Katalog

İLİÖİ yangın Renk kırıcılar Beyaz ışığın gökkuşağının yedi rengınden oluştuğunu deneyle saptayalım. Gerekll malzemeler: Karton, makas, kısa bir kurşun kalem (sivrı uçlu olmasına dikkat edin). 1. 10 cm çapında bir daire kesin. 2. Kestiğiniz daire biçimindeki kartonu 7 eşit parçaya bölün. Her bir kesimin 51 derece açılı olmasına dikkat edin. Bu işlemi yaparken bir iletki kullanabilirsiniz. 3 Oairenin içinde çizdiğinız yedi parçayı şekilde gördüğünüz renklerdeki gibi boyayın. 4. Daire biçimindeki kartonun ortasında bir delik açın ve kurşun kalemi buradan geçirin. 5. Plak biçimine benzeyen şeklinizi hızla döndürün. Ne oluyor? ıtrol kuyularındaki yangını söndurmak öyle kolay olmuyor, çeşitli taknlklar donenlyor. Petrol <armadaki uzmanlık, sıra yangın söndürmeye gelınco işe yaramıyor. kerlerden geride kalan tonlarca çöp, ğ, motorin vb gibi savaş atıkları olduğu rülüyor. Amerikalılar çöldeki askeri îçlarını nerdeyse dezenfekte edip öyle türüyorlar. Her şey çevreye çok zararlı nyasal maddelerle temızlenmekte ve ılarca kimyasal madde çölü zehiriemekAmerikalılar çölden zararlı birtakım bökleri ülkelerine götürme endişesi içinler. Akdeniz meyve sineğinin Amerika'yol açtığı zararlardan bu dersl çıkarşlar. Ortadoğu Amerikalılar için sanki lerin yaşadığı bilinmeyen uzayda bir r. Arkalarında binlerce ton çözücü madbırakarak gidiyorlar. enl bir ölü deniz. Yangınlar Körfez Oenizi'nin kirliliğinl nedeyse unutturdu. Oaha önce Türkiye'n güneydoğusunda, iran'da siyah yağuryağdığı gibı şimdi de örneğin, Keşmir'ı siyah kar yağar, her gün 100 milyon ılar duman olup havaya gider, radyo her ın dumanlı gökyüzü haberlerı verirken, ınizi öldüren petrolü kim düşünecek? Suudi Arabistan'ın meteoroloji ve çevkoruma uzmanları ile bölgede yapılan »ş saatlik bir keşif uçuşu, bölgede kirlı|in boyutları hakkında çarpıcı bilgiler ve/or: Saatler boyunca uzanan kömür siıhı renginde sahiller, petrol parlayan dez yosunu tarlaları ve mercan rifleri... Siıh sos içinde yuzen balıkçı tekneleri, ıvresi simsiyah adalar... Tamamen petI ile dolu küçük körfezler, koylar. Yüzen ıtrandan adacık konvoyları... Doğanın )k oluşunun sarsıcı kaleydoskopu karşı sındasınızl Kuveyt sınırında Jubail'e kadar 450 km'lik Suudi sahilleri petrolle asfaltlanmış durumda. Avustralyalı deniz biyoloğu Tony Chitfings kara mizah yapıyor ve "eh artık sahilde bir otobanımız oldu" dıyor. Denizdeki petrolü temizleme çalışmaları çok yavaş ve zahmetli gidiyor. Bariyerler yetersiz. Üç yerde tanker arabalar denizden petrol çekiyor. Haftada 90 bin varil. Ancak emilen sıvının büyük kısmı deniz suyu. Jubail'deki kuşları kurtarma merkezi de anlamlı bir çalışma sürdürü;or. Her hafta, büyük zahmetlerle temizlenen 150 karabatak ve martı özgürlüğe bırakılıyor. Bu arada on binlerce zavallı goçmen kuşun da bölgeye geldiği görülüyor. Hepsi büyük yoksunluk çekiyor. Bunlar Batı Hindistan ve Doğu Atrika'dan gelerek Avrupa'ya göç eden kuşlar. Yaklaşık iki milyon göçmen kuşun ilk öncüleri. Suudi Arabısta'n sahillerinde yemlenecekler, gıdalanacaklar ve uçmaya devam için güç toplayacaklar. Ama nerede o eski günler, yıllar ve bölgeler... Yemlenme alanları petrolle kaplı. Deniz kirliliğinin, suda yaşayan yunuslar, deniz yılanları, kaplumbağalar, mercanlar ve daha yüzlerce balık çeşidi için başka hangi sonuçları doğuracağını şimdıden kestirmek olanaksız. Biyologlar büyük deniz hayvanlarının çok ağır kayıplar vermeyeceklerini, ancak mercanların önemli yaralar alacaklarını belirtiyor. Mercanların aldıkları zehırden kurtulmaları birkaç on yıl sürecek... Nasıl oluyor? Daire biçimindeki cisminizi hızla döndürdüğünüzde renklerin farkltlığını izleyemezsiniz. Işığın çeşitli renklerinin karışımını görürsünüz. Yedi ayrı renkten oluştuğu haide cisminizin gri beyaz renkte gözükmesinin nedeni budur. Başka deneyler yapalım Yine daire biçiminde kestiğiniz karton parçasını üç ayrı renkte boyayın. Bir parçası kırmızı, diğer bir parçası mavi, öteki de yeşil olsun. Daire biçimindeki cisminizi hızla döndürdüğünüzde yine gri beyaz bir rengin oluştuğunu göreceksiniz. Bunun nedeni, gözlerinizin öncelikle kırmızı, yeşil ve mavi renkleri seçmesinden kaynaklanır. Bu renkler "ısığın blrincll renklerl" olarak adlandırılırlar. Bu kez hrincil renklerin iki kombinasyonunu deneyelim. Bir daireyi kırmızı ve mavi, diğerini kırmızı ve yeşille boyayın. Cisminizi hızla döndürdüğünüzde ne renk görüyorsunuz? 2/59