Katalog

İ N S A N VE DAVRANIŞI Yanıt: Eğer yenılıklerı başedılecek bır mesele, bır meydan okuma gıbı karşılama şansı varsa kışının, saglıklı kalabılı yor Evet babam oldu, bu yenı bır durum, bakalım şımdı ne yapabılırım ' dıyebılen, bu tur bır tavır gelıstırebılenler Slzln tavır dediğlnlze ben, olan blten açık psikolojik tepki vermek, ad koymak derdim.. Yanıt Hayata karşı tutum da onemlı Bır tutum arastırması yapıldı Ve bu tutuma hardıness adı verıldı Bedenın enfekte olmaması demek Kendıne guvenmek, değerlere sahıp olmak, zor olaylara evet dıyebılmek Peki, bu tutum nasıl oluşuyor? Yanıt: Bılmıyoruz1 Yalnız bu tutum son derece yenı arastırmalarla saptandı Zor durumlarda saglıklı kalan kışılenn ıçınde oldukları tutum yenı tarıf edıldı Nasıl sağlanıyor? Ancak tahmın yurutebılırız Hayat hıkâyesı, alınan eğıtım oğrenılen zorlukla basetme yolları hayata karşı duyulan temel bır guven duygusu, boyle bır tutumu mumkun kılmış olabılır Duyguların ıfadesıne gelınce heyecan ve nevrotık Alexythymıa, psıkosomatık araz gelıştırenlerde karşılaştığımız ruh halı Duygularıyla ılışkıye geçme onları tanıma ıfade etme zorluğu Bır çok hastada bedensel araz gelıştırmenın nedenı bu Alexıthymıa Bazı belırlı hastalıkları olan kışıler tek bır heyecan bılırler mesela kolıtıs olanlar bır tek tıksıntı duygusunu bılırler, dığer duyguları tanımazlar Bunun bır ızahı bu duyguyu bastırmak ıçın çok enerjı gerekmez ve bunun ancak bedensel gerılımle sağlanabılmesı olabılır Duygularını ozgurce ıfade edebılenlerın bedensel gerılımlerı fazla olmaz Oysa duygularını bastırmak zorunda olanlar buna çok enerjı ayırırlar bedensel gerılımlerı yuksek olur daha çok "zırh'lanmaya ıhtıyaçları olur Reichçı kavramlar kullanıyorsunuz. Yanıt: Evet, tabıı Heyecan olarak tanımladığımız belırlı bır bedensel durum Kımyasal duzeyde de saptanabılecek bır durum Kronık olarak depresıfsenız belırlı bır kımyasal durum ve belırlı bır bağışıklık durumu sozkonusu olur ve hastalanma tehlıkesı buyuktur Bu soylediğinizden kimyasal müdahele gerekliliği doğmaz mı? Yanıt: Hayır1 üereklı kımyasal değışımı bedenımızde bız uretıyoruz önemlı olan on yıl once kesfedılen beyındekı ılaç reseptorlerı Lımbık sıstem morfın, proteın uretıyor Bunlar ıletışımı sağlayan hucreler Eğer reseptor ılaçla, uyuşturucuyla kılıtlenmışse, ıletışım hucresı haberı, bılgıyı taşıyamaz Şımdı bılıyoruz kı dışardan verılen ılaca ıntıyaç yok Yeter kı kışı kendı heyecan durumu nasıl kendı ılacını uretıyor onuanlasın lletişim hücreleri nasıl bir bilgi taşıyor? Yanıt: Neşelıysenız, bu molekuller bedenın her yanına neselı olduğunuzu söyleyecek Bunalımdaysanız bılgı yıne her yere gıdecek ve bedenın her yerı çokuntu yaşayacak Eğer depresyon atlatılırsa beden yıne başka bır molekul uretecek ve baska bır duruma geçecek Kısaca bedenimizi beynimizle. ilaç aracılığı olmadan etkileyebillrlz Bedenın kımyasal durumuyla heyecanlar arasındakı ılışkıyı bılıyoruz artık Heyecanları değıştırerek bedenın kımyasal durumunu değıstırmek mumkun Aile icinde iletisim Olgun anababanın oluşturduğu saglıklı