Katalog

TIP'TA YENİLİKLER 1992'nin onemli bilim olayları TIPDOSYASI •• •• •• C vitamini alın omrunuz uzasın Iki Nobel ödüllü Linus Pauling haklı çıktı. • kı kez Nobel odulunu kazanan Llnus Pa• uling 22 yıl C vıtamının propagandasını Byaptıktan sonra onu zamanında delı olarak adlandırmışlardı haklılığını ıspat edebıldı Geçen mayıs ayında UCLA'dan bulaşıcı hastalıklar uzmanı James Enstrom un yaptığı bır arastırmaya gore vıtamın ınsan omrunu uzatabılıyor Enstrom, 11 OOO'den fazla Amerıkalı'nın sağlık ve beslenme tarzını 10 yıl sureyle ınceledıkten sonra elde ettığı verllerı yorumladı Buna gore vıtamın takvıyelı bır beslenme programı uygulayıp gunde en a? 300 mg C vıtamını alan erkekler, gunde en az 300 mg C vıtamını alan erkekler, gunde yalnızca 25 mg (25 mg portakalın uçte btrının barmdırdığı orandır) tuketenlerden 6 yıl daha uzun yaşadılar Kadınlarda ıse bu fark fazla onemli değıldı, yuksek bu madde vucudu, hucrelere zarar verıp kanser, romatızma gıbı hastalıklara yol açabılecek hareketlı oksıjen molekullerınden arındınyor Pauling yetışkınler ıçın gunluk 2000 mg 18 000 mg arası bır doz onerıyor (Başlangıçta aşırı yuksek bır oran ıshale yol açabılır) Bu mıktar gunde tüketimi demektır Pek çok beslenme uzmanı bu savlarla ılgılı kuşkular taşıyorlar örneğın, Enstrom'un ınceledığı kışıler vıtamın almalarından dolayı değıl de sağlıklarına ozen gosterdıklerı ıçın (sıgara ıçmemek, beden hareketlerı ) uzun yaşamış olabılırler Vucut salt bırkaç yuz mg vıtamını depolayıp gerı kalanını atarsa yuksek dozlar verımlı olabılır mı'? Ancak Pauling bılım adamlarının bu konuda katı kurallara bağlı kalmadıklarını soylerken sozlerını şoyle tamamlıyor "Çalışma arkadaşlarım, 'Lınus geçmlşte hep haklı çıktı bu kez de yanılmamıştır herhakle' dlyorlar." 240 'den fazla portakal Meme kanseri ve bir ilac dozda C vıtamını alanlar salt bır yıl daha fazla yaşayabılmışlerdı Pauling, ınsanların bolca C vıtamını almaları gerektığını çunku vucutlarının bu maddeyı yeterınce depolamadığını belırtiyor Kendısı, erışkınlere onerılen gunluk 60 mg dozun yeterlı olmadığını duşunuyor Bu goruşu, C vıtamıninin oksıdasyonu onleyıcı nıtelığınden kaynaklanıyor, boylece Keneden bulaşan Lyme hastalığına aşı gelîyor S oz konusu hastalık "lxodes dammını" adıyla bılınen kuçuk bır orman kenesının tırbuşon şeklındekı "Barelıa burgdorferı" bakterısını vucuda sokmasıyla oluşuyor Bu bakterıyı taşıyan kene uzerıne yerleştığı farenın kanını emerken mıkrobunu da bırakıyor Aslında fareler bu mıkroptan etkılenmıyorlar Ancak kenenın seçımı fare yerıne ınsan da olabılır bu durumda kana gıren bakterı Lyme adıyla tanımlanan ve romatızma kalp hastalığı, yaşam boyunca surebılecek sınırsel bozukluklar, goz kapaklarında kırmızı kabarcıklar gıbı çeşıtlı rahatsızlıklara yol açan hastalığa neden ofabılıyor Bu açıdan, Lyme mıkrobunu etkısız kılabılecek bır aşı buyuk bır başarı sayılır Nıtekım Yale Unıversıtesı'nden bır grup geçen Hazıran ayında ortaya koydukları deneysel aşı bağışıklığı sağlamanın yanısıra bakterıyı kokunden de kurutabıllyordu Lyme aşısını denemek amacıyla romatızma uzmanı Erol Fıkrıg ve ekıbı laboratuvar farelerınden yararlandılar (mıkrop sıradan farelerı etkılemıyor, bu yuzden ozel yetıştırılmış fareler kullandılar) 1990 yılında çalışrralarının ılk meyvesını elde ettıler buna gore, B. burgdorferl proteını vucuda aşılandığında