Katalog

TEMEL BİLİMLER VE EKONOMİ kalkınma mı? blllm adamlarına verilen Nobel ödulu sayısı aracılığıyla bir ulusun bılımsel rekabetinı kısmen ölçen bu ölçütü kabul ederek, ikı sonuca ulaşmak ıstıyorum Akademık araştırmayı finanse etmeyı sağlayan ekonomık zengınlıktır ABD'nın akademik araştımnada guçlü bir düzen oluşturması ıçın XX yuzyıl boyunca bu ulkenin ekonomık gucunun kendını gostermesı gerektı Japonya bılımle değıl, teknolojıyle ekonomık ustunluk sağladı Fınansal kapasttesı guçlenen Japonya şımdi temel araştırmaya yatırım yapıyor ve 2030 yıl sonra da Nobel ödüllerinı toplayacaktır Ikinci sonuç Ise Japon ve Almanya örneğinın gösterdığı gıbl, teknolojik ve endüstriyel yanşmanın başında olmak ıçın bılımde evrensel yanşmanın başında olmaya gerek yoktur Bunun oteslnde, yeni sanayıleşmiş ülkelerın ve özellikle dört Asya ejderhasının (Kore, Tayvan, Singapur, Hong Kong) ortaya çıkışı da tartışmasız olarak teknolojıye bağlıdır Bu ulkeler başkalarının teknolojısını kullanmakta, ama bu teknolojılerı daha da gelıştırerek teknolojıyi aldıkları ülkeden daha başanlı duruma gelmektedırler Japonya'nın savaştan bu yana yaptığı da aynıdır Bu ekonomık atılım bılımsel araştırmada yapılan yatırımlardan vazgeçebılıyor Bunun aksıne, kımılerı çızelgelere bakarak, Aiman kimya sanayiinin klmya alanında yuruttuğu araştırma sayesınde başanlı olduğunu söyleyebılır Ben de benzer araştırmalan yürüten Ingiltere'nın neden başanlı bir kımya ,ı nayııne sahıp olmadığını sorabilırım Bu konuda birçok neden ilerı surulebılir Ama bu bızı çok uzaklara göturecektır Sadece araştırmanın bir ulkenin ekonomık başarısı ıçin ne gerekll ne de yeterli olduğunu söyleyebilıriz Fransa ve Almanya'yı bıraz karikaturize şekılde karşılaştırırsak, Fransa'da üst duzey araştırma bırımı olarak CNRS ve marjınal olarak da teknık merkezler bulunurken, Almanya'da önce Fraunhofer'ı (teknolojik gelıştırme merkezı) ve sonra MaxPlank Enstıtusu gıbı temel araştırma blrimi kurulmuştur Kimi ülkeler açıkça teknolojiye oynadı (Japonya, Almanya) Kimılerı de bılıme (Ingıltere, Fransa, ABD ve hatta eskı SSCB) oynadı Ama ABO, eskı SSCB, Fransa ve Ingıltere, savunma çerçevesınde öncelıklı stratejik programlar içın (nükleer, uzay, havacılık) teknolojiye başvurdu Sanayi ve teknolojık ustunlukten çok, bu ülkeler askerı ustunluğun araştırmasına ayrıcalık verdıler Birıncllerın ve ıkıncilerın 40 yıldan ben verdiğı ekonomık sonuçlar kendılığınden konuşuyor Bugün yeni Rusya ıçın bılım ve teknolojı konusunda bir öneri açıklamam istense, bılıme verdiğı çabayı en aza ındırmesını ve sanayi etkınliklerı lehıne teknolojik gelişmeye ayrıcalık tanımasını önerınm Ülkeler ABD 156 Ingıltere 68 Almanya* 55 Fransa 24 Eskı SSCB 10 Japonya 4 Dığer Ulkeler 83 Nobel Ödünerlnln Dağılırra (üttetere göre) Ülkeler ABD Ingıltere Almanya* Fransa Eskı SSCB Japonya Dıger Ulkeler Toplam Fizlk Klmva Tjfl 156 68 55 24 10 4 83 54 21 16 9 7 3 27 36 24 25 7 1 1 19 N 66 23 14 8 2 37 'AİAIMft Nobel Ödüllerinln Dağılımı(YıIveiill(BI6P6 90P01 Toplam 1901 1906 3 7 15 10 2 15 1916 1935 3 8 3 1936 1945 14 11 11 1946 1960 38 14 4 4 1 13 1963 1975 41 1976 1991 57 8 3 1 1 16 4 12 2 15 11 20 8 5 3 2 13 * 1946'dan önce Demokratik Almanya'yı