son derece ılgi gösterdikleri bu parkta da bitki örtusu ve fauna çeşitliliğı vardır. * Olimpos Beydağlan Milli Parkı Topcam Günübirlik Kullanım Alanı (Antalya): Phaselis ve Olympus örneği tarihsel kalıntı zenginliklerinin yanı sıra, kızılçam, karaçam ve sedir ağaçlarının egemen olduğu bitki örtüsü; ayı, dağkeçisi, yaban domuzu, tilki, sansar, kurt, çakal vb. hayvan cins ve türlerinin bulunduğu bu milli parkın genişliği ise 34.5 bin hektakdır. Mayıs ayında Resmi Gazete'de de yayımlanan duyurulara göre söz konusu alanlann "kapı giriş ücretinin tahsili" Dahası, en son Köprülü Kanyon MİHi Parkı'nın onemli bir oğesi olan Köprülü Çayı'nın üzerinde ıki adet birden hidrolik santral yapımına kalkışılabilmişt ır. Oysa, milli parkların değil ıçlerinde turistik tesis ya da santral kurulması ve işletilAyı, dağ keçlsl, yaban domuzu, tllkl, sansar, kurt, çakal, tavşan, çemesi; hemen şltll kuf va balık türleri Milli Park »kosistemimlzin başlıca yaban hayakınlannda yatı blrmyleridlr. özelleştirme uygulaması, ilgililerin belirttiğine göre, şimdilik dört milli park ve tabiat parkının içindeki orman içi dinleme yerini kapsıyor. Ancak, başanlı olunursa (!) yaygınlaştırılabilecek de, Kapsama alınan yerler ve başlıca özellikleri aşağıya çıkarıl Özelleştirilen yerler ve özellikleri Nasıl özelleştiriliyor? 38010