Katalog

B İ L İ M K Ü L T Ü R olduğunu söyleyemeyız Japonca alışılmamış (az kullamlır) hıçbır karakter gostermez ve yapıları Avrupa dıllerıyle aynıdır Eğer bır gun bır dıl çok karmaşık olursa, çocuklar bu karmaşıklığı engeller. Çunku her kuşakta dlli yaratan onlardır Hiçbır dil bir çocuğun öğrenemeyeceği kadar karmaşık olamaz. Yoksa bu dıl kaybolur. Bu nedenle hıçbır dıl dığerınden zor değıldır ve hıçbırı karmaşıklığa doğru gıtmez O halde basıt olan ve gehşerek sofıstıke olan "ılkel" bır dıl yoktur Aynı şekılde hıçbır dıl bır "lehçe" değıldır Ikısı de karmaşık ve butundur Dıl ıle taşra ağzı arasında yapılan hıyerarşı, sadece polıtıkaya bağlıdır Doğuştan olduğu ıçın, butun dıller kökenlennden ıtıbaren karmaşıktır Bu şaşırtıcıdır Avustralya yeriilerinln dıllerıne bakın Ilkel dedığımız bu dıller ne sozcuk dağarcığında ne de dılbılgısınde basıt değıldır Çok zengin bir dile sahlptirler. Doğal oğelerı sınıflandırmak ya da akrabalık sıstemlerını sınıflandırmak ıçın şaşırtıcı şekılde gelışmışlerdır Ilkel dıllerın çoğu sözcuklerının "uygarlaşmış" dıllerde karşıhğı yoktur Çunku bu uygar dıller, doğa ya da duyguları çevirmek istedlğlnde çok faklrdlrler. • Dolayısıyla hıçbır dıl karmaşık, garıp, ılkel değıldır Chomsky'ın kuramı, gorunurde sıyasal goruşlerıyle çelışkılıdır Batılı toplumlarda, doğal gelışımın taraftarlarını sağ'da, öğrenılen kulturun savunucularını da sol'da gormeye alışmışız XIX yy'dan berı doğuştan olana ayrıcalık tanıyanlar sağda, edınılmış denemelerı savunanlar solda yer alırlar llericlllk, ınsanın bıyolojık varlığından çok, çevre ve tarıhten daha çok etkılendığını dıkkate alır Chomsky ise şöyle yanıt veriyor: "Gerçekte, aydınlar çevre ve eğıtımın etkısı uzerınde sadece kışısel guçlerını rahatlamak ıçın ısrarla duruyoriar Çevre ve kadar belırleyıcı olarak ele alınırsa, ınsan esprısı de organık olarak, beyaz bır sayfa olur ve aydınların yetkesı ve ozellıkle eğıtıcılerın yetkesı kabul edılmış olur "llerıcı" aydınlar bıyolojık determınızme, bılgın olduklarından değıl, ıdeolojikyönetıcı, oğretı propagandacıları oldukları ıçın karşıdırlar "Doğuştan olanın reaksıyoner olduğuna ınandırmak, aydın kışılerın ya da ıktıdar arayışında olan polıtıkacıların bır sapkınlığıdır" Pekı Chomsky neden bır "sol, aydın 9 " "Ben bır aydın değıl, bır bılgın, bır ınsanım" dıyor "Bır dılbılımcı olarak değıl, bır ınsan olarak Fılıstın ya da Nıkaragua konusunda tutum alıyorum Bu sozlerden sonra Chomsky benı dışarı çıkarıyor Merdıvenlerı koşarcasına ınıp Latın Amerıka'da Amerıkan emperyalızmıne karşı gosten yapan oğrencılerının yanına gıdıyor Şaşkın, kalıyorum Chomsky Ne guzel bır gosten L] Uygarlık ve Kültür İlişkileri Uygarlık, doğanın olumsuz güçlerini olumluya çevirmektir, denebilir Vehbi Belgil T oplum olayları ıçınde en önemlısı "uygarlık" olayıdır kanımca insan bu sayede yaşamını surdurebılmış Doğa, normal olarak ınsanın yaşamasına elverışlı değıl Insan da butun öbur canlılar gıbı doğa guçlerıne ters duşmemeye çalışmış Fırtınayı durduramayacagını bıldığı ıçın onun zararından korunma yolunu aramış Mevsımlerın bırbırını ızlemesını onlemeyeceğını anladığından, onların suyunca gıtmış Ama bır an gelmış, doğa ıle zıtlaşmamanın yetmedığını anlamış ve onun kendısı ıçın uyumsuz koşullarını ortadan kaldırmaya çalışmış O andan başlayarak da "uygarlık" doğmuş O halde uygarlığı, doğanın olumsuz güçlerini olumluya çevirmek dıye tanımlayabiliriz. Her yazar, her duşunur uygarlığı kendıne gore tanımlamış Tanımlar arasındakı değışıklıkler