Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABIRLER S Yarım metre daha var ımdlye kadar yalnız bir şaka olarak algılanan işiterek park etmek lantezisi teknik bir yenilik haline geldi # Yarasalarınönlerindekiengelısesotesı sinyaller göndererek algıiamalarına benzer bir ilkeyle çalışan teknik mesafe uyarıcısı da sesötesı alıcılardan yararlanıyor Taşıtın ön ve arka tamponu içine dörder alıcı yerleştıriliyor. Tiz ve bas toplu sinyaller taşıtın sürücüsüne en yakınındaki engel ıle arasındaki uzaklığı bıldırıyor Böylece surücü, kelimenin tam anlamıyla işiterek park ediyor. Artzona servisi kabuğu Aşka davet çağrısı Kurbağaların, dlşllerl cezbetmek Içln gece konserlerl. O "Park nwsafesl kontrolörü", sürucü geri geri gitmeye başladığı anda devreye giriyor. Sistem, elll metrenın üstünde bir yokjn kat edılmesi veya hızın saatte otuz kilometrenin üstüne çıkması durumunda devreden çıkıyor. («.p.) Ağaç kabuğundan yakıt, TV'lere yeni gübre ve kimyasallar düz ekranlar Ağaç kabuklarının ekonomlye katkısı artıyor. Dr. Metin Sarıbaş ğaçların yaprakları, çiçekleri ve odunlarının yanı sıra kabuklan da araştırmacılar için önemlidir. Ağaç kabuklarının renkleri, kabuktaki şekillenmeler (Resim 1, 2) gözeneklerin görünüşleri gibi özellikler ağaçların isimlendirilmesınde yardımcı olurlar. örneğin ''yeşll kabuMu titrek kavak, ak kavak"; ya da kabuğunun kırmızımtrak rengi ıle ülkemizdeki kızılçamlara benzeyen bir Amerikan çam türüne ("pinus resinosa") halk arasında "kırmızı çam" denilir. Ağaç kabuklan ağaçların en dış katmanını oluşturur Kabuk miktan genellikle kahn kabuklu ağaç türlerinde odun miktarının % 10'u kadardır. ince kabuklu ağaçlarda bu oran daha küçüktür. Günümüz ekonomilerinde kabuğun özellikle gelışmiş ülkelerde bir yan ürün olarak dıkkate ahndığını ve ekonomik değer haline getirildiğinı görüyoruz. Kımyasal maddeler elde etmede, kâğıtçılıkta, toprak ıslahında, bahçecilikte, ısı enerjısi eldesinde kabuklardan faydalanılmaktadır Ülkemizde kızılçam kabuklan araştınl A D erinliği çok az, resim gibi duvara asılabilen, büyük boyutlu ekran yapımı araştırıcıları yıllardır uğraştırıyor. Japon elektronik fırması Sharp'ta çalışan bilim adamları bu hedefe bir adım daha yaklastılar. Bu bilim adamları, televizyon ve video filmlerinin gösterimine olduğu kadar bilgisayar ve iletişim ekranı olarak da kullanılmaya uygun, çok amaçlı iki ekran tipini tanıttılar. Ancak üç santimetre kalınlığındaki 25 ve 35 santimetre boyutlu sıvı kristal ekranlar, sırasıyla 900 ve 2100 gram ağırlığında ve ince film tekniği yardımıyla amorf silisyumdan yapılmış. Sayıları ancak bir milyonu bulan ve sürücüleri olağanüstü hızlı yeni tip bir resim işlemcisı tarafından çahştırılan minik transistörier 640x480 noktalık bir çözümleme ve savurganlık ölçüsünde renk çeşitliliği sağlıyor: Ekran 16.7 mllyon rengi yansıtabiliyor. Uyarı süresi elli milisaniyenin altında, doksan derecelik Izleme açısı, sıvı kristal bir ekran Içln olağanüstü büyuk, kontrast oranı ise bire yüz. Bu prototiplerln seri imalatına geçiş tarihi henüz belli değll. («.p.) Akkavak kabuğu mıştır. Kızılçam ormanları TOrklye'de Akdeniz, Ege, Marmara ve Trakya bölgesinde 3 milyon hektarlık alanı kaplarlar. Orman varlığımızın alan olarak % 