hayvanın bağışıklık sıstemı koruyucu antıkorlar uretılıyordu cutlarına yerleştırdller Ikı hafta sonra farelerden salt bır tanesinin bakterıden etkılendığı gozlendı Oysa aşılanmayan 26 farenın hepsı hastalık belırtılerı gostermışlerdı Bu aşamadan sonra Fıkrıg ve ekıbı aşılanan farelerın yarısından aldıkları kenelerı ınceledıler Keneler farelerın kanını emdıklerı gıbı aynı zamanda aşının oluşturduğu antıkorları da yutmuşlardı Anuık kenenın vucuduna gıren antıkorlar bakTerılerı yoketmışlerdı Fıkrıg'ın konuyla ılgılı goruşlerı şoyle "Elde ettığımız verılere gore hem farelerı bakterıye karşı koruyabılır hem de keneyı sterılıze edebılırız Bu aşı yabanı farelere de uygulandığında aynı sonuç elde edılebılır' Böylece sterılıze kenelerın bakterılerı farelere ve ınsanlara taşımaları onlenır Bu son bulgular tıp dunyasında buyuk bır heyecan yaratınca ılaç fırması Smıth Klıne Beechem aşının haklarını satın aldı şırket yonetıcılerı ılacın ınsanlarda da et kılı olacağına ınanıyorlar Nıtekım ınsan uzerındekı deneyler bu yıl başlayacak Fıkrıg bu bakterının çok çabuk çoğaldığını soyleyerek bır turu etkısız kılan ılacın dığerlerıne karşı koyamayacağından endışelenıyor Ancak bilim adamı yıne de oldukça umutlu Bılım adamı sozlerını şoyle tamamlıyor "Umarım bu hastalık, bızım aşının cevap veremeyeceğı değışık turler altında ortaya çıkmaz" Daha sonra derneklere mıkrop aşılanınca koruyucu antıkorların onu yendığı belırlendı Ancak laboratuvar verılerı her zaman gerçek yaşamla bağdaşmıyor Nıtekım araştırmacılar buldukları aşının, laboratuvarda ığneyle verılmış mıkrop yerıne kene ısırığı tarafından bızzat vucuda gıren mıkrobu oldurup oldurmeyeceğınden emın değıldıler Bu kuşkuyu gıdermek amacıyla Yale den araştırmacılar kenelerı ıncelemelerıne kattılar 30 lab faresını aşıladıktan sonra B. burgdorferl bakterısını taşıyan kenelerı bu kemırgenlerın vu 3056 u anda bılım adamlarının hayalı, kanseri tedavı etmek değıl önleyebılmek Bu açıdan tamoxtfen onların "ruya" ılacı olabılır Araştırma verılerıne gore goğus. kanserıne yakalanan kadınlar başlangıç aşamasında tamoxıfen alırlarsa dığer goguste tumör oluşma rıskını azaltıyorlar Goğus kanserını önleme deneyı ıçın ılk once bu hastalığa yakalanma olasılıgı fazla olan kadınlar seçıldı (aılesınde göğus kanseri hastaları bulunanlar ya da geçmışte vucutlarında kuşku uyandıran yumrulartaşımış kışıler) Nısandan berı 2500 kadın deneye katıldı, Ulusal Kanser Enstıtusu'nden Leslıe Ford'a göre onumuzdekı ıkı yıl ıçınde bu sayıya 13 500 kışı daha eklenecek Araştırmacılar, soz konusu ılacın ostrojen hormonunu taklıt edıp onun ışlevını engelledığını belırtıyorlar östroıen goğus kanserıne yol açmaz fakat onu tahrık eder Tamoxıfen, kanser hucrelerı uzerındekı alıcı bolgeler ıçın ostrojenle rekabet eder Tamoxıfen buralara yerleşınce ostrojen dışlanır ve boylece tumor buyuyemez ya da tumuyle yok olur ostrojen gıbı tamoxıfen de kalbı ve kemıklerı korur Deneye katılan kadınların uçte ıkısının meno poz donemındekı kadınlarda ostrojen kaybı kemıklerı hassaslaştırır ayrıca kalp krızı rıskıni de arttırır) Ancak madalyonun otekı yuzunu de unutmamak gerekır Menopozdan sonra Tamoxıfen, ostrojen glbı rahım çevresı kanser olasıgını artırabılmekte veya tehlıkelı kan pıhtılaşmalarına neden olabılmektedır Ayrıca hayvanlarda karacığer kanserıne yol açtığı da gorulmuştur So $