ailede etkili iletisim vardır. Bu, saglıklı ailede kullanılan dil, kötü alışkanlıklardan arınmış bir şekilde işler Doğan Cıiceloğlu. Los Angeles fıstekı mudurun bencıllığınden, memurların mudure yaranmak ıçın yaptığı dalkavukluktan bunalan anne, eve geldığınde, çocukların evı temızlemedığını, odalarını toplamadığını gorur Eve geldıkten beş dakıka sonra çocuklara bağırmaya başlar Kendınızden başka hıç kımseyı duşunmeyen, bencıl, sorumsuz, değersız ınsanlarsınız 'Annem çalışıyor, yardım edelım' dıyeceğınıze, sankı ben sızın hızmetçınızmışım gıbı, ev temızlememı, odalarınızı toparlamamı ıstıyor1 sunuz Utanmazlar " Anne, ofısten getırdığı stres ve engellenme duygusunu, çocuklara yuklemış ve onları yargılayarak, onların kendılerını suçlu hıssetmesını sağlamıştır Saglıklı bır ailede çocuklarıyla durustçe ıletışım kuran olgun bır anne, "Kendımı çok yorgun ve bıtkın hıssedıyorum ofıste benı kızdıran bırçok olaylar oluyor Bır sure yalnız kalıp dınlenmem gerekıyor Odalarınızı toparlayın, evı temızleyın, kendınıze yıyecek bırşeyler hazırlayın Daha sonra konuşuruz çocuklar1 der ve odasına çekılırdı Kendı mutsuzluğunu çocukların uzerıne atmaz, onları yargılayarak kendılerını suçlu hıssetmelerıne olanak vermezdı Çocukları sureklı eleştırıp, onları yargılayıp suçlu hıssettırerek çocuk yetıştırmeye, bırçok psıkolog, «zehirli terbiye» adını vermıştır Zehırlı terbiye, eşıtsıziık uzerıne kurulmuştur hukmeden ve hukmedılen vardır Anababa olmak, çocuğa esır muamelesı yapmaya yeterlı bır nedendır Baba alkolık, yalancı, tembel ve ahlaksız da olsa, sırf baba olduğu ıçın çocuklarını yargılamaya, hukmetmeye hak kazanır Ne kadar ahlaksız ve yanlış olurlarsa olsunlar, anababaya her zaman, her konuda boyun eğılmelıdır Zehırlı terbıyenın bır ailede yer alıp almadığını, o ailede, yargılama ve suçlama oranına bakarak anlarız Saglıksız ailelerde hâkım olan zıhnıyet zehırlı terbıyedır ve yargılama, suçlama. aşağılama ve kotulerne kuralları baskındır "Sersem," "ahmak," "sen ne bilirsin ki," "manyak," nıtelıklerı sık sık duyulur ve aşağılayıcı lakaplar takılır Zehırlı terbiye, çocuğun kendıne olan saygısını yok eder, ıç dunyasını zehırler, kendıne guvensız, başkalarını memnun etmek ıçın yaşayan ınsanlar ortaya çıkarır 3 3 O Olgun anababanın oluşturduğu saglıklı ailede etkılı ıletışım vardır Etkılı ıletışım saglıklı bır aıle ortamını yaratır, devam ettırır Etkılı ıletışım, saglıklı aılenın, ıletışım aksaklığı ıse, zehırlı terbıyenın ve saglıksız aılenın gostergecıdır Etkılı ıletışımın temelınde farkında olma, ayrıntılı olarak ıç ve dış dunyanın bılıncınde olma yatar lyı ıletışımcı, hem kendı ıç dunyasını, yanı duygu, duşunce ve tutumlarını 1yı tanır, onların ne anlama geldığını bılır hem de karşıdakı kişının davranışlarını gerçekçı olarak değerlendırmesını bılır Kışının kendını Etkili iletisim rında hamılelıkten sonra dogum yaparlar' ıfadesı, dış dunyada geçerlılığı olan bır genellemedır ve onemlı bır bılgı bırıkımını ifade eder Ne var kı, genelleme her zaman bılgı ıfade etmek ıçın değıl, bızım on yargılarımızı