Katalog

Eski yaşamı arayışlar 75 milyon yaşındaki bu garip yaratık tartışma konusu Cüce mamutların basarısı Kuş mu köstebek mi? G obi Çölü, "paleontologların kâbesi" olarak bilinir Burada dinozorların ve diğer soyu tükenmiş yaratıkların iyi korunmuş kemiklerini bol miktarda bulmak mümkün. Geçen nisan ayında araşlırmacılar yeni bir Gobi hazinesi keşfettiler: Mononykus olecranus adı verilen bu paleontoloji hazinesi 75 milyon yaşındaydı ve eski olduğu kadar ilginç bir buluntuydu. Onu bulan araştırmacılara göre Mononykus, kuşların aile ağacının en son bulunan üyesi. Bundan emin olmayan paleontologlar varsa da herkes bu yaratığın çok tuhaf olduğu konusunda birleşiyor. Yaratığın ön ayakları çok güdük olmasına karşın bunların ucunda güçlü kancalar var. Küçük kancalarını böcek yuvalarını eşelemek ve bitkileri topraktan çıkarmak için kullandığını dü şünüyor. Araştırmalarda daha önceki yıllarda da çeşitli Mononykus kemikleri bulunmuştu ancak son kazıda derli toplu bir iskelet bulunması, bu keşfi yapan araştırmacıları yaratığın bir kuş olduğu konusunda ikna etti. Buluntular rasında çıkıntılı bir lades kemiği de vardı ve bu kemiğe (başka kuşlarda) uçmaya olanak sağlayan kaslar yapışıyor oimalıydı. Ne var ki kanatları yerine kısa kolları olan Mononykus'un uçamadığına kuşku yok ama bu kas ve kemik yapısı onun kuş soyundan geldiğini gösterebilir. Yukarı da belirtildiği gibi henüz paleontologların tümü Mononykus'un kuş soyundan geldiği konusunda ikna olmuş değil Simithsonian Institute kuş uzmanı Storrs Olson "Mononykus'un ne olduğunu bilmıyorum ama kuş değil" diyor. Storrs, Monoykus'un kuşlara benzeyen göğüs kemiğine bakıldığına bu canlının köstebek gibi tünel kazan bir tür olabıleceğini öne sürüyor. Bu garip göğüs kemiğinin başka bir canlıya ait olduğunu ve mononykus kemikleri arasına tesadüfen karıştığını öne süren araştırmacılar da var. Diğer bir yorum da Mononykus'un kuş benzeri bir dinozor olabileceği. Eğer Mononykus'un kuş olduğunu savunan Mark Norell'in kuramı doğru ise bunun, günümüzde uçmanın evri 4 Dinozorların atasının kesfi Eoraptor veya şafak haydutu neye benziyordu? Trias devrinin sonlarında köpek boyundaki etoburlar arka ayakları üzerinde doğrularak ormanlarda sivri dişleri ve çeneleriyle fare büyüklüğündeki küçük canlıların peşinden koşuyorlardı. 228 milyon yıl kadar sonra Şikago Üniversitesi'nden paleontolog Paul Sereno, kuzeybatı Arjantin'in Ischigulasto bölgesinde bu yaratıkların iskeletini gün ışığına çıkardı. Geçen yılın ocak ayında Sereno, bu yeni keşfine Eoraptor veya "şafak haydutu" adını verdi çünkü Sereno'ya göre bu yaratık bütün dinozorların doğuşunun müjdecisi ya da başka bir deyişle dinozorların "şafağı" idi. Sereno, Eoraptor adını verdiği bu ilkel dinozorun en eski dinozorlardan biri olduğundan emindi çünkü Eoraptor, öteki dinozorların evrimleri boyunca kendilerinde topladıkları birçok özellikten yoksundu: Ne etobur dinozorların özelleşmiş dişlerine ne de etobur dinozorların hareketii çene eklemlerine sahipti. Kanıtlar bu canlının etobur olduğunu gösteriyordu; çene eklemi hareketii olmasa da sivri dişleri ve keskin pençeleri vardı . öte yandan Eoraptor dinozorların en eski atası değildi çünkü içi boş kemikleri ve kartala benzeyen pençeleri onun "Jurassic Park'tan tanıdığımız Velociraptor 3678 ve Tiranozorların da dahil olduğu iki ayaklı dinozorlar ailesinin bir üyesi olduğunu gösteriyordu. Ancak Eoraptor ile dinozorların en eski atası arasında 2 milyon yıl gibi evrim için kısa bir zaman dilimi vardı ki bu da paleontologların dinozorların atasına epeyce yaklaştıkları anlamına geliyordu. Dinozorlann şimdilik meçhul atası da muhtemelen bir etoburdu. Bütün dinozorlar uzunluğu 60 cm. kadar olduğu düşünülen bu sürüngenden evrimleşmişti Sereno, en eski dinozor atasının da yeni keşfedilen Eoraptor'a çok benzediğini ve 6 metre mesafeden bu ikisinin