Katalog

YAŞAM ASTRONOMİ Türk mimar ve mühendisterlnce tasarlanan özel okulda nükleer patlama kurbanı çocuklar okuyacak. İlham Artüz skı Rusya'dan kopup ozerklığıne kavuşan çıçeğı burnunda Ukrayna Cumhurıyetıne geçen eylul ayında yaptıgım gezıde Gerze fatıhı sevgılı Aydın'dan, gerebılmek ıçin ozel ızın alınması gereken hâlâ yarı kapalı bır şehır daha doğrusu askerı bolge olan Sıvastopol uçsuz bucaksız uzum bağlarının uzandığı Sımferopol ve şehır planlamacılarımızın mutlaka gormelerı gereken yeşıl ve yerleşımin bır buyuk gıbı kaynaştığı Yalta şehrını gormek olanağını buldum Gorduklerım arasında hasbelkader bır çevrecı olarak benı en fazla etkıleyen Sıvastopol yoresınde kurulması planlanan bır lıse kompleksı oldu Turkıye nın onemlı bır bolumu ıle Batı dunyasını etkıleyen Çernobil Nukleer facıasının uzerınden yıllar geçtı Bu arada olanlar hemen hemen unutuldu gıttı Atasozunde vurgulandığı gıbı "Ateş düştuğu yerl yakar" nıtekım eskı Rusya nın Çernobil şehrınde facıadan doğrudan doğruya etkılenen halkta omurlerı boyunca hıçbır şekılde unutamayacaklan ızler duşen o ateşın canlı kalmasını sağlayacak nıcelık ve nıtelıktedır Çernobil faoıasının oluştuğu zaman dunyaya gelmış veya buyume çağına gırmış çocuklar faclanın gızlerı ıle çetın ve de pek umut vermeyen bır yaşam savaşı vermek durumundadırlar Bunlardan bır bolumunu kısa bır zaman once Turkıye de ağırlamıştık Çevrecılerın "Bir daha Çernobiller olmasın" sloganları bu talıhsız yavruların acısınını dındırmekten ne yazık kı çok uzaktır Kocaman Rus Imparatorluğunun anı çokuşunden hemen sonra ozerklığe kavuşan kazanın olduğu Ukrayna Cumhurıyetı Çernobil ın ızlerını yaşamları suresınce taşımaya mahkum çocukların, dığer sağlıklı kardeşlerı gıbı en doğal hakları olan eğıtım ve oğretım gereksınımlerını sağla mak uzere Kırım Yarımadası nda Sıvas topol şehrı yakınlarındakı Radıogorkı bolgesınde 620 Çernobil çocuğunu barındıracak ve bu çocuklara sağlıklı kardeşlerı duzeyınde egıtım ve oğretım sağlayacak bır okul açma kararı almıştır Bu "Çernobil Çocukları Lisesi" nukleer enerjı kullanımının yaygınlaştığı ve çevre sorunlarının çığ gıbı ılerledığı dunyamız Çernobil çocukları okulu Türk Astponomlar Toplantısı 8. Ulusal Astronomi Toplantısında özgün çalışmalar tartışıldı ve ulusal gözlem evi bir an önce gerçekleştirilmesi kararlaştırıldt. ğu zaman bu kemiyet yalnız açı olarak olçulur, uzunluğa çevırmek içln çift yıldı• • Ikemızde ıkı yılda bır duzenlenen zın uzaklığının da bıiınmesı gerekır Bu Ulusal Astronomi Toplantısı'nın toplantıda fotometrık gozlemlerle bu ke8'ıncısı 711 Eylul 1992 tarıhlerı aramıyetın doğrudan uzunluk (orneğın km) sında Inonu Unıversıtesı'nde yapılolarak ölçulmesını sağlayan özgun bır dı Inonu Unıversıtesı, Turk Astronomi yontem (Osman Demırcan) sunuldu Bır Derneğı ve TUBİTAK desteğınde duzenbaşka bıldırıde son yılların bılmecelerınlenen bu bılımsel toplantıya Ankara Boden bırı olan bır rontgengama ışını kay ğazıçı Çukurova, Ege Ercıyez, Istanbul nağının (Genınga) ozellıklerı anlatıldı, bu fstanbul Teknık, Ortadoğu Teknık ve Yılkaynağın bır atarca (pulsar) olduğunu dız unıversitelerınden 70 kadar bılım adaılan eden yedı kışılık ekıp ıçınde uç Turk mı ve lısansustu oğrencı katıldı Katılangok bılımcısının de bulunduğu vurgulanlar arasında ayrıca Azerbaycan dan ve dı Uç renkfotometrısı ıle Samanyolu gaParıs Gozlemevı nden bırer gokbılımcı de laksısının yapısına katkıda bulunan tayfvardı Bu toplantıda Turk gokbılımcılerı sal gozlemlerle yıldız bolluğu hesaplakendı yaptıkları özgun çalışmaları tartıştıyan bıldırıler tartışıldı lar ozellıkle genç araştırıcıların katkıları Inönü Unıversıtesı Parıs Gozlemevı dıkkatı çektı Dort gun suren toplantıda, ışbırlığı ıle gerçekleştırılen ve toplantının Nutrıno problemı (Ok3 ncu gunu Inonu tay Huseyınof ODTUUnıversıtesı RektoBaku) ve Etkıleşen ru Prof Dr MehÇıft Yıldızların Açısal met Yucesoy taraMomentum Evrımı fından açılışı yapı(Osman Demırcan lan Astrolab IstasA U) adlı ıkı çağrılı bıl^ yonu toplantıya kadırı, 42 bıldırı ve 15 tılan gokbılımcıleposter sunuldu Tartıre tanıtıldı Bununşılan konuları ana hatla ulkemızde ılk ları ıle aşağıda ozetlekez konum gozmeye çalışacağız