Katalog

TRAFİK TARTIŞMASI Sonuç: bakım yapılmadan önce hastalardan izın alınması gerektığını belırtırken, yıne bu hemşırelerın %51,4'unun, doktorlartn %80,0'ının (amehyat ıçın) hastalardan Izln aldıklarını, ancak hastaların %50,0 ısınin kendılerınden hıç ızın alınmadığını ifade ettıklerı belırlenmıştır •Araştırmada, hemşirelerın %21,4'unun, doktorların %75,7'sının karar hakkını hastaya tanıdıklarından, hasta bır işlem, tedavı ya da bakımı reddettığınde yapmayacaklarını belırttrken, hastaların %51,4'ü doktora guvendıklerı ıçın, %25 7'sı Ise iylleşmek ıstedığı ıçın reddetmek ıstemedıklerinı ıfade etmışlerdır •Araştırmada, hemşirelerın %78,6'sı, doktorların %97,1 ı ve hastaların %75,7'sının, hastanın kendı tıbbi programını bılmesı gerektığını belırtmışlerdır Bu konuda doktor ve hastalar tıbbı programın bılınmesını tedavısını bılınçlı uygulaması içln ıstedıklerını ıfade etmlşlerdır •Araştırmaya katılan hemşıre, doktor ve hastaların yarısından fazlası hastalara ait kayıt ve goruşmelerın gızlı olmasını ıstedıklerını belırtırken, bu konuda hemşıre ve hastalar mahremıyet nedenıyle gızlı olması gerektığını ıfade etmışler, doktorlar da AIDS ve kanser gıbı olguları gizlı tuttuklarını soylemışlerdır •Araştırmaya katılan hemşıre, doktor ve hastaların hemen hemen tamamı hastalara hastane masrafları ıle ılgilı önceden bılgı verılmesını, bunun hasta ve aılesının maddı durumunu ayarlayabılmesı ıçın gerektığını ifade etmışlerdır •Araştırmaya katılan hemşirelerın %70,0'i doktorların %58,6'sı hastalara bilgı vermelerı gerektığınde halk dılını kullanmayı tercih ettıklerını ıfade etmışlerdır Araştırmada verilerin degerlendırılmesı sonucunda doktor ve hemşirelerın buyuk çoğunluğunun hasta haklarını kısmen bıldıklerı, ancak konu ıle ılgılı tam olarak bılgılerının olmadığı, buna bağlı olarak da hastanede yatan hastaların haklarını çok azyenne getırdıklerı ve çoğunlukla hastaların yerıne karar verdıklerı saptanmıştır Araştırmaya alınan hastaların ıse sahıp oldukları haklarını bılmedıklerınden hastanede çalışan hemşıre ve doktorlardan uymalarını ısteyemedıklerı, kendılerı ıle ılgılı kararları çoğunlukla sağlık personelıne bıraktıkları ve bunun nedenının de hastaların lyıleşme ısteğınden kaynaklandığı bulunmuştur KAYNAKÇA Traktörlep, kamyonlar ve ulasımda felaketler Trafik kazalarında suçlu arbk bellidir; Batı standartlarında tren ve vapur olsaydı, binlerce yurttaş ölmeyecekti. Kamyonlar Tarım makinelerı ureten trostler ıçın Turkıye'dekı "traktor pazarının" boylesıne « "çekıcı" olmasının nedenı, şımdı daha tyı anlaşılmıyor mu' Oktay Ekincı rafik kazalarında suçlu kım?" tartışmasında goruşler artık netleştı Bugune dek yayımlanan yazılarda sorunun buyuk olçude ulaşım polıtıkasından" kaynaklandığı ortaya çıktı Toplu taşımacılıkta demıryolu, denızyolu gıbı her bakımdan rasyonel olanakların "gelıştırılmemesı". bu nedenle karayollarının olağanustu yuklenmesi, yanısıra yine karayollarındakı ve hatta "trafik sımgelerındekı" teknık yetersızlıkler, yanlışlıklar kazalarda "önu alınamayan yukselışın" başlıca nedenlerı olarak sergılendı Boylece Cumhurıyet Bılım/Teknık Oergısı bır anlamda "tarıhsel' bır toplum hızmetını de yerıne getırmış oluyor Bundan sonra artık yapılması gereken, ulaşım konusunda uygar ulkelerdekı "temel tercihlere" yönelmektir