Katalog

BİLİM ÖDÜLLERİ HAFTANIN GÜNDEMİ TÜBİTAK, Bijim , Hİzmet ve Teşvik Üdülleri Hülya Peker u yıl TUBİTAK Bılım Hızmet ve Teşvik ' odullerını kazanan bılım adamları ve odul )kazandıkları araştırma konuları TUBİTAK Başkanı tarafından açıklandı Prof Dr Kemal Guruz , Turkıye Cumhurıyetl uyruklu bilim adamlarının temel biiımlerın temel ve uygulamalı alanlarındakl araştırma. çalışma ve hızmetlerını değerlendırmek, ustun IIyakatlarını tescıl etmek ve bır teşvik unsuru olmak uzere bu odullerın her yıl verıldığını soyledı Odul esaslannın ilgili klşl ve kuruluşlara her yıl ekım ayı ıçınde gonderıldiğinl açıklayan Prof Dr Kemal Guruz, bu oduller ıçın geçmışte bilim odulu almış olanlar, TUBİTAK Yönetım Kurulu uyelerı, TUBlTAK'takı araştırma gruplarının yurutme komıtelerı, universıtelerın senatoları veya pozıtıf bılımler fakulte enstıtu veya yuksek okulların kurulları ıle ozel veya kamuya aıt araştırma enstıtu ve merkezlerır» en yuksek organları ve pozitıf bılımler alanındakı meslek kuruluşlarının en yetkılı organlarının aday gösterebileceklerını, ayrıca Hızmet ve Teşvik ddüllerine ılgılı bakanlıklarca da aday onerılebıleceğını belırtti Prof Dr Namık Kemal Pak ıse, Bılım, Hızmet ve Teşvik odullerı ıle ılgılı aday onerılerının alt komısyonlar, daha once bılım odulu almış başkanlıkça belırlenen beş bılım adamı ve TUBİTAK Yonetım Kurulu tarafından değerlendırıldığıni soyledı Prof Dr Pak, Bılım ödulune hak kazanabilmek ıçın adayların, bılımsel çalışma ve araştırmalarıyla, bılıme uluslararası duzeyde onemlı katkılarda bulunmuş olmaları gerektığını ve bu oduiun yalnız hayattakı bılım adamlarına verıldığını belırterek şoyle devam ettı "Hızmet Odulu'ne hak kazanabilmek ıçın adayların, mensup olduğu bllım dalının yurdumuzdakı gellşmesıne buyuk emeğl geçmış, yaptığı çalışmalarla yeni yetışenlere ılham kaynağı olmuş ve başarılı gırışımlerı, ustun gayret ve hızmetlerı ıle on ayak olduğu çalışmaları sonucunda yurdumuzun muspet bılım veya teknolo|ide onemlı ve belırgın aşamalara erışmesını sağlamaları gerekıyor Teşvik odullerı ıse odulun verıldığı yılın ilk gununde 40 yaşını geçmemış genç bılım adarrv larına, son beş yıl ıçınde yaptığı ustun bllımsel nıtelıklı önemli bır çalışmasından dolayı verılıyor" TUBİTAK odullerı bu yıl Hızmet ödulunu kazanan Prof. Dr. Remzlye Hlsar ıle Prof Dr. RaUp Berfcerın çok yaşlı olmaları ve sağlık durumlarının seyahate elvermemesı nedenlyle Istanbul da venlecek Prof Dr Hakkı ögelman Temel Bilimler/ Astrofızık/Wısconsın Unıversıtesı ABD •Yüksek ener|i astroflzlglne özelllkl* xışını ve gama ışını astronomlslne uluslararası duzeyde yaptgı katkılar nedenlyt*" Prof. Dr. Ayhan Ulubelen, Temel Bılımler/ Analıtık Kımya/lstanbul Unıversıtesı Eczacılık Fak "Türklye'nln dogal kaynaklannın klmyasal ve tarmakolo)lk yöndan Incetemesl, organlk klmya billml ve spaktral yöntemlere katkılan nadenryle" Prof. Dr. Burafc Erman, Muhendislık/ MalzemeMekanık/Boğazıçı Unıversıtesı Pollmar zlndrlerinln motokülar duzeydakl yapılannm makroakopik ölçeMakl AzallHc ve davranışlanna olan etkHari va ganal aniamda yaptozelllk lllşkllertne lurifcılan ı ödül kazanan billm