Katalog

HEKİM VE TOPLUM Tl P Sağlık emekçileri ve hekimlere reva görülen bu aşağılama neden? Neden halkımızda "Türkiye'de iyi hekim yoktur" imajı yaratma girişimleri? Prof. Dr. Kâzım Türker A.Ü.Tıp Fakultesl Farmakoloji Anabilim Dalı urk hekımının onuru son yıllarda ınanılmaz boyutlarda zedelenmıştır Yıllardan berı bır turlu rayına oturtulamayan ve bedelını halkımızın ağır bır şekılde odedığı bozuk sağlık polıtıkalarının sonuçları daıma hekimlere fatura edilmeye çalışılmış ve bunda da kısmen başarı sağlanmıştır Halkımız, hekımın yalnız başına, araçsız, gereçsız ve yardımcı sağlık personelı olmadan hıçbır zaman olumlu bır hızmet veremeyeceğını çoğunlukla bılmez Işın en acı tarafı, bu bılgısızlığın bazı ıdarecıler arasında da yaygın olmasıdır Seçım meydanlarında halkımız "doktorumuz yoktur" dedığınde, kastetttğı, sağlık hızmetlerının yeterlı olmadığıdır Ama bu ıstek sırf bır doktorun atanması ıle bıtırılebılecek bır ış değıldır Doktor atamak, son derece kolay bır ışlemdır Ama bozuk sağlık sıstemını duzeltmek, ulkemızde olduğu gıbı henuz temel ana hatları ıle kurallaştırılamamış bır duzen ıçınde, zannedıldığınden daha guç ve uğraşı ısteyen bır konudur TV ekranlarında zaman zaman sergılenen her çeşıt temel yapı, araç ve gereçten yoksun bolgelerımızde çalışan "zorunlu hızmet kahramanı" genç meslektaşlarımızın kendl sağlıklarını korumada blle akıl almaz zorluklarla karşılaşırken, vatandaşın sağlığını hangı sıhırlı metotlarla koruyabıleceklerı doğrusu merak edılecek bır konudur Bu yetmıyormuş gıbı bazı etkılı, yetkılı, para pul sahıbı vatandaşlarımızın ufak sağlık sorunları ıçın hemen Batı ulkelenne gıtmelerı ve bazı renklı basının bu vatandaşlarımızı bırer roman kahramanı gıbı gunletce sergılemelerı ulkemız hekımlerıne karşı saygınlığı zedeleyen onemlı ve etkılı gırışımlerdır Eskıden çok alışık olduğumuz hemen her gun, gunluk basında, vatandaşın sağlığını emanet ettığı ve sağlığına kavuşturduğu bırçok meslektaşımıza şukran llanları çıkarken, son yıllarda bunları çok az görur olduk Acaba bu ulkenın hekımlerı hıç mı sağlık hızmetı vermıyorlar? Nedır hekimlere karşı yurutulen bu Insafsız ve acımasız kampanya? Nedır TV ekranlarında bu yuce mesleğe karşı vatandaşın guvenını sarsacak, hekımı çıkarcılıkla suçlayan forum programları? Bu ulkede mesleğını başarı ıle yuruten, halkına hızmet Futbolcuya övgü ve milyarlar, K hekimlere ise karalama semış her turiu ekonomık yetersızlıklere karşın savaşını başarı ıle surduren hekımler acaba yabancı ulkelerden milyarlar verılerek transfer edılen bir futbol oyuncusundan daha mı az övguye değer? Bu mesleğın ıçınden yetışmış ve yıllarını sırf mesleğı ıçın, halkına hızmet ıçın adamış ve saçlarını bu yolda ağartmış pek çok adsız kahramanlarımız vardır Bu ınsanlar hekımlığın hangı dalında çalışırlarsa çalışsınlar, bu gorevlerını yapmanın daha ılerısınde bılım dunyasında kendı uğraşı sahalarında, ulkemıze para ve pulla ölçulemeyecek yucelıkte katkılarda bulunmuşlardır Bu bılım adamlarımızın uluslararası forumlardakı başarıları herhalde bır futbol takımımızın Avrupa Kupalarında yer alması kadar, hatta ondan çok daha önemlıdır Ne var kı, bız bu bılım adamlarımızın buluş ve deneyımlerınden yararlanmak ıçın davetlı oldukları ve her turlu gıderlerı o ulkelerce karşılanan durumlarda, ulkeden bu şereflı gorev ıçın çıkış yaparken, unlu "Konut Fonunu" ödetırız de, bır dış ulkede futbol maçını izlemeye gidenler ıçın bu odemeden vazgeçerız Çok merak edılecek bır konudur, acaba nıçın"? Bızım ınancımız o kı, çok ıhtıyaç duyduğumuz dış ulkelerde, ulkemızı tanıtma gırışımlerı ıçın futbolumuz, yemeklerımız, folklorumuz, moda defılelerımız, beş yıldızlı otellerımız, zıyafetlerımız, Turk kahvemız, şış kebabımız değıl, bılım, sanat ve polıtıkada yaratabıldığımız saygınlıktır Bugun tum dunyada ılerıcı, devrımcı ınsanları tanımlamada kullanılan "Young Turks = Genç Turkler" deyımı, böyle ınanışı benımsemış Turk aydınlarının yarattığı bır eser değıl mıdir? Bılgı ve becerıyle ısım yapmış bır hekim, ulkemızde, Batı ulkelerındekı boyutlarda hızmet veremıyorsa, bunun sorumlusu kesınlıkle o hekim değıldır Devamlı olarak bılgısını yenılemek durumunda olan hekıme böyle bır ortamı sağlayabıldığımızı kımse öne suremez Bunun en çarpıcı örneğını kısa bır sure önce Ankaralı genç hekımlerın sorunlarını halka ve yetkılılere anlatmak ıçın başlattıklan "toplu nöbet" jestlerınde açıkça gormuştuk Ankara'nın ılerı duzeyde sağlık hızmetı veren bır hastanesınde genel görunum hıç de iç açıcı değıldı Kuçuk bır nöbet odasında ıkı veya uç adet kırık dokuk koltuk ve sandalye, kırlı bır masa, bozuk bır televızyon, hemen yan tarafta son derece kırlı bır banyo ıle tuvalet ve burada nöbet tutan kızlı erkeklı doktorlar Bu oda sadece dınlenmek ıçın değıl, ayrıca yatak odası olarak da kullanılıyor Bır yerde ızbe bır laboratuvar, değişık kımyasal zehırlı ayraçların, asıtlerın bulunduğu bır fayans laboratuvar masası, çekeı ocak ve havalandırması olmayan bu laboratuvar denılen yerde bır yıldan berı bozuk, önemlı bır cıhaz Bu cıhazdan elde edılecek laboratuvar verılerı olmadan su ve elektrolıt bozukluğu ıle klınığe gelmış bır hastayı tedavı ve takıp hemen hemen olanaksızdır Polıklınık muayene yerlerı de bu tanımlamadan pek farklı değıl Daıma koşuşturan genç hekımler, hemşıreler, teknısyenler Her gece en az 50 000 TL gıbı bır masrafla tedavısı yapılmaya çalışılan erken doğmuş bır bebeğın yaşam savaşı ve onu yaşatmaya çalışan genç hekımlerın stresı Gereklı ılaçları temın etmek ıçın hangı koşullarda nerelere başvurduğu, yalvarıp yakardığı Asıstanlarm meslekı yeteneklerını arttırmak ıçın şayet bulabılırlerse boş zamanlarında fakulte ve YÖK kutuphanelerıne koşmaları Ceplerınden odedıklerı fotokopı ucretlerı Tahsısat olmadığı ıçın tezlerını yapamamaları Ve sonra kapılarda bağıran çağıran ağlayan kufreden bızım ınsanlarımız Bır an ıçın kısa bır sure önce kaybettığımız Dr Cengız Kılıç'ın cenaze törenını anımsadım Bu ınsanlar, değerlı arkadaşımızın ardından ağlıyor sızlıyor ağıt tutuyorlardı Hepsı de bızım kırsal kesım ınsanlarımızdı Insanına bu kadar sevgı ve saygı veren bu değerlı hekımdekı sıhırlı gız neydı? Kuşkusuz bu, ınsanına olan sevgısı ve saygısıydı Isterdım kı, bu cenaze törenl gunumuzun en etkılı ıletışım aracı TV ile herkese gösterılsın Ve yıne ısterdım kı, bu cenaze törenınde ağıt yakan sıradan ınsanlarımız da "Forum" programında yer alsın Işte ulkemızın her yoresınde sahnelenen oyunun kısa bır tanımı Tum bunları gordukten sonra yetkılılerımıze sormak ıstıyoruz Başkentte durum boyleyse, kırsal kesımdekı durum nasıldır? Turkıye, buyuk bır ulkedır Yetkılılerımız bunu sık sık dıle getırıyorlar Bız de aynı ınancı paylaşıyoruz Her