Katalog

T I P ' T A Y E N İ L İ K Kalp ameliyatlarına alternatif Alman radyologların, daralan damarları "tel korse" ve "tel ağ'larla genişleten ve kan akışını düzenleyen yeni yöntemleri büyük başarı kazandı. Derleyen: Nazlı Işıklı aralığında, göğus ağrıları ve sıkıştırmaların ayrıntılı bır kalp muayenesıne zorladığı hukuk doktoru Emıle Schneıter (66 yonetıcı) 'daha önce hıç hastalanmamıştıtn" dıyor Lozan Unıversıtesı hastanesınde yapılan bır koroneranjıyografısı, Prof. Ulrich Sigvvart'ı, hastanın atardamarının bır balonla genışletılmesı kararına göturdu Mayıs 1987'de, daralan kalp atardamarının da genışletılmesı gerektı Sıgvvart bu kez hastasına, daralan bolgeyı paslanmayan bır tel örgu ıle sureklı olarak açık tutmayı önerdı Bu sırada profesörun "The New England Joutnal of Medlcine" Dergısı'nde, yöntemı uzerındekı ılk bılımsel yazısı çıkmıştı Yazıda, profesörun 10 hastasının daralan bacak atardamarına bır "tel korse" yerleştırdığı, 24 kalp hastasına ıse, önceden yapılmış balon genışletmesının ardından, ınce ve son derece esnek olan tel korseyı sureklı bır rontgen denetımı altında, kalp atardamarının daralan boğazına dek soktuğu ve bu bolgeye yerleştırdığı belırtılıyordu Ne yerleştırme sırasında ne de sonrakı denetlemelerde (9 haftadan 9 aya kadar) hıçbır sorun çıkmamıştı Protez, damarın ıç duvarına kolaylıkla uyum sağlıyor ve zamanla da ıçıne gömuluyordu Hasta Schneıter, B Alman kardıyoloğa oylesıne guvenıyordu kı, önerısını hemen kabul ettı Boylelıkle tıbbın gelışmesıne katkıda bulunan cesur onculerden bırı de oldu Protezın takılmasından bır yıl sonra Schneıter, "çok yerınde bır karardı Protezın damara değdığı yerlerde ılk başta krampımsı ağrılar hıssettım, ama kısa surede ağrılar geçtı O zamandan berı kendımı son derece sağlıklı hıssedıyorum" dıyor Bu tıp tel korselerle damar genışletme yöntemını uygulamayı hedefleyen ılk çalışmaları Dr. Ch. Zollikofer, VVınthertur'da hayvanlar uzerınde gerçekleştırmış Dr Zollikofer, damar ıçı zarının, yabancı maddeyı bır hafta ıçınde çevreledığını de kanıtlamış Bövlelıkle, örgude trombon oluşabılme tehlıkesı de azalıyor Prof Sıgvvart, bugune kadar damara, stent dıye adlandırılan tel orgülerden 120 tane yerleştırmış Stent, ya Iskoç sıfatı stentten (gergınguçlu) ya da termoplastık maddelerle dış ve damak yapan Londralı Dışçı Charles Stent'ten gelıyor Ancak sözcuğun kaynağı kesın olarak bılınmıyor Ince sondalarla arterıosklerotıtık olarak daralan atardamarları genışletme düşuncesı ıse Amerıkalı radyolog Prof. Charles Dotter'dan kaynaklanıyor Dotter, 1964yılında yaşlı bır hanımın kalça ve bacak damarlarına, röntgen fılmınde damarların dar bolgelerının görulebılmesı ıçın, bılındık bır sonda 1le kontrast maddelerı sokmuş Ancak buyuk bır surprız olarak bu anjıyografıden sonra hastası kendını çok lyı hıssetmeye başlamış Çunku doktor amaçsız olarak, sonda sayesınde, damar tıkanıklığını engellemış Sonradan sık kullandığı bu yöntemı ıse ABD'de çok uzun bır sure sonra kabul ettırebılmış 1986 O sıralar 35 yaşında olan Or. Andreas Gruntzlg, 1974 yılında, Dr Dotter'ın "angıyop'astı" yöntemını gelıştırme çalışma larına başlamış ve bır kateterın ucuna monte ettığı sosıs şeklınde bır balon ıle damar genışletme ışlemının kolayca başarıldığını görmuş Boylelıkle Dr Gruntzıg, balonkateterı de keşfetmış Sonradan bu alet ıle perıpenk (dışsal) damar tıkanıklıklarını da açmış Eğer balonkateterı ıle koroneratardamar tıkanıklıklarını da açmayı başarabılırse, kalp cerrahlarının ışlerını ellerınden alabıleceğını de bılıyormuş, çunku o zamanlar kalp cerrahları tıkanan kalp atardamarını ancak bır bypass amelıyatı ıle açabılıyorlarmış 16 Eylul 1977'de bır kalp amelıyatı geçırmesı gereken Adolf Bachmann adlı hastaya buluşundan söz eden ve yöntemını Bachmann'a uygulayan Dr Gruntzıg, hastanın onayı ıle tıp tarıhıne de gırmış Adolf Bachmann, sadece o zamankı amelıyattan sağ çıkmakla kalmamış, kalp damarları bugun bıle ışler durumdaymış Prof Sıgvvart "Gruntzıg buyuk bır yenılıkçıydı O, sadece hastalıkların teşhısıne yardımcı olan kardıyolojının kendı başına tedavıyı de başarmasını