Katalog

K I S A B İ L İ M H A B E R L E R İ Hava trafiğinde tam 25 milyon yıllık an otomatik kumanda... Henüz % 100 güvenilirliğe ulaşılamadı, ancak, yarı otomatik kumanda sistemlerl denenmeye başladı. ava trafığının duzenlenmesını otomatıkleştırme duşuncesı gıderek yayılıyor ABD'de orta vadede karar verıcı ınsanın yerını, uzman sıstemler alacak Fransa ve Avrupa'da karara yardımcı ve otomatik uyarı sıstem tasarıları gelışmekte Bu tur sıstemlerle hava denetçılen bırkaç yıl ıçınde Avrupa'yı etkıieyecek hava trafığının kaçınılmaz yoğunlaşmasına karşı koymaya çalışacaklar Hafta sonları ya da yılın belırlı dönemlerınde araba surüculerının yollarda tıkanıklarla karşılaşması artık alışılan şeyler Aynı şekılde, aynı donemlerde hava laşımacılığını kullanan kışılerde havaalanlarının tıkanıklığını görmeye alıştılar Her ıkı durumda da aynı nedenler (çok hareketlı araçlar) benzer sonuçları doğuruyorlar, ulaşım yollarının tıkanması Havaalanları ıçın, ınen ve kalkan uçakların sayısı hızmette olan pıstlerın sayısıyla ve gu venlık kurallarıyla sınırlıdır Her uçak arasında 55 km'lık bır mesafe zorunludur ve kalkışta bır uçağın hızı 200 km/saattır Buna gore her pıst saatte 40 kadar harekete sahıptır Bunun H ötesınde hava denetçılen uçakların ınmeden önce havaalanı uzerınde bırkaç tur atmasını onerırler Başka bır çözumde uçakları en yakın havaalanına yoneltmektır Hava trafığının yıllık % 10 artışı ve Avrupa pazarının açılışı eskı kıtanın havaalanlarının tıkanmasına daha da yoğunluk getırecektır Buna uçak şırketlerının yakıttan tasarruf etme ısteklerını ve uçuş sayılarını arttırarak uçakları daha kârlı hale getırme ısteklerını ekleyebılırız Bu çıkmazdan kurtulmak ıçın bırçok önlem onerılıyor En koklu çfezum hava trafığını duzenleyen sıstemın yenıden kurulması Avrupa ve ABD : de geleceğın hava denetımı sorunu tartışılırken yenı bılışım teknıklerıne bel bağlanıyor Hava trafığının denetçılen, yapay zeka ve uzman sıstemlerle yakından ılgılenıyorlar Uçaklar tarafından kullanılan hava mekânı değışık boyutlarda sektörlere ayrılmıştır ve her bırı aynı anda yırmı kadar uçak cısmı denetleyen ıkı kışılık bır ekıbın gözetımıne bırakılmıştır Bunlardan bırı organık denetleyıcıdır ve trafık yonetımının stratejık yönuyle yukumludur, sektörundekı uçuş sayılarını değerlendırır, yan sektörlerle eşgudumu sağlar Radar denetçısı ıse uçuş yonetımının taktık yönuyle ılgılenır Hava sektorlerının kullanıcıları arasındakı çatışmaları gözetır (çarpışma tehlıkelerı) ve telsızle ılışkıde oldukları pılotlara, kazaları önlemek ıçın yapılması gereken manevraları belırtırler Eğer bır çatışma varsa yanı olası bır çarpışmadan 10 dakıka once, çözum bulmak ıçın 7 dakıkaya sahıptır Uzman bır sıstem klasık bır bılgısayar sıstemının bulamayacağı bır çozumu daha çabuk bulma ustunluğune sahıptır Bununla bırlıkte, radar denetçısının gerçekleştırdığı gorevın karmaşıklığı dıkkate alınarak olası çatışmalarda guvenılırlığınden % 100 emın olmak gerekır Henuz bu noktaya varılmış değıl (i.k) İlaçların etkileri bitki üzerinde araştırılıyor Uyku ilaçlarının bitkileri de etkilediği görüldü. özell'klerı bıtkıler İlaçların bellı araştırılabılır yapmaktan uzerınde de ve böylece hayvanlar uzerınde deney vazgeçılebılır Ingıltere/Bırmıngham Unıversıtesı'nden H.A.Kordon'un barbıturatların yarattığı etkı uzerıne gerçekleştırdığı araştırmalardan bu sonuca varıldı Bılım adamının tere, marul, kırmızı turp ve beyaz hardal ıle yaptığı deneylerde uç değışık barbıturatın farmokokınetık özellıklerı gun ışığına çıktı Burada söz konusu olan barbıturatlar barbıtal, amobarbıtal ve secobarbıtaldı Eskıden uyku ıçın ve teskin edlci maddeler olarak sık sık kullanılan barbıturatların etkıleme bıçımlerı