Katalog

RÖ PORTAJ BİLİM GÜ N D E M İ Nobel ödüllü Prof. Ochoa: Moleküler biyoloji sahasının çrtaya çıkmasında ilk adım olan bir enzimi keşfeden İspanyol Prof. Ochoa ile söyleşi. Röportaj: Semra Somersan M M £* adece aptal değılım " 1959 No^ ^ bel Tıp ödulu sahıbı Prof Se^W vero Ochoa'nın kendı hakkındakı yargısı bu Geçen hafta Istanbul'a turıst olarak gelen İspanyol asıllı Prof Ochoa ("Ocçoa" dıye okunuyor) Sheraton Otelı'nde Bılım Teknık ın sorularını yanıtlarken bıryandan Nobel ödulunu Amerıka nın kendısıne tanıdığı fırsatlara borçlu olduğunu belırtıyor, bır yandan da çok ustun bır zekâ olmadığını vurguluyordu Bugun 84 yaşında, hâlâ laboratuvarda öğrencılere yol gösteren Ochoa ispanya'da Madrıd Unıversıtesı'nı bıtırdıkten sonra bır sure Almanya'da çalışmış, 1941 yılında da Amerıka Bırleşık Devletlerı'ne doktora sonrası çalışmalar yapmak uzere gıtmış Bu yıl Nevv York Unıversıtesı'nde araştırmaya başlayan Ochoa, 1974 yılında emeklı olana kadar mevzıını terk etmemış Prof Ochoa, araştırmaları, Nobel ödullerı ve kendı hayatı konusundakı duşuncele rıne daır sorularımızı şöyle yanıtladı • Nobel ö d u l u n u hangl konudakl araştırmanız Içln almıştınız? Ochoa RNA'ya (Rıbonukleık Asıd) benzer çeşıtlı bıleşıklerın laboratuvarda sentezıne yardım eden bır enzımın keşfı ıçın verıldi ödul bana Enzımın adı polynucleotıde phosporolase ıdı Bunları doğada bulmak mumkun değıl Buna karşılık laboratuvarda ılk kez bdyle bır enzım elde edılıyordu • Bunun genetlk blllmlnln llerlemesine ne gibl katkısı oldu? Ochoa Moleküler biyoloji sahasının ortaya çıkmasında ılk adımdı Bu enzımler daha sonra RNA'ya benzedıklerı ıçın RNA'nın yapısının ıncelenmesınde kullanıldı Daha da önemlısı, genetık kodun deşıfre edılmesıne yardımcı oldular Zaten bundan çok kısa bır sure sonra da VVatson'la Crick, DNA'nın moleküler yapısını keşfederek Nobel ödulu aldılar • DNA'nın yapısını slzin tahmln etmenlz mümkün olabillr mlydl? Ochoa Yok, ben sadece enzimler üzerınde çalışıyordum VVatson'la Crıck röntgen ışınları kullanarak bu yapıyı ortaya çıkardılar • Nobel ödulu'nü aldıktan sonra arastırmalarınız ne yönde gellştl? Ochoa Ben ondan sonra genetık kodun tanımlanması uzerınde çalıştım Bırkaç yenı enzım keşfettım • Nobel ödulu'nü aldığinızda ABD'de çalışıyordunuz değll ml? Ochoa Evet ABD'ye bır kez gıttıkten sonra 1974 yılına kadar hep aynı unıversıtede kaldım ve butun araştırmalarımı orada yuruttum çok kısa bır sure harlç • İspanya'da kalmıs olsaydınız yine Nobel I alabUlr mlydlnlz? "Her önemli keşif yapan Nobel alamıyor" Ochoa Sanmıyorum Bu keşıflerı ispanya'da yapmak mumkun olmazdı Keşıflerımı ABD'nın bana tanıdığı fırsatlara borçluyum • Bugün İspanya'da yetlşen blrgencln Nobel Ödulu alma şansı nedlr? Ochoa ispanya bılımde eskisıne göre epey yol katettı Sanıyorum artık bır İspanyol da Nobel Ödulu alabılır • Siz Nobel ödülü'nü