Trenlere "komunist" demeden, "bunca kamyona, traktore nasıl ış bulunacak! ' dıye tasalanmadan, ulkemız yollarını ağır vasıtaların "ışgalınden" ve yarattıkları "olumcul rısklerden" arındırmaktır Nıtekım, buna koşut yaklaşımları, salt karayoluna özenen tercıhlerı eleştırmemıze "alınganlık' gosteren "ılgılı" çevrelerde de artık gozlenebılıyor Orneğın Bılım/Teknık ın 212 sayısında "karayollarımız Avrupa duzeyındedır" dıyerek tepkısını dıle getıren Sayın Asım Çavuşoğlu daha sonra "Neden Karayolu Taşımacılığ ı " başlıklı (215 sayıdakı) ıncelememıze gdnderdığı yanıtında ıse şunları yazıyor " bugun ulkemızde demıryolu, denızyolu ve boru hatları sıstemlerınin yeterınce kullanılmaması nedenıyle ağır taşımaların çoğunlukla karayollarında yapılıyor olması, gerçekten hem teknık ve ekonomık yonden, hem de trafik kazaları açısından en onde gelen sorunlardan blrını oluşturmaktadır kent dışı ana arterlerde ağır taşıt oranı %50%60 duzeyıne ulaşmış durumdadır Batı ulkelerınde ıse bu oran %2025 tır" (BıhmTeknık S 223) Tartışma surecımızde özellıkle "karayolcu cevrelerle' boyle bır' mutabakata' varılmış olması kuşkusuz çok onemlıdır Ancak, sorunun çözumunu "uygulayıcılara" bırakmadan once, son olarak bır ' gozlem eksıklığınt"de gıdermemız gerekıyor Acaba, karayollarımızdakı ' durum', yıne sayın Çavuşoğlu nun belirttığı gıbı "Batı ulkelerındekıne benzer bır tablo" mu gostermektedır? T lar Hıçbır gelışmış ulkede rastlanmayan bu kullanım turü, ustelik "yasa dışı" ya da "kural dışı" da değıldır Trafıkle ılgılı son yıllardakı duzenlemelerde artık traktorlere de bellı ' haklar" tanınmıştır ve bu "tarla ıçın uretılen araçlar" plakalar takarak, çektıklerı yuk romorklarına sınyaller, ışaretler, hatta "şıırler" koyarak, bır otomobıl ya da otobusle "eşit haklar" ıçınde, karayollarında' taşımacılık" yapmaktadırlar Dahası, bu "tıcarı faalıyetlerınden oturu" de vergı levhası taşımakta, defter tut 1 Gaylın, W, "The Patıenl s Blll of Rıghts' (Editorial), Sat Rev of The Scıences (N|arch 1973) 2 Fışek, A G , "Hastalar Haklarına Sahıp Çıkmah Bılım Teknık, Sayı 201 (Ocak 1991) ss 10 3 Sayek F Hasta Hakları Sosyal ve BlreyselHaklar Bılım Teknık Sayı 201 (Ocak 1991) ss 10 4 Bandman, E Bandman B There ıs Not hıng Automatıc About Rıghts Amerıcan Journal ol Nursıng, Ud 77 (May 1977) ss 867872 5 Chapman C The Rıghts and Responsıbılltıes of Nursing and Patıents Journal of Advanced Nursıng Vol 5(1980) ss 127134 . 5 Rowland S H Rowland L B Nursıng Admmıstratıon Handbook Aspen Publıshers, Inc Massachusetts (1985) ' Araştırmada hastaların %67 1 ı bır ışlemın uzerlerınde denenerek ogrenılmesım ıstemedıklerını ve %82 8ınınde bır araştırmada denek olarak kullanılmayı ıstemedıklerı bellrlenmıştır %17 1 ı ıse çok yaşlı ve umıtsız bır hastalıkları varsa denek olarak kullanılrnaya ızın Traktörler Emnıyet Genel Mudurluğu nce arada bır yayınlanan ıstatıstıklere bakıldığında ' hatalı sollamadan" sonra gelen kaza nedenlerı arasında ' traktörlerle çarpışmalar" onemlı bır oran tutuyor Gerçekten de bugun hemen tum karayollarında "yavaş seyreden' araçlar arasıpda traktörler" gun geçtikçe, daha da çogalıyor makta, fatura ya da fış kesmektedırler Genel bır sayım yapılsa, gorulecektır kı gunumuz Turkıye'sınde traktörler. gıderek tarım sektorunden daha çok 