Katalog

MALARI anları hazırlandı Oçüncü asama: Mars'ın toprağında bitkilere yaşam verecek kaıc/ afama: Bugune kadar elde edilen bulgular, Mars'ın ulduğundan çok daha rutubeVi olabileceğini gösteriyor. Sı dar azot olmadığı için, bilimadamlan toprağa mikroorganizmalar lıklar artonca, göller, ırmaklar, hattâ okyanualar oluşabllir. bırakacak ve böylece yafamsal önemdeki unsurlar serbest kalacaktır. asına yol açacak ve bu çevrim sürüp gide'ktir, ta ki gezegendeki ortalama sıcaklık ınma noktasının üstüne çıkıncaya kadar. j noktada, üçüncü bir unsur, su buharı ıvreye girecektir. Kutuplardaki buz kütleletoprağın altındaki buz katmanları erimeıbaşlayacaktır. Bütün bu sürecin ne kadar zamanda taamlanacağını hiç kimse tahmin edemiyor. Karbon dioksit yönünden doymuf toprak yüzeyin hemenaltında yer alıyorsa, ısınma için yakiaşık bir yüzyıl yeterli olacaktır. Ama jeolojik etkinllkler sonrasında, karbon diyoksit derinlere gömüldüyse, ısınma süresi olağanüstü artabilir. örnegin toprağı ısıtmak için yarım ya da bir kilometre aşağı inmek gereeşim arttk başlayabllir. irS6> Dördüncü aşama: Yeryuzü'nde yaşayan bitkiler oksijen Oretmekte verimsiz oldukları için bunların genetık mühendislik yöntemleriyle daha çok oksijen üretecek hale getirilmeleri gerekecektir. sonra canlıların yaşamış olduğu bir alan bulunabllir ya da hâlâ varhklarını sürdüren mikroplar keşfedilebilir. Viking uydularının Mars'ta yaptığı araştırmalar, gezegende yaşam olabileceği olasılığını tamamen ortadan kaldırmış değil; yalnızca inceledikleri yerlerde yaşam bulamadılar Bu planın uygulanmasına karşı savunulabilecek bir görüş de Yeryüzü'ndeki yaşamın mükemmel olup olmadığı. Biz öyle düşünüyoruz. Ama gerçekten öyle mi? Yeryuzü'nde yaşam ve doğa kavramları birlikte düşünülür. Fakat Mars'ta ve Güneş Sistemi'nin geri kalanında, yaşam ve doğa iki farklı şeydir. Mars, ölü bir gezegen olarak gözükür, bununla birlikte reddedilemez biçimde güzel, değerli bir gezegendir. Bu doğal halini değiştirmeli miyiz? Owen Toon, Mars'a yaşam götürmeye karşıt görüş olarak Yeryüzü'ne yaptıklarımızı öne sürüyor Toon, "Yaptoklanmtzla YeryOzO'nü o kadar tateız bir yer hallne gsürdlk ki şlmdl burada yaşamak Istemlyoruz. Mars'a yaşam gölüreceksek, bunu Yeryüzü'ndeki sorunlan çözdüğümüz ve arfak Mars'ta da yaşamak istediğimiz için yapmalıyız" diyor. Oncelikle Mars'ı ziyaret etmek mi, yoksa Mars'ta yaşamak mı istiyoruz, ona karar vermeliyiz Yalnızca Mars'ı ziyaret edeceksek gezegende hiçbir değişiklik yapmamıza gerek yok. Ancak Mars'ta yaşayacaksak, gezegende yalnızca kapalı, bağımstz yaşam alanları kursak bile Mars'ı yeterince değiştirmiş oluruz. fnsan elinin değmesıyle Mars artık eski Mars olmayacaktır. insanlık, bir yandan Mars'a yaşam götürme planları yaparken, bir yandan da bu soruların yanıtlarını verebilmeli (Discover, SepL 92) caklığın artması 100 yıl alacak gerekli olan karbon dioksit düzeyine ulaşılması 100 bin yıl sürecektir. Isınma ne kadar zaman alırsa alsın, ancak bu aşama tamamlandıktan sonra Mars'ta birkaç dayanıklı bitki türü yaşayabilecek. Bu noktada bile ciddi sorunlarla karşılaşılacak. Oncelikle, Mars'ın bugün bile bitkilerin yaşamasına yetecek kadar