Katalog

ŞEHİRCİLİK BİLİMİ Bir sehirsel mekân nasıl düzenlenmeli? Galata ö r n e ğ i : Temei iike olarak bu alana bir "mimari proje" anlayışı ile yaklaşılmamalı. Bir sehirsel mekân düzenlenmesi için üç ilke önerisi... Korhan Gümüş lesi ve ıpkı tarihi yarımada gibi, Galata Kuledibi semti Istanbul'da kalan son tahrip düzenlen edilmemiş kentsel mekan düzeni mesi için olarak kentin en önemli kültürel ve turistik temel ilke merkezlerinden biri olmaya adaydır doğal olaBu bolgede verilecek doğru kararlar rak bu ve gerçekleştirilecek tutarlı çalışmalar Isalana hertanbul'un doğal olarak "turistik çekim gühangi bir cünü" artıracak ve semtte bir ekonomik "mimari gelişme sağlayacaktır.(') proje" çaBunun sağlanması için gerekli tek şey lışma anise yönetimlerin bu semte müdahale biçilayışı ile mini değiştirmektir. Galata için bugüne yaklaşılm kadar gerçekleştirilen çalışmalar en azınamasıdır. dan diğer semtlerin "başına gelenlerin" Çünkü bubu semtin de başına gelmeyeceği umudurası Istannuyaratmaktadır. bul'un Çünkü Istanbul'da ilk defa Galata Semdoldurula ti için belli bir "etik" oluşmuş gibi gözükn bir sahimektedir. Ancak gene de, tıpkı Bedrettin line yapılacak bir proje çalışması değil, bir Dalan zamanında olduğu gibi semte "yol sehirsel mekan düzenleme çalışmasıdır genişletme", "temizlik" v.b. gibi amaçlarAşağıda bu düzenleme çalışması için la yaklaşılma tehlikesi vardır. En tehlikelisehirsel donatım ögeleri, yapılar ve yönesi de "hızlı icraat" adına kimsenin haberi tim biçimi için bazı temel ilkeler sıralanolmadan yöneticilerin bir işe kalkışmasımaktadır. Doğal olarak bu ilkeler bir projedır. Istanbul'daki bir çok değerin bu yüzyi tarif etmekten çok bir tartışma yaratmaden yokolduğunu unutmamak gerekir. yı hedeflemektedir. Bu nedenle, bir örnek oluşturmak üzeHiç kuşkusuz bu ilkeler herkesin bildiğı, re, bu semti acil olarak yerel yönetimlerin her zaman benzer durumlarda uygulanan ve dığer kamu yönetimlerinin mevcut ilgi sıradan ilkelerdir ancak bu örnektekı tebiçimlerinden kurtarmak gerekmektedır. mel ilke Yerli ve yabancı bu tıp bir çok araştırma projelerd kuruluşunun, ünie "muhaversitenin ilgısinı Istanbul'a özel bir kent korumacılığı konsepti: tapların" çeken bu semti, ış işten "Gölge etmeslnler, başka ihsan istemez" bu ilgiden de yageçtikten \stanbulda birçok tarihi yapı, kentsel duzen yalnızca bilgıslzlıkrarlanarak özel sonra ve ten, cahillıkten değıl, kararların kapalı kapılar ardında kalmabir "karar alma" uygulam sından yok olmuştur Bu nedenle kent korumacılığı İçin benim statüsüne kavuşönerim müdahale bıçımi değışmeden hıç bir şey yapılmamasıa gerçekturmak görıinen dır Çünkü yanlış aletle yanlış ış yapılmaktadır. Orneğın Islanleştikten îek çözümdür. bul'un tarihi çekirdeğine geçmıştekı mudahaleler yapılmasaysonra Bu model aynı dı, bütün eski püskülüğüne rağmen çok daha güzel, çok daha "proje" zamanda Istandeğerli, çok daha sorunsuz olurdu tek çare yö'netim aygıtı rüşile karşıbul'a kent korutünü ıspal edene kadar bu konuda bir şey yapmamaktır Yönelaşmaları timler ancak ehliyet sahibi oldukları zaman sorumluluk sahibi macılığı için yeni nı engelolabilırler. bir perspektif ge' lemek tirecektir için tam Bu model denetimcibürokratikbir şeffaflığın sağlanmasıdır ayrımcı koruma modelinin çerçevesini deDolayısı ile aşağıdaki ılkelerin bu açığiştireceği gibi yerel yönetimlerin "yapdan değerlendirilmesı gerekmektedır. bozcuşekerlemeceihaleci" yaklaşım modelinin tahribatını da engelleyecektir. I. İlke: arketiplerftipik mimari Böylece bilgi ve karar üretim sürecinde ögeler) farklılık yaratılarak, bugüne kadar Istanbul'un "tarihi ve doğal" çevresinde gerSokak lambaları: çekleştirilen yanlış uygulamalara karşı da Sokak lambaları için semtte yaptığımız bir örnek oluşturulacakttr. araştırmada ilk havagazı lambası örneğinBu çalışma çerçevesinde yapılacak denemaye kaplı 1930ların lambalarınakaşeylerin