Katalog

Ü L K E M İ Z D E TEKNOLOJİ 'Yaprak dökümü' sürüyor Elektronik bölümde kaliteli araştırmacılar, bilgi birikimleriyle birlikte bir bir kaçarken, araştırıcı düzeyi düşüyor. MAE'de teknolojısını 'urettığımız dığer bir sıstem de paralı yollarda kullanılmakta olan PozantıUlukışla otoyolları ıle Azaphane geçışınde hızmet vermektedır Bu sıstemlerde her bir gışede bağımsız çalışabılen ve araç sınıflandırmasını otomatık olarak yapabılen, toplanan paranın gışe memurlarına gore bir gışede kısa bir sure ıçerısınde değışık memurlar çalışabılmektedır muhasebesını tutan ve sonuçları ıstenen ıstatıstık sıralamalara göre derleyıp rapor hazırlayarak belırlı aralarla merkeze aktaran bilgisayarlar yer almaktadır Gerek bu bllgisayarlar ve çevre birlmlerı, gerekse yazılımları MAE'de gerçekleştirilmiştlr. Bu sısteme yalın bir bıigtsayar uygulaması olarak bakmamak gerekır Çunku, akumulator desteklı kesıntısız guç kaynaklarından, bir hat uzerınden dort gışeyı merkeze bağlayan haberleşme ağına kadar ekıpmanı, yazılımı ıle bir butun olarak tasarlanmış, tamamı MAE'de gerçekleştırılmış ve yıllardır başarı ıle çalışır durumda kendını kanıtlamıştır Ulkenın bu çalışmalardan kazancına gelınce, hıç de verımlı olmayan bir ışletme olmamıza ve bu nedenle bir ış ıçın gerçekten harcanan paranın uç mıslını de dolaylı olarakaşçısı, bekçısı, şoforu, sekreterı, bahçıvanı, para kazanamayan ama destekle yuruyen projelerın gıderlerı ıçın harcamamıza ragmen, kâr edecek şekılde fıyatlandırdığımızda Fatıh Sultan Mehmet Koprusu glşe sisteminl $ 460.000.'a yapmaktayız Bize en yakın teklif Japonlardan gelmiştı ve bu mlktarın dort katından fazla Idi. Kısaca ozetlemek gerekırse, ulkenın haberleşmesınde önemlı katkıları olan, bılgısayarlı sıstemlerı tasarlayıp gerçekleştırebılen, Yunanıstan ıle aramızda surtuşme oldukça gozdağı vermek uzere Ege'ye çıkardığımız Sismık gemısine nerede olduğunu hesaplayıp bıldiren bir sistem yapabılen, sığ sularımızın ya da haberleşmemızın guvenlığını sağlamaya yonelık sıstemlerı gerçekleştırıp kurabılen yetenekte bir grup araştırıcı muhendıs ve teknısyen, araştırmagelıştırme ve tasarım ışlenyle teknolojı uretımı konusundakı bılgı bırıkımlerı ve tecrubelerıyle sessiz sedasız MAE'de görev yapmaktadırlar Uygulanan duşuk ucret polıtıkalarından zor durumda kalan bırçok arkadaşımız geçtığımız yıllarda aramızdan ayrılmıştır Ancak şu anda dırenebılenlerın buyuk çoğunluğu maddı engellerı bugun ıçın bir ayrılma nedenı olarak gormemektedırler Bu kışılerın tahammul sınırını aşan, onları "Acaba vaklt çok geç olmadan ben de mi gltsem?" dıye duşunduren, yanlış alınan ve alınmakta olan ıdarı kararlar ve aniden ortadan kalkan "hedefler"dır "Hedef'ten neyı anlamak gerekır? Her kuruluşun ıster yönetım kurulu olsun, ıster patronu olsun, bir yetkılı organı, o kuruluşun ılerıde ızleyeceğı yolu malı ya da ıdarı ya da teknık ya da pazarlama polıtıkası gıbı çızer, TÜBİTAK'tan mektup (2) Ali Akurgal duzeltır, planlar Buna bağlı olarak o kuruluşta çalışanlar ılerıde kendılerıne duşebılecek gorevlere kendılerını hazırlarlar, ışlerınde yukselebılmek, ılerleyebılmek ıçın gereklı hazırlıkları yaparlar, yenı duzenlemelerde ılerleyebıleceklennı duşunerek daha bir gayretle, şevkle çalışırlar Hele araştırma gıbı bılınmezı bulup çıkarmaya yonelık bir konuda, her yenı proje o ışe ısteklı olanlara bambaşka bir enerjı, bir canlılık verır Bu ısteğı, enerjıyı ıçınde duyamayanlar zaten araştırıcı olmazlar ya da lyı araştırıcı olamazlar Bu araştırıcı ruhuna sahıp olanlar ıse ellerındekı ış bıtınce ne yapacaklarını göremezlerse, ne ellerındekı ışı bıtırmek ıçın bir heveslerı kalır, ne de gelecek ıçın bir umutları Projeler geri çevriliyor işte MAE'de şu anda yaşanan budur. Hıç kımsenın elındekı ış bıtınce ne yapacağı uzerıne hiçbir fikri yok Ustelık alınan ya da alınması ıçın göruşmeler