ıfade etmek ıçın, «bılgı ımış» gıbı kullanılır Örneğın, "Kadınlara zayıf tarafınızı gostermemelısınız en zayıf zamanınızda si79 kotuluk etmeye kalkar," ıfadesı tahkıkı zor, bırının on yargısını ıfade eden bır genellemedır Bu tur yanlış genellemeler her dıl ve kulturde vardır Boyle genellemelerın etkısınden kurtulabılmek ancak kışının bılınçlenmesı ve kendını tanımasıyla mumkun olabılır (2) Temeli olmayan olumsuz tutumlar. "Kurtler çok tyı avcıdırlar" ya da "Lazlar lyı matematıkçı olurlar" gıbı tutumlar, ıncelenmemış, ağızdan ağıza yayılmış, temelsız tutumlardır Bu tur tutumlar kışılenn bıreysel farklılıklarını gormemızı engeller, onları ayrışmamış bır grubun tıpık orneklerı duzeyıne ındırır Butun Kurtlerı ve Lazları tıpık bır kalıp ıçınde gormek, bu kalıba uymayan Kurt ve Lazlara uymayacağından ıletışımın sağlığını ve verımını duşurur (3) Nedensonuç Ilişkilerinde bozukluk: "Bak annem hasta yaptın," "Başımı agrıt tın, artık gıt1" gıbı ıfadeler, sankı bırı dığerını gerçekten hasta yapar ya da başını ağrıtır ızlenımı verır Baş ağrısının ya da hasta olmanın temelınde yatan bıyonorolojık sureçler oldukça karmaşıktır ve bır tek kışıyı suçlamak nedensonuç ılışkılerını basıte ındırgemek anlamınagelır (4) Akhndan geçenleri bilme. "Sen benı çocukların kadar sevmıyorsun " "Şımdı kızgınsın ama soylemeye çekınlyorsun," Oğlunu kızından daha çok sevıyorsun, fakat bunu kabul etmeyı kendıne yedıremıyorsun," gıbı ıfadeler, ıkı kışı arasında ıletışımı olumsuz yonde etkıler Bır kımsenın yaşantısını ondan daha lyı bıldığımızı ıddıa edersek, karşıdakı kışının ya (a) bılınç duzeyının duşuk olduğunu, bu nedenle kendı duygu ve duşuncele rının farkında olmadığını, (b) ya şu veya bu nedenle yalan söyledığını ve (c) gerçekle teması olmayan, tutarsız bırı olduğunu ıfade etmış oluruz Boyle bır ıddıa temelı uzerıne lyı ıletışım kurulamaz Saglıklı ıletışım daha once ozellıklerını ınceledığımız olgun ınsanlar arasında k o laylıkla gerçekleşır Yukardakı ozellıklere eklemek ıstedığım bır ıletışım becerısı de zamanında ve konuya ılışkın gerııletım vermektır Anlaşılmayan bır konunun açıklığa kavuşması, yanlış bır yargılamanın ne gıbi temellere dayandığını anlamak ıçın sorular sorma. duygularını karşıdakını durustluk ve samımıyetle soyleme, bu tur gerııletımeornektır 2447 bılmesı, onun algılamalarının, yorumlamalarının, yansıtmalarının, duygu ve arzularının (arkında olması demektır Karşıdakının farkında olan kışı ıse, onun yaptığı davranışların nasıl bır ıç dunyayı ışaret ettığını, onun deneyım ve yaşantılarının ne olduğunu anlar Yuz ıfadelerı, bedenın duruşu, sesın tıtreyış ya da ınış çıkışı, karşıdakının ıç dunyası hakkında ıpuçları verır lyı ıletışım yeteneklerı olan kışı ıpuçlarını hemen gorebılır ve gerçekçı olarak değerlendirirler lletişimi baltalayan alışkanlıklar Insan ıletışımınde dıl temel araç olarak kullanıldığı ıçın, dılın kullanılışıyla ılgılı kotu alışkanlıklar, kışıler arası ıletışımdekı verımlılığı aksatır Bu kotu alışkanlıklardan bazıları şunlardır (1) Genelleme:"Kadınlar 9 ay dolayla