Katalog

GEÇMİŞE BAKIŞ D Ü Ş Ü N BUL Antartika'nın keşfi Seksen yıl önce Norveçli kâşif Roald Amundsen (18721928) 14 Aralık 1911 tarihınde Güney kutup noktasına ulaşmıştı AvrupaveYenıZelandasöylencelerinde adıgeçen güney toprakları.Batılıgezginler taraf ından on sekizıncı y üzyılda aranmaya başlandı. Kaptan JamesCook.seferlerisırasında60ile70. güney enlemleriarasında rastladığı buz dağlarının ardında böyle bir kıtanın olabileceğini gösterdi. On dokuzuncu yüzyılda çeşitli ülkelerden kâşifler deniz yoluyla Antarktika kıtasının çevresini dolaşarak haritasını çıkardılar ve kıta üzerinde inceleme yaptılar. Yirminciyüzyılınbaşındabölgeniniklim koşullarına uygun donatılan ekipler Antarktika içlerine doğru bilimsel keşif gezilerı düzenledi. Bu gezilerde kıtanın coğraf ı, jeolojik, meteorolojik özellikleri arastırıldı ve önemli bilgiler elde edildi. Ingiliz kâsifi Ire Shackleton 1909 yılında beş kişilik ekibiyle Güney kutup noktası 88 derece 23 dakika enleminde 155 kilometre kadaryaklaştı. 1911 yılında iki keşif heyetiAntarktika'nın çetin iklim koşulları altında, güney buzkıtasının bllinmeyen topraklarında Adeta yarışıyordu. Rakibi olan Ingiliz kâşifi Scott'agore kutbun 95 kilometre daha yakınında üs kuran Amundsen'in ekibınde 4 kişi ve 52 kcpekvardı. Amundsen 19 Ekim 1911'deyola çıktı ve 14 aralık günü kutup noktasına ulastı. ingiliz donanmasından Kaptan Scott ise 24 Ekim 1911'de 11 arkadaşıyla birtikte Evans Burnu'nda keşif gemisinden aynidı. Yolculuk sırasında motorlu kızakları bozulan Mançurya mıdillileri ve köpekleri öten ekipten 7 kişi geri döndü. Scott ve dört arkadası 81 günlük zorlu bir yolculukla, deneyimli gezgin Amundsen'den bir ay sonra 17 Ocak 1912'dekutup noktasına ulaştı. Dönüş yolculuğunda Seardmore buzulu rotasında Ross buzlasında amansız bir kar fırtınasına Roald Amundsen (18721928) yakalanan Scott ekibi kamplarına 18 km kala19i2martayındayaşamınıyitirdi.Cesetleri.topladıklarıjeolojikömeklervegünluk notlarıancak8ay sonra bulundu.(Düşkı rıklığıyla doiu dönüş yolculuğunda tuttuğu dramatik gunlüğünde Kaptan Scott son satırlarında karısına "dul kalan eşim" şeklindehitapeder.) Amundsen'in kayakçı ve köpeklerden oluşan ekibi Axel Heiberg buzulu yoluyla Balinalar Körfezi'ndeki Framheim istasyonuna dönmeyi zorlukla basarmıştı. Armağanlı bulmaca Kaç yumurtası var? Pazar yerındeki köylü kadına kaç yumurtası olduğunu sorduğumda şu yanıtı verdi: "Beşer beşer saydığımda gerıye dört, altışar altışar saydığımda gerıye beş. yedışer yedışer saydığımda geriye altı yumurta kalıyor." Köylü kadının sepetinde en az kaç yumurta vardı? Bu soruyu Istanbul'dan gönderen okurumuz B l l g * Ercan'a teşekkür ederiz. Bilmeceyl doğru olarak çözen 20 okurumuza "Genel OUbllim Der»l«ı1" kitabını armağan ediyoruz. Çözümler, Kazananlar Bu haftanın yanıtı Bölme işlemi altı aritmetik labanında yapılmıstır: a2; b1, c3, d0. •Behiç Ak Şafak Ural'ın "Temel Mantık" kitabını kazananlar Hülya Gür Balıkesir, Aylln Rodltl Izmır, Hüacyin D«mir Aydın, Danlş Oörmüşoğlu Ankara, Kamal Doğan Elazığ. Onglz Sezgln Aydın Selçuk Çağda* istanbul, Caran Yücel Izmlr, Ersel Gümüşoglu İstanbul, Aydın Uvsal Manısa, Ebru Akev istanbul, RuN Tabur izmit, H ı u n Demlr Karaman, M«rml özcan istanbul, Hakan Yağan Ankara, Mustafa Sürucü Eskişehir, Hamlt Soygür istanbul, Muhtttln Kanat Konya, Hakan Q«çlt Ankara, Koray Korkmaz Eskişehır Geçen hafta doğru yanrtlan «lifnlza geç ulaşttgı Içln adlannı yayımlayamadığımız okuıtar Tolga YUdmtn Arrtalya, NKah Büyükdura Ankara. Amundsen ve arkadaşlan her İki kutba da llk olarak ulaşan kişiler olmuşlardır. Normal ml, yoksa anormal ml? Evet, bu haftakı bılme^e lyıce antika Bir kere bu adam bir matematikçı ismi lAzım değil. Normalliğını sorguladığı şey ise Pı sayı8i. Sayının normallığı de ne kı? Ooğrusu ben de yenı öğrendim. Başka türlüsünü bilenler, lütfen soylesın Şımdı, bir sayıda, 0 ıle 9 arasındakı basamakların o rakam içindekı bulunuşlannın olasılığı % 10 ise (yanı hepsı eşit sıklıktaysa); bu, normalliğe ilk adım sayılıyor 00 ile 99 arasındakı çıft basamakların bulunuş olasılığı % 1 ise 000 ıle 999 arasındakı % 0.1 ise... Bütün rakamlar ve rakam dızileri basamak sayısına göre bir eşıtlıkle sayı ıçerisinde yer alıyorlarsa o sayıya matematlkçiler "normal" diyorlar. Ancak, normallığın anlaşılabilmesi için çok basamağa ıhtıyaç var Pı sayısı gıbı hanüz bir milyar basamağı bilinen bir sayının durumunun "teşfıisi" için on' ( milyar basamak gerekıyor. Bilmece bittı Şimdi kendi basamaklarımızı saymaya başlayalım! 20675