lemlerı (Guneş Bır bıldırıde Guney gezegenler ve yıl yuzeyınden alınan dızlar) ve Guneş nutrıno akısı ıle kuçapı gozlemlerı ramsal olarak hesapyapılacaktır KoUlusal gözlemevinlr kurulacağı 2450 metre lanan akı arasında yüksekleğindeki Baktrlıtepe num gozlemlerı, uyum sağlamak ıçın Hıpparcos koordınat sıstemını gokadalastandard Guneş modelınden uzaklaşıp rın VLBI (Çok Uzun Tabanlı Gırışım ölçusıcaklık ıle element bolluğunu bırlıkte demu) sıstemıne bağlamada, Guneş çapı ğıstırmek gerektiğı (standard olmayan ıse Astrofızık ıçın onemlıdır Astrolab ısGuneş modelı) anlatıldı Nutrınonun man tasyonunda ayrıca çok duyarlı zaman olyetık momentının değerı Guneşın çevn çumu bulunmaktadır ısteyen kışı ve kumıyle değışmesı gerektiğı vurgulandı Bu ruluşlara zaman bılgısı verılmesı olanağı yondekı gozlemsel gozukuyorkı nutrıno vardır sorunu bır sure daha sorun olmayı surduToplantının son gunu Antalya ılı ıçınrecektır Çeşıtlı bıldırılerde kutle çekımı de Bey Dağlarında 2547 m yukseklıktekı ıle bıldırı çevresınde dolanan çıft yıldızBakırlıtepe de TUBİTAK ın parasal deslarda kuvvetlı manyetık alanların sonuçteğı ıle kurulması planlanan Ulusal Goz ları tartışıldı Bır yıldız yaşlandıkça kulemevı ıle ılgılı gelışmeler çalışmalarıramsal olarak bu alanların yıldızın donnın TUBİTAK ça hızlandırılması ıçın unı mesını yavaşlatacağı çıft yıldız yorungeversıtelerımızın her turlu desteğı sağla sını kuçultup sonunda ıkı yıldızın bırleşe yacağı vurgulandı Bu amaçla oluştururek tek bır yıldız halıne geleceğı vurgu lan Ulusal Gozlemevı Komıtesıne (Zekı landı Ayrıca yıldızlardakı manyetık alanAslan Akdenız Unıversıtesı, Osman Deların çevrımsel ışınım değışımıne ve çıft mırcan Ankara Unıversıtesı Umıt Tunca yıldızlarda çevrımsel donem değişmesıEge Unıversıtesı) gorevler verıldı ne neden olduğunu anlatan kuramlar tarToplantının son gunu ayrıca Turkıtışıldı Ankara Unıversıtesı ve Ege Unıverye dekı Amator Astronomi Toplulukları sıtesı Gozlemevlerınde yapılan gözlemçalışmalarınt posterler ve kısa surelı kolerde bu kuramların sınanmasını anlatan nuşmalarla tanıtma olanağı buldular bıldırıler sunuldu (Turk Astronomi Derneğı ıkı amator gok Yıldızlar hakkındakı bılgımızın çogu bılımcının toplantıya katılması ıçın desçıft yıldızlara aıt kımı ozellıklerın gozlem tek sağladı) Amator halkımıza tanıtma ve sel olarak ölçulmesıne dayanır ulçulme sevdırmedekı kararhlıkları ve projelerı sı gereken kemıyetlerden bırısı de çıft yılprofesyonel gokbılımcılerden buyuk desdızın bıleşenlerı arasındakı uzaklıktır Çotek gordu Zekı Aslan E U da pek çok ulkeye ornek olacak bır gırısımın başiangıcı olarak ovguye değer 34 900 m lık bır alanda yapıîması planlanan ve ılk okuldan sonrakı çocuklara yonelık oğretım verecek okulun bızdekı orta kısma karsıt olan 59'uncu sınıflarında 20şer oğrencı Lıse sınıflarında 1011 oğrencılık gruplar ders goreceklerdır Bu derslıklere ek olarak eğıtım laboratuvar ları, Guzel sanatlar El sanatları ve Spor bolumlerı planlanmıştır Spor bolumunde yuzmeden Futbola ve ozellıkle de Jımnastık sporlarına kadar her turlu olanak sağlanmış olacaktır Bunlara ek olarak lıse kompleksınde oğrencılerden ozel bakım gerektıren 150sının tedavı gdreceklerı bır nukleer polıklınık ıle oğretmen hekım ve dığer personelın barınacağı 90 kışı kapasıtelı mısafırhanede planlanmıştır Çernobil Çocukları Lısesı çocuklara yonelık bu faalıyetlerın yanı sıra, bu ve benzer durumlarda ne gıbı onlemler alınması gerektıgı konusunda hekımlerden psıkologlara eğıtmenlerden antrenorlere kadar uzanan bır bılım ve teknık ekıbıne de gorgu ve bılgılerını gelıştırmc olanağı sağlayacakttr 'Çernobil Çocukları Muzesı nın plan ve projelerının Turk mımar, muhendıs ve uzmanlarınca hazırlanmış oluşu ve ınşa atının da bır Turk mateahhıt fırmasınca gerçekleştırılmesı, benım ıçın gerçekten kıvanç verıcı bır olay oldu Altınel şırketler grubuna dahıl bır TurkBulgar ortak şırket olan Rıbal ve aynı grupta bulunan Turk Intur sırketlerının ınşaatını yuklendı ğı lıse faalıyete geçtığınde Turk bılım çevresı, ozellıkle Nukleer bıyologlarımız ve hekımlerımız psıkolog ve eğıtmenlerı mız burada bılgı ve deneyımler kazanmak ve arttırmak olanağı bulacaklardır 29472