adamlarının araştırma konuları... Tören istanbul'da yapılacak. Prof. Dr. Mutlu Sümer, Muhendlslık/lnşaat Muhendıslığı/Teknık Unıversıte Danımarka "Suda katı madde hareketl, taban dalgalan Ile dalga sınır tabakası ve açık denlz dalga kıyı yapılan atkllaşlmlne katkıian nedenlyle" Prof. Dr. Oğuz Kayaalp, Sağlık Bılımlerı/TıpFarmakolo|i/Hacettepe Unıversıtesı Tıp Fak "Otonom slnlr slsteml farmakolo)l«l, nöromuskuler kavşak farmakolo|lsl ve nörofarmakolo|lnln özelllkle lletl mekanlzmalannda akslyon potanslyall kayıt metotlanna yönellk uluslararası duzaydakl çahşmalan nedenlyle" Prof. Dr. Ali Cumhur Ertekln, Sağlık Bılımlerl/Tıp Nörolojı/Ege Unıversıtesı Tıp Fakultesı "Omurlllgln uyanlmış ve spontan elektriksel akUvHeslnl kayrtlama ve kökenlerlnl araştırma, splnal ranakslar, kllnik etoktromlyografl va slnlrsal IMIm mekanlzmaları konulannda uluslararası çalışmaları nedenlyle" ^ İ anlıların temel özelliklerinin genler aracılığıyla yeni doğan canlılara aktarıldığmı, ilk döllenmede oluşan hücreler içindeki bu genlerin, canlı geliştikçe "açılıp saçüdıklarım" ve taşıdıkları şifrelerin çözülüp kolları ayakları kafasıyla canlının ortaya çıktığım biliyoruz. Bilim adamları canhların bütüh bu gelişme siireçlerini kontrol eden, oluşma ve gelişme mekanizmasını yönlendiren temel veya ana genlerin varolduğunu söylüyorlar. Bu ana genler döllenmenin daha ilk aşamasında hücrelere "kim olduklarını", canlının hangi organında görev alacaklarını, neler yapmaları gerektiğini" söylüyor, sözgelimi "git, buruna dönüş" diyor. Genler arasındaki bu uzmanlaşma mekanizmasımn nasıl işlediği konusunda ilginç gelişmeler var...Bu konuyu Sizlere DOSYA olarak sunuyoruz. ••* Canlının oluşumdaki ilk adımı da "Sperm Savaşları" yazısında merakla okuyacağınızı düşünüyoruz! Döllenme üzerine son araştırmaları da içeren yazıda iki yeni görüş var: Spermler arasında "döllemede işbirliği" ve "erkeğin, spermin emrinde hareket ettiği"! Varoluşun, hayatın süregenliğinin bu en temel macerası, durmadan yeni bilgilerle bütünleşiyor. Bu sayımızda dikkatinizi çekmek istediğimiz diger bir konu, Sayın Gürler İliçin'in "Onuncu Gezegen"yazısı. "Amatör gezegen bilimci", kalp hastalıkları uzmanı Prof.Dr. İliçin'i, ilgili okurlarımız "Kepler'in Üçüncü Yasasını Nasıl Keşfettim?" yazısından ve hemen arkasından başlayan tartışmalardan anımsayacaktır. tliçin, çalışmalarında önemli bir noktaya vardı ve gezegenler arasındaki yarıçap, ortalama yörünge hızı, güneşten ortalama uzaklığı ve dolanma dö'nemi ilişkilerinden yola çıkarak, gezegen fizikçilerinin üzerinde çok çalıştıkları, astronomi tarihinde de önemli bir yer tutan "Onuncu Gezegen" konusuna yeni ve güçlü iddialar getiriyor. Uzman bilim adamlarımızın da "çok ilginç" buldukları ve doğrulanması durumunda, gezegenler konusuna evrensel önemde katkı sayılabilecek İliçin 'in bu çalışması, şimdi "uluslararası yayın"a dönüşme aşamasında. Araştırmamn sonuçlarını merakla bekliyoruz.. **• *** Prof. Dr. Remzlye Hlsar, Kımya Muhendıslıgı/Emeklı "ömek blllm Insanı klşlllğl va hocalıgının yanısıra tosfattan sebze ve meyveye kadar ülka kaynaklannın değerlendlrllmeslne yönellk