bundan Ama hepsının ortak yanı, doğanın olumsuz guçlerını olumluya çevırme uzerınde durmaları Ust tarafı gereksız ayrıntı Çunku, uygarlığın tam bır tanımını yapmak olanaksız öyle bır tanım yapacaksınız kı onu her okuyan, neyın uygarlık, neyın "değıl" olduğunu hemen anlayacak öyle tanımlar sadece matematık ve geometrıde var Insan aklının yarattığı bu kardeş bılımler tam anlamı ıle "tanım"a dayanıyor Doğada sayı ve 'geometrık şekıl" dıye bır şey yok, bunlara benzer şeyler var Bır tarladakı buğdaylar, bır ağaçtakı kırazlar "sayı" fıkrıne kaba bır ortam hazırlıyor Bu kısa açıklamadan, hukuktakı tanımlara geçebılırız Çunku, hukuk da tanımlara dayanan bır bılım dalı Ama, bu durum, "hukuk"un kendısının tanımsız olmasına engel oluşturmuyor Alman fılozofu Kant (17241804), hukukun, herkesçe bırleşılen bır tanımının henuz yapılmamış olduğunu daha 250 yıl once, alaylı b.r bıçtmde belırtmıştı Durum bugun de suruyor Işte, uygarlık da boyle, tam tanımı yapılmamış kavramlardan bırı Ama, dedığım gıbı, bız bjnu "doğanın olumsuzluklarını olumluya çevirme" dıye tanımlayabılınz Örnekler: • Seller ve taşan nehır suları evk>rı yıkar, hayvanları ınsanları surukleyıp goturur, ekın lerı yok eder Doğanın bu olumsuz gucunun önce onlendığını, sonra da olumluya çevrıldığını eskı Mezopotamya'da, Mısır'da goruyoruz Fazla sular kanallara, bentlere aktarılmış Hem zarar onlenmış, hem de, sular kurak mevsımlerde kullanılabılmış • Denız, gol, nehır gıbı su alanlarının olumsuzluğu gemıler ve köprulerle olumluya çevrılmış • Bıtkı ve hayvanların kış yuzunden azalmasının yarattığı olumsuzluk "tarıma geçış"le olumluya çevrılmış • Yıldırımın zararı, yıldırım sıperı ıle ortadan kaldırılmış • Tıp, gozle gorunmeyen doğa canlılarının yarattıkları olumsuzluğu azaltmasmı bılmış, bugun bunların ınsana yardımı sağlanmış • Olumsuzlukları olumluya çevirme olayını kafa ışlerınde de goruyoruz Toplama, çıkarma, çarpma, bolme ışlemlerı ıle kafanın olanakları arttırılmış Hatta, bır adım ılerı gıdılerek Logarıtmanın bulunması, pek çok rakamlı sayıların dort ışlemını kolaylaştırmış Laplace (17491827), bu buyuk buluş ıçın, "Logarıtma, Gokbılımcılerın omrunu uzattı" dıyerek bu konuda mınnettarlığını belırtmıştı (50 rakamlı bır sayı ıle 148 rakamlı bır sayının çarpılması veya bölunmesının ne kadar zaman aldığını bır duşunun) ya uygarhkları) gıbı Kultur, yanı edınılmış bılgılerın toplamı butun ınsanların ortak malı Kıyısı olmayan Isviçre, kıyılı bır ulkenın denızle ılgılı bılgılerınden yararlanıyor Hollanda gıbı denız sevıyesınden aşağıdakı bır ulke, sularla boğuşarak toprak kazanmanın yolunu gosterıyor Ortadoğu nun susuz ulkeıerı ıse en olmadık koşullarda bıle su bulmanın uzmanı oluyor Hayvanları ınsan hızmetıne gore yetıştırmek ıse butun ınsanların ışı Fakat, ulusları bırbırılerı ıle karşılaştırmada ölçu, bılınenlerın toplamı değıl, bu billnenlerı sentez yapıp olumsuzlukları olumluya çevirmek. Yanı uygarlık Turk halkı şoyle gıyınıp kuşanıyor, çocuklarını şoyle yetıştırıyor, konut sorununu şöyle çozuyor dıye başka bır ulke ıle kıyaslanamaz Çunkı. o ulkelerın de kendılerıne gore böyle çozum yolları var Bu durum ulkeler arasında ortak payda oluşturuyor Ulusları asıl ulus yapan bılım ve teknolojiye, kuramsal bılıme katkıları Bu açıdan bakılınca, italya'mn Fransadan. ingıltere'nın Almanya'dan, Almanya'nın ingıltere'den ustun oldukları soylenebılır Balondan uçağa, uçaktan uzay araçlarına kadarkı yuz bınlerce buluşu kımler yaptı 7 Butun buluşlar ıçın bunu duşunelım