Katalog

ARAŞTIRMA Göçmen kuşlar uzaydan gözetleniyop Titus N uydusu, sırtlarına verici takılan kuğuların göçünü izledi. Jean Muhcl Coustecıu Mavi balina: Okyanusun muhteşem yaratığı Avlanmaları tamamen yasaklandı, ama soylarının tükenmesini yine de önleyemeyebiliriz. O J L ç c u c e k u g u Hollanda kıyılarından I • Y azı geçıreceklerı Lenıngrad yakı% 0 nındakı konaklarına doğru yaptıkları ılkbahar goçu sırasında garıp bır sırt çantası taşıdılar Sırtlarına gunde bes defa bır sınyal gonderen bır verıcı tutturulmuştu Bu sınyaller TıtusN Uydusu tarafından algılanıyordu Uydu, bu şekılde cuce kuğuların yerını belırleyıp kaydettığı verılerı yeryuzune gondermekteydı Her bırı yaklaşık olarak altı kılogram gelen kuğuların pıllerı ve taşıyıcılarıyla bırlıkte toplam ağırlığı yaklaşık olarak 250 gram olan verıcıyı taşımaları sorun olmamıştı Uydu aracılığıyla yer belırleme yontemı daha once de goçmen kuşların rotalarının ızlenmesı amacıyla kullanılmıştı MaxPlanck Davranış Fızyolojısı Enstıtu su nun Radolfszell Kuş Goz'em Istasyonu ndan Prof Peter Berthold bu yontemı ılk olarak AvrupaAsya hava sahasında kuş goçunu ınceleme amacıyla kullanmışlardır Goçmen kuşların zamanlama ve uçuş rotası ıçgudulerının kalıtım ozellıklerınden olduğu bılınmekle bırlıkte Alman araştırıcılar boyle bır uçuşun seyrını ayrıntılarıyla bırlıkte ızlemeyı amaçlamaktaydılar Örneğın kuşların duz bır rota ustunde mı yoksa hava koşullarına ve beslenme gereksınımlerıne bağlı olarak dolambaçlı yollardan mı gıttıklerını, dınlenme molalan verıp vermedıklerını oğ renmek ıstemekteydıler Verılerın değerlendırılmesı bırıbırlerınden bağımsız olarak uçan uç kuşun, her uzun surelı moladan sonra havalanma sıralarının goçun başlangıcındakının aynı olduğunu gosterdı Bununla bırlıkte ıkıncı kuşun goçun başlangıcında bırıncıden ıkı gun sonra, uçuncuden ıkı gun once uçmaya başlaması durumunda uç kuşun molalardan sonra havalanışları arasındakı surelerın goçun sonlarına doğru daha da uzadığı göruldu Her uçu de Ostsee yı gunluk 200 ıle 500 kılometrelık uçuş mesafelerıyle saatte yetmış kılometre hızla seyreden, çabuk bır tempoyla aşmıştı (s.p.) 21616 kyanuslarda mavı balınadan daha muhteşem bır yaratık yoktur Gezegenımıze onur veren bu en buyuk hayvanlar, guçlu oldukları kadar guzeldır, yaşayan lokomotıftırler Ağırlıkları 200 tona boyları 30 metreye ulaşabılen bu dev yaratıklar ınsanoğlunun yuzyıllardır sure gelen amansız avlanması sonucunda yok olma noktasınageldıler En sonunda 1966 da Uluslararası Balina Komısyonu tum tıcarı ma vı balina avını yasakladı Bu karar tum dunyada destek gordu Bununla bırlıkte Uluslararası Balina Komısyonu nun Bılımsel Komıtesı nın son bır çalışmasına gore bugun bu lyı nıyetlı yaklaşımımızda çok geç kaldığımız gozukuyor Balınaların kurtarılma çabaları bocalama ıçınde bu en buyuk canlı turu çabalara umulan yanıtı ver mıyor Uzmanlar 10 bın15 bın arasında mavı balınanın yaşadığını sanıyordu (topyekun avlanma baslamadan once denızlerı dolduran 225 bın mavı balınayla karşılaştırıldığında çok kuçuk bır sayı) son araştırma ıse bu sayının çok daha duşuk olduğunu ortaya koydu Rapora gore yalnızca 12001500 mavı balina kalmış bulunuyor Uzmanların nıçın bu kadar farklı sayılar bulduklarını tartışmak yerıne, enerjımızı balınaları sayinanın, hatta balınalar hakkında daha çok şey oğrenmenın balınalar kadar onemlı olmadığını kavramak ıçın tuketmelıyız Bır