'ulaşım sektorunde' kullanılmaktadır Oysa traktorun, "taşımacılık" ıçın değıl tarımsal hızmet ıçın gelıştırılen bır araç olduğunu herkes bılıyor Dızaynı hızı, motor gucu, tekerlek yapısı, vıtes sıstemı ve dahası "ınsana ayrılan yeri", bu ara tekerlek yapısı, vıtes sıstemı ve dahası' ınsana ayrılan yerı", bu aracın, "Avrupa standartlarında" olmakla ovunulen karayollarımızda kesınlıkle kullanılamayacağını, yeterınce gosterıyor özellıkle gece yolculuklarında arkadan çarpmalara davetıye çıkaran, gunduzlerl ıse "her turlu durumda' hatalı sollamanın başlıca "suçluları" olan bu araçlar, taşımacılığın "yasal taşıtları' olarak nasıl kabul edılebılıyorlar? Zıraat Bankasından alınan tarım kredılerıyle" satışları yapıldıktan sonra, tarım urunu bır yana,, ınşaat malzemesınden beyaz eşyaya, hatta ' toplu ınsan taşımasına " kadar gecegunduz "naklıyat ışlerı" ıçın kullanılmalarına nasıl goz yumulabılıyor? Goruluyor kı tek başına "traktor gerçeğı' bıle karayollarımızdakı "tablonun" hıç de oyle uygar dunyaya ben?emedığını kanıtlamaktadır Kamyonlar açısından da ' tablo' aslında pek farklı değıldır Yıne Batı ulkelerınde, bizdekı g'ıbı hem "otomotıv tekellerını", hem de artık koylere kadar gıren "karoserı ımalathanelerım" bırlıkte gozleyen ve "kollayan" bır taşıt uretımı polıtıkası yoktur Uygar dunya, tum geliştırılmış duzeyıne karşın yıne de demiryolu ya da denızyolunu kullanamadığı durumlarda karayolu taşımacılığını hıç değılse ' en guvenlı araç turlerı" ıle yapmaktadır Hızları bellı bır sınınn altına duşmeyecek kadar guçlu yuk bolmelerı kapalı ve çevreye tehlıke saçmayan, yol guzergahları özel olarak belirlenmiş ağır taşıtlardır batı yollarında gorduklerımız Buna karşın, salkım saçak "yuk saran', en duşuk eğımlı yokuşlarda bıle hızları neredeyse 10 km/h'a duşen, egzozlarından çıkan mazot dumanları ıle yolları kapkara sıs perdelerıyle kapatan, kendılerınden daha hızlı gıden araçlara geçış hakkı bır yana, yol hakkı bıle tanımayan konfor ve guvenlığın salt' şofor mahali ıçinde" duşunulduğu kalan tum fizıksel ve ' gorsel' ozellıkleriyle gerı kalmışlığın yollarımızdakı "aynaları durumunda olan şu bızım "ekmek kapısı' kamyonlarımız acaba hangı Avrupa ulkesınde boylesıne yaygındır? Ve boylesıne genış bır hoşgoruyle' modern yolların ' tek egemenlerı olmuşlardır? Son TV reklamına dıkkat edınız Artık Turkıye'de bu kamyonlar, ' otomopıl 4ieveslerını de karşılayacak" bır kulturel enıeksıyonla" satılmaktadırlar Yuk ıçın değıl sankı' aşk" ıçın uretılmektedırler ...vegerçekler Sonuç olarak şunu soyleyebılırız Trafik kazalarında "suçlu" artık bellidir ve gozler onundedır Cumhurıyet'te ' Yollar savaş alanına dondu' başlığıyla yer alan habere gore (4/7/1991) son 5 yılda meydana gelen 143 bın kazada 2 bın 290 kışı oldu 55 bın 331 kışı yaralandı Ve, bu kayıpları mızın belkı buyuk bır çoğunluğu eğer "Batı standartlarında" bulabılselerdı, yolculuklarında trenlerı veya vapurları yegleyeceklerdı Ya da önlerine durma hızında" bır araç çıkmadan, sollamak zorunda kalmadan varacakları yere "olmeden ulaşabıleceklerdı Karayollarımız ' Avrupa duzeyınde' olsada, olmasada Ne dıyelım' Tum tartışmacılara ve okurlara kamyonsuz ve traktorsuz yolların yanısıra, demıryolu ve denızyolunda gelışmış olanaklarla, guvenlı ve çağdaş yolculuklardıleğiyle 22811