Prof Erbakan, Mllli Goruş adlı kıtabında "Toplama, çıkarma, çarpma, bolme" gıbı ışlemlerı bızım bulduğumuzu belırttıkten sonra Batılıların, bu ışlemlerı her yaptıkça buluş hakkı karşıhğı olarak örneğın bıze bır lıra vermelerı halınde her yıl bır Avrupa başkentını satın alabıleceğımızı ekler Ama ustat, bır elektrık duğmesıne her bastığımızda kaç bın buluşçuya kaçar lıradan kaç lıra ödeyeceğımızı aklının ucundan geçırmıyor istanbul'da, Emınönu'ndekı "Yenıcamı" de, bır dın adamımız bır zamanlar şoyle dıyordu ' Bır ınsan butun açları doyursa butun hasta ve sakatları lyıleştırse, ınsanları en çok mutluluğa kavuşturan en buyuk buluş ları yapsa gene cehennemı boylayacak Boyle bır ınsan Musluman olmadıkça cennet yuzu gormeyecek Ama katıl, hıçbır ışe yaramaz, ınsanların başına bela olmuş bır ınsan, Muslumansa, cennete gırebılecek " Bu hocanın kasetlerı butun Turkiye'de satılıyor, meydanlarda okunuyor Ulkemızın bu durumda olmasının tek nedenı, yuzyıllar boyu 'softarşı" ıle yönetılmesı ıdı Bugun de bu yola ıtılıyoruz Ama boşa kurek çekılıyor Akıl ıcın yol bırdır. IST : 151 41 55 ANK: 231 26 99 KIHI«nOWt HOUSE BOBH COUKE SYONEY Kültür nedir? Yukarıda verdığım örnekler, yanı kanal, bent, köpnj, tarım, yıldırım sıperı, gorunmez canlı gıbı şeyler buluş olarak karşımıza hemen çıkmıyor Önce gözlem, sonra basıt uygulamalar, sonra da kompleks uygulamalar şeklını alıyor Bız gozlemlere "bllgiler toplamı" dıyoruz ve bunu "kultur" kelımesı ıle belırtıyoruz Buna gore kultur, bılınenlerın toplamı oluyor ' Ansıklopedık kulturu genış", "Matematık kulturu kuvvetlı", "Edebıyat kulturu derın" gıbı her gun kullandığımız cumlelerdekı "kultur" kelımesı yerıne "bılgı" kelımesını kullanabılıyoruz Kultur, uygarlığın temelını oluşturuyor Fakat kultur kelımesı, anlam genışlemesı ıle bugun "uygarlık" dedığımız olayı da ıçıne alıyor Eskı Mezopotamya kulturu, eskı Yunan kulturu, islam kulturu Osmanlı kulturu (ve KURS * • • • DERSANE • • • • EGITIM • • • * KURS * • • • DERSANE • * * * boÇjOlkİ fe/t YABANCI DILLER KURSU • Hedefımı? bu yılda 1n 97 başarı • Sımflar 10 15 kışılık • 2 basamak (ÖYS) ıçın yenı gruplar "DOĞRU SEÇENEK" ENGLISH FAST Turklyedekl LONDRA' * îngıttere ye öğrenci göndertmı HTAitauı MCMYIKÖY iknc ' M O C ^ Cad Uaya So* No \ LET'S GO TO ENGLAND Ingılızcenızı en uygun koşullarda Londra da gelıstırmsk ıslerunız " Uçak ıle gıdışdonuç ' Tam gun (tuli lıme) Ingılızce kurslan * Aıle yanında oda kahvaltı ve akaatn yemegı (hallboard) ' 4 haftalık sure ıçın Sadece C 485 Sterllng Bılgı ve Brosur ıçın muracaat Culture Lınk Int Irtıbat Buroau Zıya Gökalp Cad Nuretlın Bey Ithanı No 6/504 Kızılay/ANKARA AUSTRALIA Ogrenciler; Avuslralya'da unulamayacagınız bır 1 3 ay gevırmek ısıcr mısınız • Haftada 25 saal Ingılızcc • Avusıralyalı aıleler yanında kalma • Haftada 20 saat yasal çalı>ma ola najı (okul * aılt + y«m«h + g < havaalanında kartılama) ' Tumu İNGİLİZ ve DENEYİMLİ 6Aretmenler Bize gelin BOGAZİÇİ UNtVERSİTESİ metoduyla öğrcnın BUVUK SURMELI OTELI KARSISI GAYRETTEPE 174 28 90174 28 91 a) TM, Türkçe ve Matemalık ağırlıklı gruplar b) TS, Türkçe ve Sosyal ağırlıklı gruplar c) Mh, Malemalık ve Fen ağırlıklı gruplar Tel: 346 49 26 346 49 27 Söğutluçeşme Kurbağalı Dere Cad 39/2 (Yenı Beledıye Sarayı Karşısı) KADIKÛY '« JM »' « M5 14 40 12 halta: 3850 S ıd HTANSUL lAKMKÛr lataniku< C M Ş "•* Qu>uMu Sok Ho 7 Ta) S47 M 77 647 U » Tetalon 131 M 10 14 Vor» Sı LONDOM « edr Llmlted Şlrfcetl Rumell Cad Suleyman Nulf Sk 58/4 OımanbeyIST (13117 27) 13