sağladı" dıyor Gruntzıg, "New England Journal of Medlclne"de ve Sıgwart da bır kardıyoloıı dergısınde ılk başanlarını açıkladıklarında, bu yuk cerrahların aklına gelmeyen bır yöntemı kardıyologların bulmuş olması bırçok kışıyı şaşırtmıştı Sıgvvart Dusseldorf Unıversıtesı'nde, yaptığı koroner genışletmesı hakkında bılgı verdığınde dınleyıcıler arasında buyuk bır huzursuzluk oluştu Bırçok doktor Sıgvvart'ın yöntemını tartışılabılır ve gayrı cıddı dıye nıteledı Dr Sıgvvart, daha sonra Houston ve Hastanın daralan bacak atdiuaınanha takılan "tel korse" göruluyor Protez damarın ıçı duvarına kolaylıkla uyum sağlıyor ve zamanla ıçine gömuluyor Boston'dakı kalp merkezlerınde çalışmalarını surdurdu ve 1979 yılında Avrupa'ya dönduğunde, Lozan Unıversıtesı'ndekı kardıyoloıı klınığının yönetımını ustlendı Andreas Gruntzıg de, Prof Sıgvvart gıbı, yenı dunyanın kendısıne sunduğu olanakları kullandı 1980 yılında, Atlanta'dakı Emory Unlversitesi'nın sadece onun içın hazırladığı modern bır kateter laboratuvarında 6000 balongenlşletme operasyonu gerçekleştırdı Insan ömrünu uzatmak ıçın böylesıne değerlı çalışmalar yapmış olan bu buyuk bılımadamı, bır uçak kazasında ölduğunde ıse sadece 46 yaşındaydı Frelburg Unlversltesi klınığınde ıse radyolog Andreas H Beck ıle mekanık ustası Norbert Nanko, şu sıra Amerıka ve Avrupa'da patenti alınmış olan bır yöntem gelıştır dıler Doktor Beck, şımdıye dek 8 hastaya kendı elıyle yaptığı tel örgulerı arterıosklerotık bacak ve kalça atardamarlarına yerleştırmış "StendtlerımızO 14 mm kalınlığında çelıkten bır tel örgusu, bunlar yaldızlanıyor, haddeden geçırılıyor ve aynen bır parşömen rulosuymuşçasına, balonkateterı n çevresıne sarılıp, damar duvarına baskı uyguluyorlar Ilk kez bız, damar ıçıne yerleştırilmış bır stentı, bır endoskop aracılığıyla resımleyebıldık" dlyor radyolog Beck ABD'de stentlerın satışı henuz yasal değıl Bu nedenle bırçok fırma, stentlerını Avrupa'dakı klınıklere satmak ve ABD Besın ve Sağlık Bakanlığı'nın ıznını alabılmek ıçın bu klınıklerde denemelerın yapılmasını ıstıyor Stent başına ıstenen fıyat ıse 2 000 dolar, oysa Dr Beck,' Bız stentlerımızı kendımız yapıyoruz ve bu nedenle masraflarımız çok azalıyor" dıyor Tel ağ pıhtıları yakalıyor Stentlerı, perıpenk atardamarlara yerleştırme konusunda en buyuk deneyımı edınen kışı ıse, çalışmalarını Aachen'de son derece modern bır laboratuvarda surduren Prof Dr RolfGunther Dr Gunther, 1984 yılında CavaFılter dıye adlandırılan spiral şeklınde bır tel ağı gelıştırdı Doktor CavaFılter'ı bacak damarından zahmetsızce ana toplardamara yerleştırıyor Tel orgu aynen bır ağ gıbı bacak ve kalça toplardamarlarından gelen buyuk veya kuçuk atardamarları tıkayabılecek kan pıhtılarını yakalıyor Profesör, 1987 sonbaharından bu yana buyuk kalıbrelı balonkateterler ıle boyuna daralan kalça ve bacak atardamarlarını da genışletebılıyor 20 cm uzunluğa kadar olan damar duvarlarını, 1 2 ya da 3 tane ust uste gelen, her bırı en fazla 7 cm uzunluğunda olan tel örgulerle stabılıze edıyor Boyle damar stenosenlerı, "sıgara tıryakısı bacağı" dıye adlandırılan bır hastalık gorunumu sunuyorlar Kaslara, damarlardakı bozukluklar nedenıyle yeterınce kan gıtmemesı asgarı yorulmalarda bıle buyuk acılara neden olabılıyor Dr Gunther, atlet bır hastası ıle adeta gururlanıyor "Bırdenbıre gunluk 4 km'yı koşamamaya başlamıştı, oysa kalça atardamarlarına yapılan bır endoprotez sayesınde yıne gunluk 4 km'sını koşabılıyor 40 hastaya toplam 60 stent yerleştırdık Çoğu yaşlı hastalarımız sadece 100200 m yolu duraksamadan yuruyebılıyorlardı Çoğunluk sıgara tıryakısıydı, bır kısmı sonradan sıgarayı bıraktı, ancak hepsı değıl" Yapılan bır araştırma, 1987 yılında ABD'de 260 000 balon genışletme operasyonunun yapıldığım, bunlardan 70 000'ının başarısının sureklı olmadığı, yapılan 205 000 bypass1 ın başarı oranının ıse % 50 olduğu sonucunu verıvor (Bdw) Soldan sağa boru şeklınde bır tel örgunun damar ıçerisındekı ılerlemesını kademe kademe gosterıyor Stent adı verılen tel örguler kateter aracılığı ıle bacak atardamarına gırerek daralan kısımlan genışletıyor 14