ıçerır Kaynak US Natıonal Scıence Foundatıon et la Recharche Bılım ve teknık arasındakı ayırımı ya da boşanmayı artık kabul etmelıyız Ikısı arasında çok verımlı illşkıler olsa da, sureklı olarak bırlıkte yaşamak zorunda değıllerdır Bılım bılgıye can katar, teknolojı becerı oluşfurur Bılım formalıze olmuştur, açıktır, kamusaldır, çunku yayımlanır, kapsayıcıdır, genelleştıricıdır, yenıden uretılebılır, deneylere dayanır Teknolojı kısmen zımnıdır, formalıze edllemez, korunur, gizlıdır çunku değerlendırır, bir üretım ya da urune özgudur, bir kısmı donanımlarda bir kısmı da bir fırmanın kışısel ya da kolektıf deneyımlerınde saklıdır Çoğu kışının duşunduğunun aksıne, teknolojik yenılik genelde sureklılık arzeden kuçuk kumulatıf değışıklıklerden kaynaklanır Çoğu kez mutevazı duşuncelerden, atölyelerde güncel gelışmelerden, muşterılerın dıkkatlı dınlenmesınden, satıcılarla yapılan dıyalogdan kaynaklanır ve zamanla guçlu sanayi rekabetı oluştururlar Ani kopukluk yaratan yenılik ve olağanustü teknolojik devrım ıstısna oluştururlar Bunların kökenı ust duzey bılımsel çalışmalardır ve bılımle beslenirler Bununla bırlıkte, bu zıncırlemenın kendısi de dolaylı ve karmaşıktır Teknoloji çoğu kez, her birının farklı bılımsel dısıplınlerde araştırma yaptığı altteknolojılerın bıleşımıne başvurur IBM'ın eskl Genel Mudurü R Gomory de bu göruşu doğrular ve sanayi rekabetinın olağanustü bılimsel bir atılımdan kaynaklanan devrımcı bir teknolojının ışletılmeslnden çok guncel teknolojik atılımlar, yenıleştırmeler uzerine kurulu olduğunu belırtır Teknolojik ve sanayıı rekabetı uzerine kurulu ekonomık başarı başlıca guncel yenılıklere bağlıdır Temel araştırmanın doğurduğu ve önemli teknolojik atılımla Bilim ve Teknik, ayrılsın mı? J ra yolaçan bılımsel devrımler enderdır Bu tur brneklerı bıze anlatmak da boşuna (transıstör, genetık, lazer gıbı) Fıımadaki sureklı yenılik açısından bunlar istısnadır Aynca bılımsel bir atılımın olası uygulamalara dönuşmesı o kadar uzundur kı dunyadakı dığer yarışmacıların da bu araştırmalara başlamasına zaman bırakır Dolayısıyla, bir ulkenin seçimı teknolojı atına bahse gırmektir Ama ust duzeydekı bılımsel ılerlemelen de gözleyebılmelıdır Sonradan bu bılımsel sonuçlan ucuz malıyetle elde ederek, bunlan değerlendırecek teknolojik gelışmelere başlayabılır Bu aşamada, temel araştırmanın ve üretımlerının onemlı başka bir özellıği ortaya çıkar Akademık araştırmanın sonuçlanyla tyi beslenmek ıçın bu aktörlerden bınnın kendımızın olması ve aynı konular çevresınde mınimum bir araştırma yurutmek kaçınılmazdır Bılımsel kaynakları ve yanlış yollan ışaretlemek ıçin, bılımsel yazının gerçek ıçenğını anlamak içın, yeni duşunce uretenlerle dıyaloğa glrmek için, ust duzeydekı sonuçlan uygulamaya, uygulamalı araştırma programlarına ve gelışme projelerıne çevırmek ıçın kendımizın uzman olması gerekır Temel araştırmanın özu, anlamak, dönuşturmek, yerel olarak ya da dünyanın öbur ucunda uretılen ınsansal bılımsel potansıyelı ışletmek ıçin gerekll ıstıdadı uretmektır Bu durumda, sorun, bir ıstıdat ordusu oluşturmak ıçın bir ulusun razı olacağı çabadır Gelışmış ulkeler arasında, bu soruyla ılgılı değışık davranışlar saptadık Tanhsel geleneğı ve