yapılan hiçbir proje de yok Bu nedenle bir çalışanın uzerınde çalışmak ısteyebıleceğı bir ışı başkasına kaptırmamak ıçın elındekı ışı olanca hızla bıtırmek gıbı bir gereksınmesı de yok Ustelık elındekı ışı ustun bir başarı gostererek ınanılmaz bir surede harıkalar yaratarak bıtırse bıle, bunun ıçın ona teşekkur edıleceğıne ınancı da kalmamış Ve ışın en acı tarafı, başarısı ıçın kendını takdır etmesını bekledığı makamda bulunan kışının, bu başarıyı gerektığı gıbı yorumlayabılecek kapasıtede olduğuna şuphe duymakta Ve butun bu olumsuzlara ulaşırken gelen yenı projelerln birer birer geri çevrilişini yaşayarak bugune varmış olmanın sıkıntısını tasımakta Araştırıcıların en buyuk umıtsızlık kaynaklarından bırı de araştırmalardakl kalitenin giderek duşmesi. Bunun bcjlıca bırkaç nedenı var Bırincisı artan burokrasi nedenıyle teknık konulara ayrılabılecek zamanın giderek daha fazla bir kısmı, ıdarı ve burokratık ışlere harcanmakta öyle kı bir uygulamalı proje ıçın şantıye yerıne (Ikıncı Boğazıçı Koprusu) gıdecek ekıbın yenı getırılen araç ısteme yontemını ızlesenız, asla bu enstıtu aracının bir gunluk görev ıçın verıleceğını aklınıza getırmezsmız O aracı satın almakta olduğumuzu sanırsınız. Çunku formalıtelerın arasında, o gun Ankara'da bulunan enstitü müdurüne telefonla goruşunu sorup telex ya da fax ıle olurunu almak bıle var dan, tarafımızdan saptanmış yeteneklere sahıp ve dığer ozellıklerı de o konumun gereklerıne uygun kışılerın tıtızlıkle seçılmesının, geçmıştekı başarımızdakı en önemlı etken olduğunu söyleyebılırım Orneğın benım, doktora derecem olmadığı ıçın başuzman olmam söz konusu değıldı Belkı şımdı kural değışmıştır, bölum başkanı olmama bıle engel kalmamıştır Benım yönetıcılık konusunda bir eğıtım gormuşluğum ya da ozel bir yeteneğım yoktur Bu nedenlerle bu gorev verılse bıle o gorevın selametı açısından almamak durumunda olurum Ancak bugunun yönetımı öyle bazı atamalar yapmıştır kı, bolum başkanlığına ozelliklerl benimkinden daha alt duzeyde bulunan bırının bıle atanabıleceğı endışesını taşımaktayım Orneğın şu anda iki yıllık, eğitim enstitusu mezunu birisı aramızda araştırıcı olarak çalışmaktadır Halbukı oncekı duşuncelerımıze gore yuksek teknık oğretmen okulu mezunu bırısını teknısyen olarak kullanmakta ıdık Kalıteyı duşuren etkenlerden bırısı de başta doğru olarak saptanamayan ve bu nedenle de sık sık değışen hedefler yuzunden bir proıenın surecı ıçınde doğrudan sonuca gıtme yerıne zıkzaklar çızerek oyalanmaktır Sonuçta elde edilen cihaz ya da teknoloji, ya bu zikzakların kalmtılarını tasımakta ya da bu nedenle surenın kısalması yuzunden yeterınce gelıştırilmeden teslim edllmek zorunda kalınmaktadır. Özenle oluşıurulmuş bir kacııunuıi, yrflar boyu kısmen kendı yağında kavrularak, kısmen yurtdışında gorduklerını uygulayarak elde ettığı bılgı bırıkımı ve deneyımler, eğer durum boyle kalırsa yok olacaktır Şu anda elektronik bolumunde krıtık kutlenın altına duşulmek uzeredır Öyle kı her ışlemı ancak ve ancak bir kişi bılebılmekte, o kışı herhangı bir nedenle goreve gelmedığı anda, bir sorun çıkması halınde işlem durmaktadır. Bılgı bırıkımlerımızı cömertçe aktarmak ıstememıze rağmen, alacak veya alabılecek eleman bulamamaktayız Bir elemanın aramızdan ayrılması mutlaka başka ışyerıne transfer olmakla gerçekleşmeyebılır Herkese uzun ömurler dılemekle birlikte herhangı bırımızın ertesı gunu hayatia olamayabıleceğını goz önunde tutan bir plan yapılması gerekır Aramıza bız araştırıcıların seçerekdeğıl, yonetımın merkezıyetçı bırtutumla tayını ıle katılan "yetenekli gençlerimiz" ıse bu bılgı bırıkımlerının bazılarını edınmekten yuksunmekte, yorulmadan, konuların temelıne ınmeden, özverıde bulunmadan, yalnızca pastanın kremasını yemek ıstemektedırler Bugun elde ettığımız bırıkımı kaybedersek ılerıde tekrar kazanabılırız Teknık tarıhımızde