14.5'ini oluştururlar. Odun üretimlerinde kızılçam kabuklarının fazla miktarda ortaya çıkması, değerlendlrme alternatiflerini de gündeme getirdi. Kızılçam kabuklan tanen Uretlmi, gübra yapımı ve yakıt eldesinde kullanılabilmektedir. Bu ağacın kabuklarında ortalama % 19.64 oranında tanen bulunur. Elde edilen bu tanen, derilerin "debağlama işteminde" kırmızı rengi vermesiyle önem kazanır. Ayrıca fabrika artığı Kızılçam kabuklan gübre değerindeki maddelere (kompost) dönüştürülebilir. Kompostlar, çeşıtlı yöntemlerle elde edilen organik gübrelerdir. Kızılçam kabuklan tanen tutkalları üretiminde ve yakıt olarak da kullanılmaktadır. Günümüzde orman yataklarından, ağaç kabuklarından enerji üretiminde faydalanılması tüm dünyada yaygınlaşmıştır. Çam kabuklan değişime uğratılarak sıvı ve gaz yakıt elde edilmektedir. Sadece kabuklan için işletilen meşe ormanları vardır. Bu ormanlardan amaç bitkisel sepı maddelerini vo tanoni elde etmektir. Ayrıca şişe kapağı olarak mantarların değerlendirildiği mantar mesesl ormanları da bulunmaktadır. Kimı ağaç kabuklarından örneğin ladln, çam, hus kabuklarından, lif levha yapımında yararlanılabileceğl ortaya çıkmıştır. Ak kavak (populus tremula) kabuklanndan yaraları iyileştirici "Populln" adlı melhem elde edilmektedir. özetle söylemek gerekirse ağaç kabuklan odun kimyacılarının, araştırıcıların dikkatlerini üzerine çekmektedir. Kimbllir yakın bir gelecekte daha hangi sürpriz maddeler elde edilebilecektir ağaç kabuklarından. D rta Amerika'daki yağmur ormanlarında yaşayan Tungara Kurbagalan insanlarla rekabet edebilecek düzeyde ilginç bir koro oluşturuyor. Her gece bataklıklarda toplanan erkek tungara kurbağaları dişileri cezbedebilmek için aşk şarkıları soylüyor. Erkek kurbağa sık sık koroya katılırsa çiftleştiği dişi sayısı da artar. Ancak erkek tungara genelde haftanın beş gecesi şarkılara katılmaz. Doğa bilimcileri kurbağaların cinsel birleşme fırsatından özellikle kaçınma nedenlerini araştırdılar. Oxford'dan biyolog Andrevv Green bunun sebebinin avlanma korkusu olabileceğini bellrtiyor. Şarkı sfiyleyen tungaraların sesi âşık dişilerln yanı sıra kendileri için büyük tehlike yaratan iri kurbağa, yarasa, yılan gibi hayvanların da dikkatini çeker. Panama'da 10 hafta boyunca tungara kurbağalarını inceleyen Green, düşmanların da dlfllerlnklna benzer aesler çıkararak kurfoagalan yanılttıklannı belirtiyor. Green'e göre şarkı söylemek çalılıklar arasında oturup hiçbir hareket yapmamaktan daha tehlikelidir. Her bir kurbağa her gece koroya katılacak olsa çiftleşme dönemi sonunda ancak birkaçı şans eseri varlığını sürdürebilir. Yükanda gürulon kurbağa, Tungara clnsl düşmenlanna karşı guçlü savunma mfikanizmaaı gellştlrmlş dunımda... Aak blle guzunu karartmıyor. Bundan dolayı erkek tungaralar koroya katılmak için en uygun geceyi seçerler. Gökyuzünün aydınlık olduğu geceler insanlar için romantik bir ortam yaratır, ancak kurbağalar düşmanları tarafından görülme korkusuyla berrak gecelerde şarkı söylemezler; genelde bulutlu ve yağmurlu geceleri tercih ederler. Kurbağalar kalabalık arasında kendilerlni güven içlnde hissederler. Erkek tungara büyük bir kurbağa grubu içinde düşmanı tarafından hemen avtanamayacağını billr. (a.h.Di».) 2762