Katalog

PSİKİYATRİ KISA HABER HayiPdır inşallah: Düşlerin yorumu Kristal Arzuların doyurulduğu bir süreç ml, yarınki davranışlann provası mı? Deneylml arttırma ve perçinleme eyleml ml? Yoksa beyne zarar verme potanslyellni taşıyan işe yaramaz malzemenin yok edilişi ml? Yankı Yazgan ...gangllonlar hayalcl olablllr .(Freud) üşüneblllyor musun, blr gün bu evln kapısına mermerden blr levha asılacak ve üzerlnde "Düşlerin Sırn Bu Evde, 24 Temmuz 1895 günü Or. Slgmund Freud tarafından çözüldfTdlyeyazılacak?,, Freud, o sıralardakı yakın dostu Wllhelm Flless'e yazdığı bır mektubunda boyledıyordu Freud'un duşlerı arzulann doyurulduğu, Isteklerin karşılandıgı blr süreç olarak değerlendırmesı, teorısının onemlı basamaklarından birinı oluşturur Psıkanalız seanslarında, duşler aracılığiyla bılınçdışına ulaşmanın yolu açılır Duşlerın bir anlama ve bır ışleve sahıp olduğunu duşunen ılk kışı Freud olmasa da bunu bır tedavı ılışkısının parçası yapan ve ışı teo rıye doken oydu Freud'un bir dönem yakın çalışma arkadaşı, sonra bır çeşıt hasmı olan Jung ıçın de duşler psıkoterapının ve bılınçdışıyla uğraşmanın ana bıçımı oldu Duşlerın ışlevının, anlamından onde geldığını duşunen teorısyenler, Freud ve Jung'dan çok farklı konumlardalar Bunlardan bırısı unlu bır deneysel psıkolojı uzmanı olan Chrlstopher Evans Unu nereden gelıyor dersenız, beyın ıle bılgısayar arasındakı analojılere ılk el atanlardan bırısı Ikı sıstem arasında benzer durumların başına uykuyu yerleştırıyor Bılgısayarın ' offlıne landığı donemlerde her turlu gırdı kesılıyor Bılgısayar, ıçındekı programları derleyıp toplamakla, elındekı lerı gozden geçırıp sınamakla meşgul bu donemde Insan uykusu da, dış uyaranların en aza ındırıldığı ve beyının programlarını gozden geçirıp, son saatler ıçınde 'gırdı'si olan bılgilerı değerlendırdığı ve bılgılere uygun provalar yaptığı bır zaman dilımı sayılıyor Evans'a gore bu provalar, ertesı gun hangı durumda nasıl davranılacağının denenmesını de ıçeriyor Yanı, el kol hareketlerı veya sözler glbı Ancak beyınde cereyan eden bu prova, elekola veya dıle gereklı komutlar (uyku nedenıyle) ulaşmadığı ıçın seyredilemıyor Ama dığer yandan uykuya da devam1 Bu deneye bakıldığında akla gelen yorumlardan bırısı kedının gunluk hayatında kullandığı program'ları geceleyın tekrar tekrar elden geçırıp, prova ettığı Acaba ınsanlar da gunluk hayatlarındakı davranış öruntulerıni duşlerinde tekrar tekrar prova edip, yaşadıkları ve yaşayacakları onlara yönelik bır şeyler mı yapıyorlar'? Tam olarak nereden duyduğumu hatırlamıyorum ama, duşlerın % 8590'ının bır oncekı gunde olupbıtenler uzerıne oluştuğu soylenıyor Kedı deneyını insan hayatına uzattığımızda duşlerde geçmış yaşantıyı değerlendirıp, eldekl 'program la benzer bır yaşantı karşısında neler yapılabıleceğini tartıştığımız söylenebılır ve öruntulerın beyinden silinmesi hakkında ılgınç bır teorısı var Crıck'ı tanıtmak ıçın lıse 1 bıyolojı kıtaplarınızı yanıbaşınıza ısteyeceğım Bılımsel gelışmenın onemlı adımlarından bırı olan DNA modelını bulanlardan birısı olan Crıck (dığerı VVatson'du) hucrenın