bırbırınden buyuk farklılık gosterebılır Barbıturatın teskin edıcı etkısıne hangı suratle ulaşacağı ve bu etkının ne kadar sureceğı, örneğın, bu maddenın hucre membranlarını aşarak merkezı sınır sıstemının yağlı dokusuna sızma gucune bağlı u an "Sıebengebırge" Dağı'nın eteğındekı bugunku Rott Köyu'nde yaşıyordu Bu fosıl maden yatağında bulunan pekçok böcek gıbı, bu an da son derece lyı korunmuş durumda işçı arının arka bacaklannda kalınlaşmış yapılar dıkkat çekıyor Apıs cınsınden olan arının "pollen" toplamak ıçın böylesıne bır yapıya sahıp olduğu anlaşılıyor Rott'da bulunan an, bugunku bal arısıyla yakından akraba Eskıden bu fosıl maden yatağı, bır göldu Çevrede palmıyeler yetışıyor ve gölde tımsahlar yaşıyordu Rott çevresınde bulunan fosıllerın buyuk bölumu bu madenden kömur çıkarıldığı zamanlarda keşfedılmıştı Yuzyılın başlarında ıse kömur ışletmecılığıne son verıldı Kısa bır sure önce Bonn Unıversıtesı Paleontolojı Enstıtusu'nden VVıghart von Koenıgswald kamuoyunun ve uzrnanların dıkkatını yenıden Rott'dakı fosıller uzerıne çekmek amacıyla bır kıtap yayımladı Bu kıtapta önce maden yatağının jeolojık tarıhı anlatılıyor Bunu, maden ışlotmecılığı ıle ılgılı bolumler ızlıyor Dığer bölumler ıse tumuyle fosıllere ayrılmış Kıtabın sonunda da 18 'ıncı yuzyılın sonundan yaşadığımız yuzyılın ortalarına kadar bu bölgedekı keşıflerı bılımsel olarak tarıf eden araştırmacılar kısaca tanıtılıyor Yukarıda fotoğrafı görulen an da "Maden Yatağı Rott" ısmını taşıyan bol resımlı 82 sayfalık bu kıtaptan alınma (sn) B Karanlıkta bekletiliyor Ingilız araştırmacı, çeşıtlı bıtkılerın tohumlarını toprağa ektıkten sonra bunları sekız gun boyunca karanlıkta beklettı Bu bıtkılerın her bırı bellı bır barbıturat cınsını ıçerıyordu Topraktan fışkırma oranı ıle kök ve tomurcukların uzunluğu temel alınarak, uç barbıturatın etkı gucu saptandı Yağ çözucu özellığı son derece lyı olan secobarbıtal, her dört bıtkı çeşıdının kök ve tomurcuklarının gelışımını yuzde 85 oranında engelledı Daha az yağ seven amobarbıtal, buyume uzunluğunu yuzde 5075 oranında azalttı Barbıtalın ıse hıçbır etkısı olmadığı ortaya çıktı Fılızler daha sonra barbıturattan arındınlıp toprağa konduklarında, normal gelışmelerını surdurduler Demek kı etkı geçıcıydı Kordon, bu deneylerı, barbıturatların hucresel ulaşım sureçlerı ve bıtkılerın tum organızmasında meydana gelen beklenen etkıyı değerlendırmek açısından, guvenılır ve ucuz bır yöntem olarak görduğunu belırttı Belkı başka ilaçların ozellıklerını araştırnıak ıçın de hayvan deneylerı yerıne benzerı testler gerçekleştırılebılır (sn.) Dişi örümceğin acımasız bakışı ır sıçrayan dışi örumcek zoolog Tom Eısner'ın kamerasına gözlerını dıkmış New York'takı Cornell Unıversıtesı'nden bılım adamının, deklanşörune basabılmesı ıçın bır sanıyesı bıle yok Dışı örumcek, kameraya bu bakışı fırlatır fırlatmaz, normal koşullarda avını dıze getırmek ıçın o muazzam sıçrayışını yapacaktır Ağ ören örumcekler ozellıkle dokunum organlarına ve kımyasal sınyallere guvenırken, sıçrayan örumcekler çok gelışmış seklz göze sahıp Bunlardan altısı kuçuk ve yan taraflarda bulunuyor (fotoğrafta bu çıftlerden yalnızca onde olanlar gozukuyor) Avcı örumcek bu gozlerıyle detayları değıl, yalnızca hareketlerı ayırt edebılıyor Yandakı gozler bır bocek fark ettıklerınde örumcek anıden donup projektorlerı andıran alnındakı gözlerını avının uzerıne dı B kıyor Örumcek kaslarını hareket ettırerek goruş alaı.mı ıncelemek ıçın ağ tabakasını kaydırırken, devasa gozlerı gızemlı ve tehdıtkâr bır şekılde oynuyor Sıçrayan dışı örumcekler guzel gözle rınden yalnızca av sırasında yararlanmakla kalmıyorlar Etkek örumceklerın dansı sırasında, kendı erkeklerını de seçıyorlar (sn)