aldığınızda İspanyol vatandaşı değll mlydlnlz? Ochoa Hayır, Amerıkan vatandaşı olmuştum • Nobel ödülünüzü kendl çalısmalannız kadar yenl vatandaşlığınıza da borçlu olabillr mlsiniz? Ochoa Hayır Sadece dedığım gibi Amerıka'nın bana tanıdığı fırsatlara borçluyum Kaldı kı Nobel ödulu'nü her ulkeden ınsanlara eşıt olarak vermeye çalışıyorlar • Yanl sizce Nobel Odulü'nun verillşlnde önyargılar yok. Ochoa Yok tabıı Kanaatımce Nobel ödullerını dağıtan komıte dunyanın en önyargısız komıtesıdır Hıç olmazsa bılım dallarında dıyelım Edebıyatta durum farklı olabılır • Nobel blllm odullerlnln verlllşlnde ayrımcılık olduğu görüşune katılmıyor musunuz? Ochoa Katılmıyorum • Peki slzce bllim dalında her hak eden veya hiç olmazsa her önemli keşif yapan klşl ödul alabillyor mu? Ochoa Maalesef hayır Çunku bu kadar çok ödul yok Dolayısı ıle hak ettığı halde bırçok kışı Nobel alamıyor • Nobel Ödulu alan sizden başka İspanyol asıllı kimse var mı? Ochoa Evet var 1906 yılı Nobel Tıp ödu lu'nu Chjal ısımlı bır ispanyol nörolog aldı Daha doğrusu nörohıstologdu kendısı Merkezı sınır sıstemının yapısı ıle uğraşıyordu Butun hayatı boyunca İspanya'da çalıştı ve yaşadı Ama o çok ustun bır zekâ ıdı Konuya ılışkın hıç eğıtım gormeden, tıbbıyeyı bıtırır bıtırmez hıstolojı konusunda araştırmalar yaptı Muthiş bır adamdı muyor musunuz? Ochoa Hayır Ben kendıme ustun zekâlı demem Sadece aptal değılım Hepsı bu • Nobel'I aldığınızda 54 yaşındaydımz Genelde Insanlar hayatlarının bu donemlerlnde ml Nobel alırlar? Ochoa Evet genelhkle Bılım adamları genellıkle 50 yaş cıvarında Nobel alıyorlar Ama bu deneysel bılım dallarında böyle Teorık çalışma yapanlar çok daha genç yaşlarda alıyorlar Dıyelım örneğın teorık fızıkte • Emekli olduktan sonra Ispanya'ya • Fetal dolasım ve yenl doğanın adaptasyonu Prof Dr Teoman Onat, Cerrahpaşa Kadın Hast Kutup, 4 Nısan, 11 00 • Hepatitlerdeki son yenlllkler Prof Dr Gungör Tumay Cerrahpaşa Çocuk Klınığı kıtaplık salonu, 5 Nısan, 13 00 • İmmunite ve infeksiyon hastalıkları Dr Şukran Yalçındağ, Dr Işık Yalçın, Turk Tıp Cemıyetı, 5 Nısan, 18 00 • Yeni doğanın göz sorunları I Prof Dr Şehırbay Özkan, Cerrahpaşa Kadın Hast Kutup , 6 Nısan, 11 0' • Klstlk flbrozda son yenlllkler Dr Yusuf i Ayhan, Cerrahpaşa Çocuk.Klınığı Kıtaplık salonu, 6 Nısan, 13 00 • Taşıtlarda motor karakterlstlklerlne bağlı olarak ivleme performanslı teorik incelemesi Yıldız U Konferans S a l , 6 Nısan, 14 00 • Urlner sistem yaralanmaları Dr ismet Gurpınar, Şışlı Etfal Hast Çocuk Cerrahısı Klınığı Korrterans salonu (9 kat), 7 Nısan, 14 00 • Bütün yönlerl Ile eşclnsellik Nışantaşı Özel Işık Lısesı, 7 Nısan, 15 00 • 2. Türk Blllm Tarlhi Sempozyumu: Osmanlı Devletl'nde modern haberleşme ve ulaşım teknlklerl Yıldız SarayıÇıt Kasrı, 35 Nısan Türkiye'de son on yılda turizm yapıları sempozyumu döndünüzmü? Ochoa Hayır 1974 yılında emeklı olduktan