kalıtsal ozellıklerinı ve sistemlerını araştırmakla yetinmemiş Duşlerın anlamı uzerıne kafa yormaya karşı çıkanlardan bırısı olarak duşlerın ne ışe yaradığını açıklamaya gırişmış Crıck'ın 78 yıl önce ortaya attığı teze gore, düşlerlmlz sayeslnde Işe yaramayan veya beynln Işleylşlne zarar verme potanalyell taşıyan malzemeyl yok edeblllyoruz. Belkı de bu nedenle duşlerın çoğu unutuluyor Hatırlanmaya çalışmak ise, beynın doğal akışını bozmak sayılıyor Çop tenekesını karıştırmak gıbı bır şey Duş gördukçe beynimizın duzenı sağlamlaşıp. dıngınleşıyor Düşlerin kesıntısız ve huzur ıçınde görulmesı, luzumsuz ve atık anılardan kurtulmamı sağlayacakken, duşlerı hatırlamak ve bır şeylere yormak pek hayırdan sayılmıyor Tabıı, Crıck'e göre Freud'un duşler ve teorısi hakkındaki sozlerıyle başladığım bır yazıda, onunla neredeyse taban tabana zıtmış gıbı gorunen Crıck'ten soz edıyor olmam şaşırtıcı mı? Ama, boylesine bir konuda bır uçtan obur uca salınma yureklılığını bana veren birikı cumle var kı "Son olarak da, düşlerl açıklamaya çalışırken hayalcl olmaktan kaçınmanın kolay olmayacağını dürüstçe Hade etmek gereklr. Gangllon hucrelerı de hayalci olablllr..." Duşlerın Yorumu nun 138 sayfasındakı bu cumlelerın sahıbı Freud'un duşlerle ılgılı açıklamaları en az onun kadar hayalci ve hayallerını gerçekleştırmeye çalışan kışılerce kıyasıya eleştırılıyor Gelecek yazıda sozunu edeceğım antropolo|ik yapısalcı yaklaşım ıle ılk analız edılen duş, enındesonunda, Freud un kendı duşlerınden bırısı oluyor Ikı ay oncekı bır 'Cumhuıiyet KHap'ta Ismail Murat ın kısaca değındığı ve Freud'u bıraz kontrpıyede bırakan ama referans noktası olarak da yıne onu kullanan bu çalışmaya daha fazla yer ayırmanın ılgınç olacağını umarım Bu arada ıkı yazının bırınde adını telaffuz etme alışkanlığı gelıştıdığım Freud un kullıyatının Turkçe'de yayımlanmaya başlanması psıkanalız meraklılarının ışını kolaylaştıracak Emr» Kapkın ın çevırısıyle (ve deyım yerındeyse, dırayetıyle) Pelıcan edısyonundan Turkçe'ye aktarılacak olan bu kıtaplar kapsadığı teorık malzeme dışında, yazı uslubu ve becerısiyle de etkıleyıcı olabılır Aslında bal gıbı bır hayalci olan ama oyle gözukmemek ve algılanmamak ıçın elınden gelenı ardına koymayan bır adamın kullıyatına duşlerden başlama fikrını de çok çekıcı buldum Ama, Freud'un karşısında yer alanlar ve onu eleştırenler arasındakı hayalperestlerden soz etmek de bana çekıcı geliyor Şu bırıkı yazıyı, Duşlerın Yorumu'nun ve dığer kıtapların Turkçe'ye çevırılmesı yureklılığıne adıyorum (Duşlerın Yorumu S Freud, Payel Y, 1991) İİ\ Kristal camdaki yoğun kurşun, içkiye, elma suyuna geçiyor, Gülşat Aygen cience News dergislnde yer alan bır habere göre kurşun ıçerıklı krıstal bardaklarda bır sure duran hıçbir şeyı ıçmemek gerek % 2432 oranında kurşun oksıt ıçeren kristal, parlaklığı ve temız gorunumuyle unludur Ancak ıkı araştırmacı bu kadehlere konan ıçkıye, yuksek duzeyde, zehırleyıcı bır ağır metal olan kurşunun geçtığını kanıtladılar Columbıa Unıversıtesı'nden Grazlano öğrencısı Blum'un camdan kurşun geçışıne ılışkın sorusunu