ayırt edilemeyeceğini söylüyor. I miyle ilgili olarak kabul edilen varsayımlar açısından ciddi sonuçları olacak. Noroll, Monoykus'un göğüs kemiği ve diğer kemiklerinin yapısının modern kuşlara, 75 milyon yıl önce yaşamış ilkel kuş Archaeopteryx'ten daha yakın olduğunu söylüyor. Ama Archaeopteryx uçabilirken mononykus uçamıyordu. Norell'e göre olası bir açıklama şu: Kuşların aile ağacında uçma olayı iki ayrı yerde ortaya çıkmış olabilir. Bunlardan biri Archaeoptreyx'in bulunduğu soyağacı dalında ve tekrar, uçamayan Mononykus, ana soyağacı dalında n ayrıldıktan sonra. Başka bir deyişle Archaeopteryx uçuyordu ancak ondan sonra türeyen kuşlar ve Mononykus uçamadı, daha sonraki kuşlar ise uçabildi; yani kuşlar uçmayı iki defa öğrendi. Ancak bu iki öğrenme ve uçuş şekli aynı olmayabilir, dolayısıyla Archaeopteryx'in uçmayı nasıl geliştirdiği, diğer kuşlarda uçmanın evrimi konusunda bize ipucu vermeyebilir. Nitekim bugün paleontologlar Archaeopteryx'in kuşların evriminde bir "yan yol" olduğunu ve kuşların ana evrim çizgisi üzerinde bulunmadığını söylüyorlar. Eğer Norell'in varsayımları dogrulanırsa Mononykus modern kuşların evriminde önemli bir yer kazanacak aksi halde kuş mu köstebek mi olduğu daha uzun yıllar tartışılacak. Son buzul çağında kurklu mamut surulerı / rasyadan Alaska ve Kanadaya ve Kuzey kui dairesınden Akdenız e kadar donmuş kuzey y; küresının her yerine yayılmışlardı. 12 bın yıl ka( önce mamutlar ölmeye başladılar Paleontoloç ra gore son mamut 9.500 yıl kadar once yeryuzı den sılındı Mamutlar ıle beraber buzul ayıları mastodonlann da soyu muhtemelen kıtlesel bir laketle tükenmeye yuz tuttu, gerıye kalan son r mutlar ise ınsan avcılar tarafından olduruldu IV 1993te Rus araştırmacılar kuzeydoğu Sıbırya k larından 90 mıl ıçerıde 6 bın yaşında bir kurklu r mut mezarlığına rastladılar ama bu mamutl£ şımdıye kadar bılınenden farklı bir ozellığı va Rus araştırmacıların buldukları kalıntılar cuce r mutiara aıttı Paleontolog Artdrel Sher ve arkad ları Wrangel adasında cüce mamutlara aıt 29 ve bazı kemık parçaları gun ışığına çıkardılar Dışlerın beşı normal boydakı erışkın mamu ra aıttı ve 12 ıle 20 bın yıllıktı. Bu şaşırtıcı değıldı raştırmacıların asıl ılgısını çeken, gerıde kalan dış kalıntısıydı çunku bunların yaşı 4 ıle 7 bın yı rasmdaydı Boynuz ve kemik parçaları ise şımd kadar bulunan en genç mamut fosılınden 500 < daha gençtı ve en fazla 3.730 yıllıktı. Xaleontolog SHer. cuce mamutların soyur tukenmesıni bu mamutların yedıği bitkılerın tük memesıne bağlıyordu Butün mamutlar otla be: nıyordu ve buzul çağında Asya'nın düzlüklerı nış çayırlık alanlaria kaplıydı Yazlar guneşlı ve ruydu erıyen buzların suyu çabuk buharlaşıyoı zemın katılığını koruyordu Ancak buzul çağı s erdığınde bulutlu ve nemlı hayvalar başladı ve yen buzların suyu buharlaşamadı Boylece ze yumuşayarak otların büyumesıne elverişsiz bir rum aldı. Bu ıklım değışıklığı de mamutların s oldu Dinozor yaratmada bir adım 1993 yılının en çok konuşulan sinema yaf rından olan "Jurassic Park "takı dinozor DNA saf bir düş ürünüydü kuşkusuz Kehrıbar Içıne mülmüş sivrisineklerın emdıği dinozor kanır elde edilen DNA'lardan soyu tükenmiş tanhor devler yeniden yaratılmışiardı. Fılmın gösteı girdiği hatta, ABD Ulusal Bilim Vakfı'ndan palc tolog Mary Schvveitzerin 65 milyon yıllık Tyrar saurus rex fosilinden DNA elde ettiğı haberı gı Schvveitzer, DNA'yı T. rex'in kemık ilığınden çı mıştı ama bu DNA'nın uzunluğu, "Jurassic Paı olduğu gibi T rex'in yeniden yaratılma klonlanması için yeterli değil boyle bir ış iç rex'in bütün kromozomlarının olması gerekiy ki bu da çok uzun bir DNA zincirinin bulunm gerektiriyordu Altmış beş milyon yıllık dir DNA'sı paleontologlar için etkileyıciydi ancak geçen ytl kehrıbar içinde 130 milyon yıllık bir t> ğin DNA'sı elde edıldığınde bu yolda yeni bir n kırılmış oldu. (i.m.)