Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Ay salatası kozmik havuç Uzayda şebze yetiştirme çalışmaları. H avacılık ve uzay uçuş fırması Lockheed, Sunnyvale/Californıa' daki araştırma laboratuvarında yeryüzü dışında yetiştirmek üzere sebze cınsleri geliştirmeye yönelik çalışmalar yapıyor Araştırmalar, uzay Istasyonlarında taze sebze üretlmine yardımcı olma amacını güdüyor. Bu, böylece kısmen kendi kendilerıne yetecek olan astronotların yemek listelerınde değışıklık yapmalarına yardımcı olacak. Planda "ay salatası" yanında "kozmik havuçlar" ve "topraksız ortamda yetlsebilen domatesler" var. Bitkiler, besi çözeltileri içinde, topraksız olarak ekilecek ve yer çekimi olmaksızın yetiştirilecekler. Uzay çıftliğviin şefi Steven Schvvarzkopf ve ekıbi bu çalışmalar sırasında, salatının sulu besı yerınde toprakta olduğundan iki ile üç misli daha hızlı büyüdüğünü gözlediler. Araşiırıcılar çeşitli besi çözeltilerini deneyip salata ve havucu karışık olarak yetiştirmeğe çalıştılar. Bu ikinci deneme sırasında salatanın kurudugu gözlendi. S Uydu ayarlı TV imdi artık televizyon yayınlarının doğrudan doğruya uydudan izlen#• mesı mümkün. Siemens'ınson olarak gelıştirdiğı televızyona sahıpseniz yayınları yerden geçen kablo ağı kanalıyla dolambaçlı yollardan almanız gerekmiyor. Slemens FS192 modeli televizyonda uydu ayarlayıcısı doğrudan cihazın içine yerleştirilmiş bulunmaktadır Izleyici artık karmaşık ayarlar yapmak zorunda değil, çunkü uydu ayarlayıcısı en önemli uyduların, ASTRA1A, 1B ve Kopernikus 1'in alıcı parametrelerine programlanmış durumda. Yalnız televizyon ıçın ASTRA 1A ve B'nin alınması ıstendığınde 55 santimetre, Kopernikus 1'in yakalanması istendiğı zaman 85 santimetre çapında bır parabolık anten gerekiyor. (t.p.) Patlayan taşlarınesrarı L Araştırma görevlisı Mark Higglns Kozmik havuçlarla Schvvarzkopf bunun nedenini henüz kesın olarak açıklığa kavuşturamadı. Şu ana kadar bilinen, buna domateslerın neden olduğu. Domatesler ya çok fazla besi çözeltısı kullanıp salatanın beslenmesini engelliyorlar ya da salata için zehirli olan bir madde salgıltyorlar. ileride yapılacak olan araştırmalar bunu açıklığa kavuşturacak Uzay sebzesi çiftçıleri bu arada becerilerlni havuç yetiştiriciliğinde de denediler ve başarılı oldular "Kozmik havuçlar" normal havuçlardan yalnız şekil bakımından farklıydılar. Havuçların ust kısımlan tamamen normal büyüdüğü halde alt uç yukarıya doğru kıvrık, kökler ise bukle seklinde kıvır kıvır. "Bunun nedeninin zeminin karşı direncinin ortadan kalkması mı yoksa yer çekimlnin olmaması veya besi çözeltisinin bileşimi mi olduğunu bilmiyoruz" diyor Schvvarzkopf ve ekliyor. "Ancak havuçlarımızın tadı çok lyl." (s.p.) 2752 os Angeıesta Dir ev Evın sahibi 33 yaşındaki Henry Schlff Genç adamın garip zevkleri var. Schiff hayvanlara duşkün biri, ancak onun bu düşkünluğu kedı ve köpeklerle sınırlı değil.Schiff'in evinde 23 yeşil renkli iguana, her gün ona eşlık edıyor. Evin ıçınde yaşayan ıguanalar, sahıplerini bır an olaun yalnız bırakmıyorlar. Hatta banyoda bıle Schiff dışlerını fırçalarken onunla bırliktelsr. Iguanaları ile arasından su sızmayan Schiff de hayatından oldukça memnun görünüyor. Evinde sürungenlerl ile poz vermek Schiff için başlı başına bır zevk. Iguanalı yaşam Iguanalar evin gerçak sahlplerlymiş glbl uygun bulduklart her yere kuruluyorlar. ilım adamları, denız yüzeyıne çıktığı anda patlamış mısır gibı çatlayan deniz taşlarına "patlayan kayalar" adını veriyorlar Şu sıralarda Paris'te Yeryüzü Fiziği Enstitüsü'ndeki bilim adamları "patlayan kayaların" gizini çözme yolundalar Bu ender rastlanan lav taşjarı, derın deniz volkanlarının patlaması sonucunda, yer kabuğunun çatlaklarından akışkanlığı yüksek magmanın dışarı çıkmasıyla oluşuyor. Magma, çok miktarda, hacminin %16'sına kadar varan oranlarda gaz içerir. Gaz, magmanın basınç altında soğuyuşu sırasında kaya parçasının içinde hapsolur. "Patlayan kayalar" daha sonra denız yüzeyine çıkartılırlarsa, içlerinde bulunan gazın basıncı atmosfer basıncından önemli ölçüde yüksek olduğu için patlarlar. Sylvıe Vsrgniolle ve Claude Jaupart adlı jeofizikçıler, bır magma bölmesının küçültülmüş laboratuvar modelınde su altında lav çıkışını simule ettiler. Bu çalışma sırasında, yüksek akışkanlıktaki magma içindeki gaz kabarcıklarının magmadan daha çabuk yukarı çıkıp magma bolmesinin tavanında toplandığını gözledıler. Toplanan gaz miktarının çok fazla olması halinde bu lav püskürtülmesıne neden oluyor Gaz içeren lav donarak "patlayan kayaya" dönüşüyor. (».p.) B