ılk duyduğunda konuyu pek onemsememış Ancak daha sonra yaptığı deneylerde konunun cıddiyetıni farketmış Granzıano üç kristal cürahlye şarap doldurmuş Ikı gun sonra, surahılerden duzenlı aralıklarla ornekler almaya başlamış "Ilk orneğı çözumledığımde gözlerıme ınanamadım," dıyor Grazıano Şaraptakı kurşun duzeyı başlangıçtaki lıtrede 89 mıkrogramlık duzeyınden, dort ay sonrakı 2,1605,330 mg/1 duzeyine çıkana kadar duzenlı bır artış göstermiş Beyaz şarap kristal kadehe konduktan bır saat sonra, içindekı kurşun mıktarı ıkı katına, dört saat sonra ise uç katına çıkıyor bardakta içki içmek tehlikeli S Yalnız bır Fransız norotızyoloğunun (Jouvet) yaptığı deneyler kanıt sayılabılır Tabıı, kedılerı denk kabul edersenız Kediler de bızım gıbı uyuyorlar Uyurken vucudun hareket sıstemlerı ıle beyın arasındakı emırkomuta zıncırı kesıntıye uğruyor Jouvet'nın deneyınde, kesıntıyı sağlayan sınır sıstemı ıptal edilerek, emırkomuta zıncırı yenlden tesıs edılıyor1 O zaman, uykunun duşler bolumune gelındığınde, uyuyan kediler ruyalarında hareketlerı' fıılen' yapmaya başlıyorlar Hoplayıp, zıplıyorlar, fare avlarmış gıbı davranıyorlar Kediler ve rüya Duşlerın, deneylml arthrma ve perçlnleme gıbı bır ışlev lolduğunu duşunen Evans ın ınsan beynını bılgısayara benzetenlerden olduğunu soylemıştım Benzetmeyı eleştırenler beyın ıle bılgısayar arasındakı farklılıklara dıkkat çekerler Bılgısayardakı bır programı sılmenın kolaylığı malum En fazlasından, ekranda bırkaç kere "emin mısın? gerçekten sılecek mıyız?" gıbı sorular belırır, sonra da o program unutulur, gıder Izı bıle kalmaz Ama ınsan belleğının böyle bır unutma yeteneğı yok Hıç bır anıyı bılerek ve ısteyerek ortadan kaldıramadığımız gıbı, unuttuğumuzu sandığımız anılar da hıç beklenmedık anlarda ortaya çıkabılıyorlar Zaten "program'ın tumuyle sılınmesı duşunulecek bır şey bıle değıl, her anı ve her davranış oruntusu beyınde bırkaç kopya olarak muhafaza edılıyor Hanı, beyınden bir tutam "mıcro chıp" koparsanız bile diğer kopyalar belleğımızi boş bırakmaz Ancak duşlere kafa yoran bır başka bılım adamı olan Franclt CrlcK'ın, anıların öbur ıçkılerde de durum çok farklı değıl Kristal surahılerde 5 yıl saklanan brandıde bırıken kurşun mıktarı litrede 19,90021,500 mg (Içme suyunda standart kabul edılen kurşun miktarı litrede 50 mıkrogramdır ve bunun 20 mg'a duşurulmesı tartışılmakta) Böyle bır bardak brandıdeki kurşun mıktarı, normal olarak bır ayda havadan, sudan, besınlerden tozdan, vbalacağımız mıktarda kurşun ıçerdığınden, Grazıano ya göre bu tur ıçkılerı ıçmek "aptalca" Ayrıca, 8 Ocak tarıhlı Journal of Pedıatrıcs'de aynı araştırmacıların, kristal kapta duran elma suyuna da ıçkıdekı kadar kurşun geçtığını bıldıren bır mektubu yayımlandı Son zamanlarda yaygınlaşmaya başlayan kristal blberonlann pıyasadan kaldırılması ıçın FDA (Federal Beslenme Birliğı) ya gereklı bılgı gonderılmış bulunuyor Kurşun Sanayılerı Bırlığı (LIA) ise bu konuyu araştırdıklarını ve yemek yeme suresı gıbı kısa surelerıde bu riskin düşuk olduğunu bıldırdıler Karar sizın Kaynak: (Sclonce New» Ocak 91) 23817