karbon diyoksiti var, aynı durum azot için geçerli değil. Toprakta nitrit ve nitrat halinde yeterince azot olmayabilir. Böyle bir durumda, bilim adamlarının toprağa mikroorganizmalar bırakması gerekecektir. Diğer bir önemli sorun su. Mars'a gönderilen uydulardan alınan görüntülerin son zamanlarda yeniden incelenmesi, toprak altında gömülü buzun bilim adamlarının tahmin ettiklerine göre yüzeye daha yakın olabileceğini ortaya koyuyor. Mars'tan koptuğu tahmin edilen göktaşlarının incelenmesi (içerdikleri gazlar, Viking uydularının Mars'ta yaptıkları ölçümlerle aynı oranda) ' sonrasında birkaç miligram su bulundu. Bu bulgular, Mars'ın umulandan çok daha rutubetli bir yer olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, sıcaklıkların yükselmesiyle birlikte, gezegen göller, ırmaklar, hatta okyanuslarla dolabilir Yaşam için su olumlu bir unsur, ancak atmosferdeki karbon dioksitin HgO ile birleşme eğilimi var Yavaş yavaş suda çözülmeye başlayacak ve kireçtaşı oluşturacaktır. Su ve hava karşılaştıkları sürece, atmosferdeki karbon dioksit kaybolacaktır. Yer'de bu sorun kıtasal sürüklenmeyle çözüldü. Kireçtaşı gezegenin içine ilerledi, burada ısındı ve yanardağlar aracılığıyla yeniden atmosfere döndü. Mars'ta ise, böyle bir sorunla karsılaşılırsa, insanın buna bir çare getirmesi gerekecektir. Kireçtaşı almak, yeniden çevrime sokmak ve karbon dioksit olarak serbest bırakmak için bir yöntem geliştirilmesi zorunlu ola caktır. aksi halde yeni yaratjlan atmosfer yavaş yavaş yok olacaktır Yüzde 20 oranında oksljen gerekli Mars'a dünyadan ilk götürülen bitkiler atmosferdeki karbon diyoksiti alıp karbon ve oksijen olarak parçalayacaktır. Karbon diyoksitin bu şekilde parçalanması tabii ki olumlu. Çunkü insanların ve hayvanların yaşayabılmesi için atmosferin yaklaşık yüzde 20 oranında O2içermesi gerekiyor. Bununla birlikte, Mars'ta yetişen bitkilerin yeterince oksijen üretmesi kolay bir iş değildir. Bitkiler oksijen üretmek konusunda çok verimsiz oldukları için oksijen oranının istenilen düzeye gelmesi 100 bin yıl alacaktır. Bu süreci hızlandırmak için gezegen mühendislerinin işi genetik mühendislere devretmelerı gerekiyor. Genetik yöntemlerle oksijen uretmek yönünden verimli bitkiler elde edilse de Mars'ın atmosferindeki oksijenin yeterli düzeye gelmesinin bin yıl süreceği tahmin ediliyor. Oksijen duzeyı istenilen düzeye çıkarsa, Mars'ın atmosferi Yer'e çok benzeyecek. Gök mavi, bulutlar beyaz olacak ve yağmur üretebilecek, azot oksijeni (saf halde zehirlidir) sulandırma işlevini yerine getirecek ve koruyucu bir ozon tabakası olacak. Bu mükemmel denge sağlandığı zaman, Mars'ın ortamı sıcak havada yaşayan ve oksijen soluyanlar için güvenli bir ortam olacak ve bundan sonra, kırmızı gezegende Yeryüzü'nden gelen hayvanlar yaşayabilecek. Mars'ı değlşttrmemlz dogru mu? Mars'a yaşam götürme planı iyi güzel de, böyle bir işe girişmeli miyiz? İnsanın başka bir gezegende bir dünya yaratmaya hakkı var mı? Kasting, böyle bir çalışma başlatılmadan önce Mars'ta yaşamın eskiden ya da bugün var olup olmadıgının iyice araştırılması gerektiğini savunuyor. Orneğin, plan uygulamaya başlandıktan Çeviri: Murat Arın 2949