bunun orneklerı vardır Uçak yapımının ılk yıllarında bız de ulkenın kısıtlı olanakları ıle uçaklar yaparak uçurmuşuzdur Sonradan bu konudakı çalışmalar durmuş, ama bugun teknolojısı dışarıdan alınma olsa bıle, gene bu konuda bir bırıkım sağlamaya başlamışızdır Ama kaybedılen zaman kaybolduğu ıle kalmış, ulke bu konuda geri kalmış ulkeler arasına duşmuştur Önumuzdekı bırkaç yıl ıçınde buyuk ve yekpare bir pazar olan AV Kapıdaki tehlike Kaliteli araştırmacılar nerede? İkinci neden de araştırıcı olarak aramıza yenl katılanların kalitesindekl düşüş. Burada parasal yetersızlık onemlı rol oynamakla birlikte, çalışanları umıtsızlığe duşuren lyı yetışmış bir elemanın enstıtu yerıne pıyasadakı daha lyı ucretlı bir ışı tercıh etmesı değıldır Asıl soran, tayınlerı yapılarak aramıza katılanların taşıdığı derecelerden başlamaktadır Bellı araştırma konumları ıçın bellı bir akademık dereceye sahıp kışıler arasın ye katılmak arzusundayız Bu gerçekleştığı zaman gumruk duvarları kalkacağına gore ilerı teknolojık duzeyde uretim yapan kuruluşlarımız nasıl gelışebılecek, nasıl yaşayacaklardır? Ya da bıreysel olarak yurtdışında çalışırken oradakı çarkların arasında rahatlıkla kendıne yer bularak sözunu ettırecek başarılar gösterebılen muhendıs ve araştırmacılarımızın varlığını tamamen unutup, tarımla ve rençberlıkle uğraşan, ılerı teknolojıye ulaşmış ulkelere gıda temın edıp onlardan aldığımız teknolojık urunlerle mutlu olmaya razı olan bir toplum mu olacağız? Burada, şunu da belırtmek gerekır Her ne kadar TUBITAK bir "araştırma" kurumu ıse de teknolojı uretmenın, Ingılızcedekı karşılığı "research" olan araştırma uğraşı kapsamında duşunulmesı yanlış olur Teknolojı uretmek daha çok "araştırmagelıştırme ve tasarım" denen ve Ingıhzce karşılığı "desıgn and development' olan uğraş ıçerısınde yer alır MAE'nın tam adının Marmara Bılımsel ve Endustrıyel Araştırma Enstitusu olması ve endustrıye donuk uygulamalı araştırmalar yapmak amacı ıle kurulmuş olması, onu teknolojı uretmek ıle yukumlu kılmaktadır TUBİTAK'ın Gebze kompleksınde bir de Temel Bllimler Enstitusu vardır kı bu enstıtu "basıc research" ıle uğraşır Yalın dılle tanımlamak gerekırse MAE'de Edıson'lar, TBAE'de ıse Eınsteın lar bulunmalıdır TBAE'nın kuramsal çalısmalarında kullanmak ısteyeceğı yuksek teknolojık urunler bu teknolojılere sahıp ulkelerce "export lısence" adı altındakı engellerle ancak uygun gorulen ulkelere satılmaktadır Hatta bu ulkeler uçuncu ulkelere ellerındekı teknolojıyı satmamaları ıçın baskı da yapabılmektedırler Turkıye'nın Pakıstan'a sattığı "ınverter' aygıtında olduğu gıbı Temel araştırma yapan bir kuruluş, bu şartlar altında ıstedığı konuda değıl kendıne ızın verılen "sakıncasız" bir konuda araştırma yapmaya mahkumdur Ancak ola kı gereğını duyduğu cıhazı yurtıçınde bir benzer uygulamalı araştırma kuruluşuna yaptırsın Kanımca MAE ıle TBAE, Gebze'de yan yana bu nedenle bulunmaktadırlar işte butun bu duşunce ve endışelerın ışığında, TV'de bir sohbet toplantısında kendlne bağlı kuruluşları sayarken neredeyse "bir tane daha vardı yahu ama neydi... hah, TUBITAK" dıyen ılgılı bakanı tarafından bıle zor hatırlanan bir kuruluşun geleceğı konusunda lyıye doğru bir gıdış sağlamak gerektığı gorulmektedır Bunun ıçın de etkılı bir yol toplumda bir soru ışaretı uyandırıp ılgılı ya da bu konuda gereklı uyarıları gereklı yerlere yapabılecek bilgılı ve etkılı kışılerı harekete geçırecek bir kamuoyu bılınçlenmesı sağlamaktır Bu yolla batmakta olan bir kurumdakı bırkaç kışının sesı topluma mal olacak ve sonuca ulaşılması kolaylaşacaktır Sıze uzun uzun yazmak zorunda kaldım, çunku ınanın değıl kısa yazmaya bu yazının yazı dılını bıle duzeltmeye vakıt ayıramıyorum Ama şunun da bılıncındeyım kı eğer şımdı yazmasam yakında çok bol vaktım olacak, ancak bu sefer de olenın ardından ağıt yazmış olacağım D