meslekte olduğu gıbı, mesleğımızde de kuşkusuz az sayıda da olsa, gorevını kötuye kullananlar olabılır Bu gıbı az sayıdakı kımseler, Tuık hekımının onurunu zedelemek ıçın bır neden olamaz Unutulmamalıdır kı, hekımlık daıma yenılenmek ısteyen bır meslektır Futbol kuluplerıne milyarlar verılırken, hekimlere ve araştırma kurumlarına verılecek olanaklar ıçın hıç de cömertçe davranılmaması oldukça duşundurucudur D Hekim, toplum ve devlet Onkolojinin psikiyatrik yönleri Doç. Dr. Faruk Gürgen Dicle Ünl. Tıp Fak. T anser hastahğında ılk sorun, hastalığın hastaya söylenmesı gerekır mı gerekmez mı konusudur Bu konudakı çalışmalara kısaca goz atalım 1979'da Novac tarafından ABD'dekı hekımlere anket uygulama yoluyla yapılan bır çalışmada "Hekımlerın %98'ının genel kanılarının kanser hastalarına tanıyı bıldırmek olduğu ve bu grubun %68'ının bu davranıştan hıç aynlmadıkları ya da nadıren ayrıldıkları' bıldırılmıştır B.u sonuçlar 18 yıl önce hemen hemen aynı olan bır çalışmanın sonuçlarıyla belırgın şekılde çelışkı gostermektedır Bu eskı çalışmalarda, hekımlerın %90'ı genellıkle kanser hastalarını tanılarından haberdar etmemek yanlısıydı Sonuçta, denebılır kı, hastaya tanısını bıldırıp bıldırmeme hakkındakı hekımlerın yaklaşımı, duygu yuku kışısel ınançlara dayanmaktadır Bu konuda yapılmış bılımsel çalışma sonuçları henuz yok gıbıdır Danımarka'da abdomınal yakınmalarının değerlendırılmesını bekleyen hastalarda yapılan ılerıye donuk bır calışma çoğu hastaiarın tanıları kanser ıse bunu bılmek ıstedıklerını" gosterdı Kanser olan hastalarda bunu bılenler has talıklarının ızlenmesı sırasında kendılerını çok daha guçlu hıssetmekteydıler Ancak, tanıları soylenınce ılk gunlerde bunların %50'sinde uykusuzluk ve anksiyete goruldu Bu hastalardan hıcbırı cıddı veya hasta lık sayılabılecek bır psikiyatrik belırtı gostermedı etmeyı en kutsal bır görev olarak benını 1 Yadsıma ve yalıtma evresi: Hasta hastalığını kabul edemez Doktor doktor dolaşır Bu bır çeşıt yadsıma tepkımesı olup toplumumuzda sık rastlanmaktadrr 2 Öfke evresi: Hasta hastalığını kabul etmıştır Ancak bunun neden kendı başına geldığını duşunup buyuk ofke duyar 3c Pazarlık evresi: Hasta hayatını mumkun olduğu kadar uzatmak ıçın bırtakım majık duşuncelere bağlanır Allaha yonelme, fakırlere yardım etme zıyarete kurban kesme, muska yaptırma gıbı 4.Depresyon evresi: Hasta depresyondadır Normal sosyal fonksıyonlarını terk eder Halsızlık guçsuzluk hısseder 5 Kabul evresi: Sakın ve huzurlu bır şekılde ölumu bekler Kışı yukardakı evrelerın hepsını geçırme yebılır ABD'de uç kanser merkezınde 215 kanser hastasından %53'unde strese karşı normal uyum bulundu %47'sınde ıse klınık bakımdan belırgın psıkıyatrıkjjozukluklar bulundu Bu %47'lık hasta grubunun yaklaşık 2/3'sinde reaktıf anksiyete ve depresyon, %13'unde major depresyon, %8'ınde organık mental sendrom, %7'sınde kışılık bozukluğu ve %4'unde de daha önceden mevcut anksiyete bozukluğu vardı Bu psikiyatrik bozukluklardan %90'ı hastalık belırtılerıne ve tedavıye karşı gelışen reaksıyonlardı Sadece %11'ınde daha önceden kışılık bozuklukları gıbı psikiyatrik problemler vardı Bunu da goz önune alırsak kanserlı hastanın yakınları, salt olume yaklaşan hasta bır kışı ıle değıl, aynı zamanda psikiyatrik problemlerı de olan bır kışıyie başetmek zorunluluğunda kalmaktadırlar D 11