sonra Nevv Jersey'de RocheHoffman Moleküler Biyoloji Enstıtusu'nde çalışmaya başladım Orada sadece araştırma yaptım 1985 yılında oradan ayrıldım ve ispanya'ya dondum Şımdı Madrıd'de bağımsız bır unıversıtede çalışıyorum • Hâlâ laboratuvarda araştırma yapıyor musunuz? Ochoa Hayır şımdı öğrencılere danışmanlık yapıyorum Ybksa kendı ellerımı kullanarak laboratuvarda araştırma yapmıyorum artık • Nlye vatandaşlığımzı değlştlrdlnlz? Ochoa Amerıka nın bana yaptıklan, bana tanıdığı fırsatları ıçın bır teşekkurdu bu Aslında ben çok daha önce vatandaş olurdum ama karım o zaman ıstemedı, onun ıstemesını bekledım Onun ıçın çok duygusal bır mesele ıdı bu • Şimdi Ispanya'ya geri döndünüz. istesenlz çlft pasaport tasıyablllr mlslnlz? Ochoa Bu mumkun ama ben istemıyorum inanmıyorum böyle bır şeye • Nlçin? Ochoa Çıfte vatandaşlık sahıbı olmanın ıkı yuzluluk olduğunu duşunuyorum • Emekli olduktan sonra hiç Amerika'Yıldız Unıversıtesı Mımarlık Fakultesı, 67 Nısan gunlerınde ulkemız ekonomısı açısından son yıllarda guncellık kazanan tunzm konusunda araştırmacılar, bılım adamları, mımarlar, şehır plancılar, meslek odaları, beledıyeler, turizm sektörunde çalışan kamu kurumları, özel kuruluşlar, yatırımcı ve ışletmecılerın katıldığı Türkiye'de Son On Yılda Turizm Yapıları Sempozyumu'nu duzenlemıştır Sempozyum ıle turizm yapılanmaları konusunda bılgı bırıkımı oluşturulması, daha lyı hızmet uretılebılmesı ıçın sorunların ortaya konması ve Türkiye'de turizm planlaması ıle ılgılı çevrelerın bır araya gelmesı amaçlanıyor Nıtekım sempozyum suresınce unıversıteler ve bağlı turizm ışletmecılığı ve otelcılık yuksekokulları ıle Turizm Bakanlığı, lller Bankası, beledıyeler, TUGEV, TUROB, TURSAB'ın ılgılı elemanları, bürolar ve turizm alanındakı yatırımcı ışletmecı kuruluşların temsılcılerl bılgı etkıleşımınde bulunacaklar Sempozyum kapsamında 1980 y/lından bu yana gerçekleştırılen turizm konaklama yapılarının genel planlama, yerleşım, programlama, tasarlama ve bunlardan • Slz kendinlzi üstün zekalılar sınrfına koy da kalmayı düşunmedlniz ml? kaynaklanan ışletme sorun ve polıtıkaları 14 Ochoa Hayır Çunku orada ınsanlar emeklı olup Florıda'ya gıdıyorlar Bu bana bıraz aptalca gelıyor İspanya çok guzel bır yer ve ben emeklılığım ıçın burayı seçtım Aslına bakarsanız ben emeklı olduğumu da duşunmuyorum Sonuna kadar hep çalışacağım • Bllim dallanndakl oğrencllere blr mesajınız var mı? Ochoa Bılımı sevıyorsanız hıç korkmadan, art duşuncelere saplanmadan ıçıne dalın Sızı mutlu edecektır O ele alınacak Ortak ve paralel oturumlarda ıkı gun boyunca 60 bıldırının sunulacağı sempozyum bır değerlendırme toplantısı ıle son bulacak Sempozyum ıle bırlıkte turizm yapılanmalarının proje, maket ve fotoğraflarından oluşan "TURKIYE'de SON ON YILDA TURİZM YAPILARI SERGISI" de açılacak Sergı 620 Nısan 1989 tarıhlerı arasında gezılebılecek