katkılan nedenlyle" Prof. Dr. Ratip Berker Temel Bılımler/ MatematıkAkışkanlar Mekanığı/Emeklı "Ustün blllm adamlıgının yanı sıra, örnak hocalıgı ve "mekanlkmatematlk dalının ülkemlzda gallşmeslne katkılan nedenlyle" Mehmat Ozan Sunguriu, Muhendisllk/Yer Bılımlerı Genel Jeoloıı/Merhum "TOrkiye'de yerblllmlerlnln gellşmesl ve uluslararası düzeye ulaşmasına neden olan araştırmalan, ünlveraltelerto yakın Işblrllgl Içlnde TPAO'da başlatbgı teşvik ve çalışmalar neUceslnde ülkemlzln petrol ve dogalgaz üreUmlnln önemli ölçude arlmasına önayak olan çahşmalan nadenlyle" Hİzmet ödülleri Teşvik ödülleri Gelecek hafta cumartesiye yeniden buluşmak dileklerimizle, güzel günler... Bilim ödülleri Prof. Dr. Selçuk Bayın Temel Bılımler/ Matematıksel Fızık/ODTU "Frledman termodlnamlğlnde ucaklık ve bunun keyfl uzay zamanda genellestlrUmesi adlı çalışması nedenlyle" Prof. Dr. Ylglt Oünduç, Temel Bılımler/ Yuksek Enerjı ve Plazma Fızığı/Hacettepe Universitesı "Su (2) slmatrisine sahlp örgü ayar teorislnln sonlu sıcaklıkta va yüksek kuplaj llmitJnde ranonnallzasyon grup Incelemesi adlı çalışmasıyla" Prof. Dr. Levent Toppare, Temel Bılımler/ Fızıkokımya/ODTU "Elektroklmyasal katyonlk pollmerizasyon adlı çalışması nedenlyle" Doç. Dr Can Fuat Delale, Temel Bılımler/ Matematıksel Fızık/Bılkent Unıversıtesı "Hllber laorlslnda H taoremlnln genelleştlrlbnasl adlı çalışması nedenlyle" Doç. Dr. Füsun Slpahllar, Temel Bılımler/ Biyolojı/Hacettepe Unıversıtesı "Kuzey Dogu Anadolu'da bulunan bazı yeni Mchoptara türterl adlı çalışması nedenlyle" Doç. Dr. Mümtaz Işcan, Sağlık Bılımlerı/Tıp Farmasotık toksıkolopsı/Ankara Unıversıtesı "Kodmlyum ve nlkelln glneplginln karad0*r mlkrosomal maddeleıi metabollze eden enzlma Invttro etkllerlnln karşılatnlmalı Inceadlı çalışması nadenlylc" OKURDAN BİZC larla ılgılenırsenız çok memnun olurum 1 Bulamadığımı soyledığım takımyıldızları hangı ayın hangı saatınde bulabılınm? 2 Gezegenler hantasında dunyamızın yerını de ışaret edebılir mıyiz? 3 fl/ze bazı astronomık deyımlerı her sayıda biraz bıraz açıklayabılır mısınız? örneğin tutulum, ekılıptık, ufuk hattı, ışık yılıgıbı. Haslp Tam«r Oünd«§du Sk. 1 4 / * Ankara Cumhurly«tBİLİMTEKNlK«No 238 5 Ekım 1991 •Cumhurıyet Mdtbaaulık ve GazetecıhkTAŞ •Kurucusu YunusNadl •Genel Yayın Yonetmenı Hasan Cemal • Muessese Muduru Emine Uşaklıgll •Yazı Işlerı Muduru Ofcay Gonensln •Yayın Yonetmenı Ürhan Bursalı •Grafık Yonetmenı. Tülaa Hasdamlr Gökbilimle ilgili sorular Gökbilim 'e ait yazıları buyuk bır zevk ve merakla okuyorum Ben emeklı bır banka memuruyum. Öteden ben gokyuzunu çok merak ettığımden, gezegen ve takımyıldızları tanımayı çok ısterdım Bu bılgımızi arttıracak Turkçe eserler bulamadığımızdan yakınırken, Bılım Teknlk imdadımıza yetıştı Orada okuduklarımız bızı bıraz aydınlattı örneğin şımdı UMA Umı ve Orıon takımlarını gayet rahatça bulabılıyorum Ancak harıtanızda ışaret edılen Aurıga, Pegasus vs, gıbı takımları bulmakta güçluk çekıyorum Geçen hafta Arctrus'un yerını UMA'nın kuyruğundan tarıf etmıştınız Tarıfınıze göre onu hemen buldum ve çok sevındım. Şimdı sızden bazı dıleklerım olacak, on 2383