başında Galata Kulesi'nin iç medar çok çeşitli örneğe rastlanmıştır. Ancak kan düzenindeki 1960ların turistik deko yapılacak ilk iş şehirlerarası yollara dikirasyon biçiminin değistirilmesi, yıllardır len beton direkler ve şu an Kuledibi meybakımsız duran çevresinin tutarlı biçimde danını "süsleyen" tuhaf biçimli metal dikorunmaya alınması ve yanlış uygulamareklerin sökülüp yerlerine tipik bir direk örların düzeltilmesi gelmektedir Galata kuneğinin (direk arketipi) konmasıdır. T Istanbul'un çok önemli bir slmgesi olan Galata Kulesi, bir çöplük haline gelen çevresiyle yıllarca "bozuk para gibi" harcandı. Şimdi de Galata Kulesi kent korumacılığıyla ilgisi olmayan "mimari proje"ye kurban gitmek üzere... Istanbul'un tarihi simgeler ve mekanlar için prje kılavuzlarına ihtiyacı var. Yer döşemesi: Galata Kuledibi'nde yapılacak ilk iş Kuledıbi'nde yer alan granit ve pişmiş toprak yer döşemesi ile asfalt kaplamaların sökülmesidir. Sökülen bu döşemelerin yerine bir yer döşemesi restitüsyonu (kaybolan bir mimari ögeyi varsayımsal olarak ve örneklere dayanarak yeniden kurmak) yapılmalıdır Meydan çevresindekı son örnekleri geçtığimiz günlerde sökulen el işçılikll granit taşlar tekrar eski yerlerine konmalı ve beton kaldırım duvarları (burada kaldırım bordürü denmiyor, çünku yapılanların işlevi kaldırım döşemesi ile yol döşemesi arasında bir yükselti oluşturarak araç parketmeyi v.b engellemektir) derhal kaldırılmalıdır. Ayrıca yeni döşenen beton kılıt beton taşlı döşeme sökülmeli ve yerine bu semt kaldırımları için hazırlanan "Kent Kılavuzu "nda yer alan yer döşemesi arketipi konmalıdır. yeni yapılan duvar yıkılarak kahvenın meydana açılımı sağlarfmalıdır Çardağın altına masa ve sandalye yerleştirılebilir olmalıdır Ayrıca kahvenin ıçindekı tavan ve duvar kaplamaları sökülerek ciddı bir restorasyon yapılmalıdır. Kule: İstanbul nasıl kurtulur (du)? Kaldırımlar: Kule'nin giriş bölümu ve üstü salonları zaman geçirilmeden 1970 oncesınin turistik dekorasyon anlayışından kurtarılmalı ve bir kentsel sımgeye yakışan bir restorasyon/restitusyon işlemine tabı tutulmalıdır Diğer yapılar: Tarihi yapı dokusu ortasında yer alan 1970lerin betonarme bınası ve Kule'nin hemen çevresinde yer alan yeni yapılaşma (yeni duvarlar, binalar) derhal yıkılmalıdır. Meydanı çevreleyen tüm yapıların cepheleri temizlenmeli, sıva tamirleri yapılmalı ve vitrinler alumınyum doğramalardan ve "kalebodur" kaplamalardan arındırılarak burada bir tipolojik restitüsyon yapılmalıdır. Bereketzade Çeşmesi'nin üzerinde yer aldığı duvar derhal eski haline getirilmeli ve sonradan yapıIan yıkıntı taklidi tırtıllı taş duvar örgüsünden ayıklanmalıdır. Kuledibi Meydanı: 2. İlke: tutarlı restorasyon Galatada derhal bir "semttasarım burosu" açılmalıdır Bu büro gerçekleştirilecek kent kılavuzlarının genel sistem çözümlerini semt ölçeğine adapte etmelidir Ayrıca her yatırıma ve yapı sahibine ucretsiz danışmanlık hizmelı vermelı ve restorasyon uygulamalarını denetlemelidir. Semtte küçük turizm işletmeleri oluşturacak biçimde denetimli teşvik kredileri verilmelidir Restorasyon projeleri dışına çıkan uygulamalar için zaman geçirmeden önlem alınmalıdır. Kılavuzlar tamamen şetiat bir üretim süreci içinde uzmanların ve duyarlı çevrelerin katılımı ile hazırlatılmalıdır. Bu amaçla Galata için çalışma yapan sivil toplum örgütlerinden ve uzmanlardan oluşan ve yalnızca bu projeye yönelik bir örgütlenme tüzel kişilik kazanmalı ve yerel yönetimin yetki ve sorumluluklarından bir bölümünü devralmalıdır. Yıkılmak zorunda kalınan yanlış düzenlemeler için yapılan harcamalar sorumlularından tahsiledilmelidir. ' Bunun için de yapılacak şey aslında çok baalttir Tum Dünya'da, orneğın Italya'da, lapanya'öa, Fran3a da. Ingilterede v.b boyle bir kenl dokusu ıçın ne yapılıyoraa, onu yapmak. 3. İlke: Kent kılavuzlar Duvarlar: Kahve: Kuledibi kahvesi'nin önünde yeralan ve 35711