tekneden bakan ınsan balınaları anladığı hatta onlardan daha ustun olduğu sonucunu çıkarabılır Fakat su altında onların arasında bulunduğunuzda, gerçekten kaçmanın ımkanı yoktur Balınanın golgesınde yuzen bır ınsan hıçbır şeydır Komısyonun yaptığı araştırmanın verdığı mesaj ınsan sdıırlı değneğını sallayınca bu hayvanların yok olmasını onleyemez Mavı balınalar durumunda avlanmanın yırmı yıldan uzufkbır sure yasaklarıması bu turu gerı getırmeye yeterlı olmamıştır Koruma altında olsalar bıle yokolabılırler Sayılarının yavaş yavaş azalması bırçok soruyu da beraberınde getırıyor Kırlenme ya da su sıcaklığındakı uzun donemlı degışıklıkler nedenıyle uremelerınde mı bır duşuş var? Balık ağlarında olup dıbe mı çokuyorlar"? Besın kaynakları mı tukendı? Yoksa, başlangıçta, sandığımızdan daha az mı balina vardı? Aslında, bırçok balina turunun etkınlık lerı bır yücın perdesı aıkasında Öte yandan, tıcarı balina avcılığını surduren uç ulke (Japonya Norveç ve Izlanda) balina toplulukları ve ureme çevrımlerı hakkında daha fazla bılgı sahıbı olmak ıçın daha çok balınanın oldurulmesı gerektığını savunuyorlar Bılım adına avlandıklarını soyluyorlar Bu, aptalca bır savunmadır Unlu balina uzmanı Dr Roger Payne ın vurguladığı gıbı modern yontemlerle (verıcı yerleştırme elektronık ızleme ve tutkulu bıyologların eskı guvenılır yontemı gozlem ıle) balınalara zarar vermeden gereklı bılgıler toplanabılır Balınalarla en son deneyımım Havaı de şarkı soyleyen muhteşem kambur balınalar (humpback) arasında gerçeklestı Bu hayvanlar kışın Hawaı nın sıcak sularına goç edıyorlar yazın ıse Alas ka nın serın sularına gerı donuyorlar Sayıları tahmın edıldığınden az ve her yıl Havaı sularına daha az balina gerı donuyor öluyorlar mı yoksa yuzyıllardır sure gelen çevrımlerın dışına çıkarak başka yerlere mı gıdıyorlar? Bu da bılınmıyor Denızın akışkanlığı ıçınde, mukemmel manevraları o kadar duzgun ve alımlıdır kı kambur balınaların vucudu da akışkan gozukur Burada balina evındedır Tanrı dır, dalgıç ıse yabancıdır Suyun altında goz goze geldığınızde, balina ustunluğunu surdurur Kesınlıkle tutsak edılemeyecek bır yaratıktır Buna karşın, sıne Kısa bır sure once, dalgıçlarımızı 16 kambur balina arasında yuzerken göruntuleyen bır fılmı yenıden ızledım Balınaların yalnızca kanatları 6 metreydı Bu boylarının uçte bırıdır Datgıçlar dev yaratıklar arasında asılı kaldılar Yavaşlatıl mış gösterımde bır dalgıcın surtunduğu bır balınanın, dalgıca vurmamak ıçın kanatlarını gerı çekmesını ızledım Gerçek bır darbe dalgıcın bacağını yarabılırdı Kırk tonluk hayvan cılız bır ınsanı goz onunealıyordu Balınaların oynadıkları olağanustu rolu değerlendırmek ıçın onlarla dalmamız gerekmıyor Çoğu zaman gozumüzun onunde olmasalar da, denız ekosıstemı nın temel dıreklerınden bırıdırler Mık roskopık planktondan balınalara kadar suren besın zıncırının uç noktasını temsıl ederler Balınalar bu koşullar altında yaşamlarını surduremezlerse uzun donemde ok yanustakı otekı canlılar da surduremezler Balınaların kaderı, okyanus besın kaynaklarının sağhğına ayna tutacak Tehdıt altında ve aç bır dunyada yanlış tahmınlerımız bır uyarıdır Gerçekte kaç tane balina olduğunu bılmedığımız gıbı kaç tane balınanın yeterlı olduğunu da bılmıyoruz Balınaları bır jest yapmak ıçın kurtarabılırız Aslında kendımızı kurtarmak ıçın balınaları kurtarıyoruz.(m.a.LATS) balınadan hıçbir saldın gelmez Tam ter