Katalog

GERİYE BAKIŞ DÜŞÜNBUL Bilimsel tıp ve Paracelsus Dort yuz ellı yıl once 24 Eylul 1541'de bilimsel tıbbın onculerınden sayılan unlu hekım Paracelsus olmuştu Paracelsus tıbbı duşuncelerı nedenıyle yerleştığı hıçbır kentto bır yıldan uzun sure kalamamıştı Ismını I S 1 yuzyılda yaşamış unlu Romalı hekım Celsus tan alan "paraCelsus' (Celsus u aşan) kendı tıp oğretısınde, bır mıkrokozmos olarak odak noktasında gordugu ınsanın, çevresındekı makrokozmos (evren) ıle uyumunu sağlamaya çalışmıştı Paracelsus'un ılk tıbbı yazıları 1520 yılından kalmadır Bu yazılarda gelıştırdığı doğa lelsefesınde Ortaçağ ve Ronesans duşuncesınden elemanlar vardır Paracelsus antık çağ ve Ortaçağ'ın dort ana unsuruna (ateş, hava su, toprak) kukurt, tuz ve cıvayı eklemıştır Paracelsus aynca evrensel duzenı temsıl eden yıldızların ınsan uzerınde çok guçlu bır etkısı olduğunu ve hekımlerın astronomı bılmesı gerektığını ılen surmuştur Tıbbı kımyanın (latroşımı) kurucusu olarak kabul edılen Paracelsus lyıleşme surecını ılaçlar ve otekı tedavı yontemlerı yoluyla yaşam gucunun desteklenmesı' olarak yorumlamış ve tıpta kımyanın onemını vurgulamış, ınsan vucudunu kımya laboratuvarına benzeten ılk tıp bılgını olmuştur Goruşlerıyle donemının resmı oğretılerıne ters duşen Paracelsus tıp kurumları ve prolesorlerle sık sık çatışmış ve ısyancı tutumu nedenıyle bır keresınde Salzburg'dakı bır koylu ayaklanmasından sorumlu tutulmuştur Yapıtlarından çok azı gunumuze erışen Paracelsus'un en unlu kıtapları 1536 da yayınlanan "Buyuk Yara Bılgısı (Dıe Grosse Wundarzneı), "Buyuk Astronomı" (Astronomıa Magna,1537), "Uzun Yaşam Kıtabı" (Lıber de longa vıta) ve frengıyle ılgılı çalışmasıdır Felsefe ve toplumsal olgulara ılgı duyan Paracelsus un dınbılımsel ve sosyopolıtık yazıları da vardır Sımyagerlıkle ılgılenmesı nedenıyle halk arasında "buyuk bır şarlatan' olarak yanlış bır une kavuşan Paracelsus, gerçekte ıse frengıde başarılı olan cıva tedavısıne onculuk etmış, guatrın ıçme suyundakı mınerallerle ılışkısını bulmuş madencılerde gorulen sılıkozun tozdan kaynaklandığını ortaya çıkarmış, narkoz deneylerı yapmış, psıkıyatrık tedavı ılkelerı gelıştırmış, ılaçların bıleşımı ve dozajıyla ılgılı çalışmalarla bilimsel eczacılığın temelını atmıştır Paracelsus kurumlaşmış tıp uygulamalarına karşı çıkarak dolaştığı yerlerde halk ılaçlarını ve doğal tedavı yontemlerını ayrıntılı olarak ıncelemıştı Tıp fakultelerının her şeyı oğretmedığı hekımlerın kocakarılar Çıngeneler, buyuculer ve gezgın goçebelerden ders alması gerektığını soyleyerek tıpta bılgı kadar deneyımın de onemlı olduğunu savunmuştu Paracelsus, hastahekım ılışkısınde tıb Armağanlı bulmaca Kuzenim kaç yaşında? Kuzenım (yaşı ıkı hanelı bır sayı) arıtmetıkte çok lyıdır Geçen gun, uzun bır otobus yolculuğu sırasında, vakıt geçırmek ıçın ona bır soru sordum Tum rakamları bırbırınden farklı olan bır sayıyı bulmasını ıstedım Bu rakamlann toplamı, kuzenım yaşının katlarından bırıne eşıttı (fakat rakamlann toplamı yaşa eşıt değıl) Kuzenım bu ozelliğe sahıp bırçok sayı yazdı O zaman, bu sayılara 1 eklemesını Paracelsus bın ahlakı yonune onem veren bır hekımdır "Hekım, hastasının kalbınde buyuktur" ve "Ilaçların en yucesı, sevgıdır' sozlerı onun bu erdemlı yaklaşımını ozetler ıstedım Sonra bunlardan, tum rakamları (arklı ve bu rakamların toplamı bır sonrakı yaşının katlarından bırıne eşıt olan sayılan seçmesını soyledım Bu yenı lıstede bırkaç sayı vardı O zaman, yenı bır eleme yapabılmek ıçın, yaşıyla çarptığı zaman tum rakamları farklı bır sayı verenlerı bulmasını ıstedım ve boyle bır sayıyı buldu Kuzenlmin kaç yaşında olduğunu bulabilir misinlz? Bu soruyu doğru çozen 20 okurumuza Bekir Coşkun'un "Dövlet" adlı kıtabını armağan edıyoruz . BehiçAk Çözümlep ve kazananlar Domino taşları Sayılar yukarıdan aşağıya doğru şoyle dızılmıştır 1024, 1444, 2304 ve 2401 Celal Kırdar Eskışehır, Vahdettin uzkanAnkara, Ayten Mutlulstanbul Zühtü özdemlr Isparta, Serdar Pellt Trabzon, Funda Tansu istanbul, Halime Kahraman Sınop. Meral Ertürk İstanbul, ömer Okur Trabzon, Necdet Perlnden Izmır, Deniz Uyan Izmır, Atila Kurtyılmaz İstanbul, Adnan Topal Adapazarı, Volkan Çlllrtgiroğlu Izmır, Erdem Ofll Ankara, Mehasln Güneş İstanbul, Meral özcanBursa, Lattf Tekin Ankara, Dlncer KöseEskışehır, Utku Fırat Edırne Kartları "uç taş" zemınıne, yanı dokuz kuçuk kareye bolunmuş bır buyuk kareye dızıyormuş gıbı dızelım Koşegen, yatay ve dı1 8 key olarak butun top6 lamlarda on beş çıkar 7 3 5 Ne sıhır ne keramet' 4 9 2 önceden lyı hazırlık yapan kazanıyor Şu gozlukluye bır ısım bulsam 1 24415 "Babam Nurullah Ataç" adlı kitabı kazananlar: Hazırlıklı yarış