stratejik seçımıyle Almanlar ust duzeyde yeteıiı bir araştırma aygıtına sahıptırler ve ekonomılerının teknolojik potansıyellerını korumak ve garantı etmek ıçın en az malıyetle bunu surdurmektedırler Ama bılımlerının uluslararası bir görunume sahıp olması ıçin bu yeterlı değıldır Japonlar ucuz fiyatia evrensel bılımı gözlemektedırler ve ekonomık rakıplerının bılımsel sonuçlarını yasal olarak aşıran "bı lımsel bir zekaya" sahiptırier Bilimsel araştırmanın lyı yapılaştığı ve merkezl olduğu Fransa'da bu çalışma kolaylaştmlmıştır Eurequıp'ın onursal başkanı Silvere Seurat "Yaratıcı Olarak Gelışim" adlı yapıtında firmalann ARGE'yi bırakmalarını ve AŞGE'yi (AşırmaGeliştırme) gelıştırmelerıni önerır Tersıne, Fransa bilimi kullanmak yeıine ona hizmet eder Ust duzeyde araştırma bir önceliktır Teknolojik ve sanayi rekabetıne venlen öncelıklerie ılgılı tüm hükümet söylemlerine karşın büyük ve butçeden para ylyen teknolojik amaçlı programlar yanında, üst duzeyde bılımsel araştırmanın ağıriığı kamu araştırma harcamalarında önemlıdır Bence de bu harcama Fransız ekonomısı ıçin üst duzey ıstıdat gereksinmesıni asar görünmektedır Neden bu kadar fazla yatınm ve neden uygulamada daha az harcanıyor? Bence temel araştırmacılann Fransız araştırmasında aldığı tanhsel ağııiıktan kaynaklanmaktadır Komısyonlarda kendı uyelerını seçme mekanizmaları, kredilenn değeriendırilmesi ve venlmesı bılim lobısının etkısı attındadır örgutlu bu lobi doğru ve asıl bir neden için çaba sarfettıklerine inanan temel araştırmacılann lobisidır Halbukı kamusal araştırma dunyası on yıldır önemli ölçüde ekonomik ve teknolojik beklentılere açılmıştır Bu lobi ıçin de, sayıca az fakat aktıf köktencıler teknolojiye yonlenen araştırmacılan cezalandınüar Ama gıderek daha az dinlenilmektedırler Fakat çıkarlannı ve butçelennı korumak ıçın bu lobi yanlış fakat guvenılır bir duşünceyi de yerleştirmişlerdir bugunkü ust duzeydekı araştırma yannın buluşlannın ve öburgunün teknolojılennın yanı ılensınin ekonomik resabetının temelıdır Açıklama guzel ama tümuyle yanlış Kamusal araştırma harcamalannın önceliklerini duşunelim ve rakıplerine göre araştırmada fazla etkın olmayan firmalan fazla sıkmayalım Temel araştırmanın gelışmış bir ulkede yeri vardır ve bu tartışılmaz Fakat bu yer ulusun ekonomık çıkarlanna zarar vermemelıdır Bu bir denge sorunudur Yoksa bugunku durumda kalabılinz Uygulamalı araştırma ve üst duzey araşt"ma ıle butçeden para yiyen büyük teknolojik gelışme programlan arasında sıkışıp kalan teknolojik kalkınma Teknoloji ekonomik kalkınmanın tartışılmaz en önemli anahtarlanndan bıridır ve bilime gereksınmesi vardır Ama en az malıyetle uluslararası bılım kaynaklanndan da beslenmek olanağı vardır Bunun için iyi boyutlanmış temel bir araştırmaya sahıp olmak yeterlıdır Fransa, bılım hızmetinde en azın ustunde çaba harcamaktadır Bana göre, araç ve öncelıklerıne göre bu fazladır Bılım benı affetsın, ama Araştırma Bakanlığı'nın bırkaç yıldan ben yuruttuğu teknolojik gelışmeler konusundakı eylemlenni hızlandırmak ıçın, temel araştırma ıçin butçeden aynlan paraların bir kısmını alır ve burada harcanm. Thomas Duran (Flrma StratsJiaJProfesöra) La Recherca 24«) Çevrı tsmaıl Kılınç 37911