Katalog

YAŞAM Elektromanyetik çevre insan için ne kadar tehlikeli? n Hepsi elektromanyetik radyasyon yayıyor; dijital telefon, uydu anten, microvvave fırın, saç kurutucular, elektrikli battaniye... G Çevredeki radyasyon artışı, canlı hücrelerini ne ölçüde etkiliyor? Kanser yapıyor mu? Bu tür cihazları ne yapmalı? Yankı Yazgan ır öncekı yazıda, elektromanyetik alanların ınsan organızması uzerındekı etkılerınden kısaca söz etmış ve bazı bılgınlerın şızofrenı ıle yeryuzu elektromanyetik alanında olmuş bır değışıklık arasında, varsayımsal bır neden sonuç ılışkısı önerdıklerıne değınmıştım Aslında psıkıyatrık rahatsızlıklar ıle elektromanyetik alanlar arasındakı ılışkı, bu alanda kurulan bağlantıların en gencı Çok uzun suredır çeşıtlı hastalıklar ıle çevremızdekı elektromanyetik alan değışıklıklerı arasındakı bağlantıların varlığı araştırılıyor Bılım dunyasının temel kamplaşmalarından bırısını oluşturan bu araştırma alanı, özellıkle yuzyıl başından berı ampullerden 'microvvave' fırınlara, dljltal telelonlardan uydu antenlere kadar uzanan çeşıtlılıktekı aygıtın, evlerımızın ıçlerıne kadar gırmelerı ve hayatımızın bır parçası olmalarını mesele edınıyor (veya edınmıyor) B rup gıden mucadelenın neden tam bır sonu ca bağlanamadığını anlamak guç olabılır Domino teorileri Aradakı temel farklılık şurada Organızmanın dokularını oluşturan hucrelerın ıçındekı ve arasındakı ıletışım nasıl gerçekleşıyor? Denge teorısı ıle dengesızlık teorısı ıkı ana bakış açısı Şırndı ' neyın dengesı" "ne dengesı" gıbı sorulara şu klasık domino modelıyle bır açıklama yapmaya çalışayım Bır masa duşunun Ustune saçılmış domino taşları Buyuk bır kısmı yuzustu ya da ' sırtustu" uzanmış vazıyette Az sayıda domino taşı da kenarları uzerınde duruyor Bu domınolar dengede yanı doğal ve rastgele duzenlenmış bır haldeler bu hallerını oluş turmak ıçın buyuk çapta bır enerjı harcaması gerekmemış Şımdı masanın bır ucundakı bırkaç domino taşına dokunarak dığer uçtakılerın konumlarını değıştırmeye kalkışalım Bu hucre ıçınde bır ışaret yollamaya eşde ğer Oldukça çok kuvvet harcamamız gerekecek Elımızı kolumuzu guçlu ve genış bır hareketle oynatmamız sonucunda oluşan hareket sayesınde masanın dığer ucundakı domınoların hepsı de yerınden kımıldayacak Yanı ışaret dığer uca ulaşacak Dığer durumda masadakı domino taşları ozenle ve kenarları uzerınde art arda dızılmışler öyle kı sızın tarafınızdakı taşlardan bırıne dokunduğunuzda masadakı tum do mıno taşları ("domino prıncıple ' ve TV de ızledığımız Japon domınocuların göruntulerı gereğı) art arda devrılecekler Bunun ıçın fazla bır enerjı harcamanız da gerekmeyecek Bu aygıtların hepsı, şu ya da bu ölçulerde elektromanyetik radyasyon yaymaktalar. Insanların elektromanyetik çevreyi, yarattıkları saç kurutucular ya da elektrikli battaniyeler ıle ' kırlettıklen" ve var olan elektromanyetik dengeyı tahrıp ettıklerı şeklındekı savlar bu aygıtlara karşı açılan savaşın malzemesı Ancak savların muhatabı konumuna duşen ' elektrikli ev aletı' uretıcılerı, sıvıl ve askerı ıletışım sıstemlerının uretıcı ve yönetıcılerı, daha ozet deyışle elektromanyetik dengeyı tahrıp ettığı soylenen aygıtların varlığı kendılerı ıçın can alıcı olan tıpler Onlar da diyorlar kl; lyonızasyona yol açmayan elektromanyetik alanların, hele rtele ev aygıtlarının ya da aslında toplasanız 1 vvatt'tan daha az bır guç yayan mıkrodalga aktarıcı ıstasyonların oluşturduğu alanların, doğmak uzere olan mustakbeller de dahıl olmak uzere ınsanlara hıçbır zararlı etkısı yoktur Toplumsal duzen ve ekonomı uzerınde soz sahıbı olan bu ıkıncı kesım, çok uzun bır sure bırıncı kesımın sesını bastırmayı başardı Örneğın, ABD'de gundelık çevremızde elektromanyetik radyasyon yapan araçların olumsuz etkılerını araştıran laboratuvarlar ve bılgınler yıllarca parasızlık ve bır kenara ıtilmışlığin acısını yaşadılar Bu ıkı kampın savlarına dayanak yaptıkları duşuncelere kısaca değınmeksızın su Domınoların bırıncı duzenlenış tarzı hucresel ıletışımdekı denge teorısıne karşılık gelıyor Hucre ıçensınde rastgele duzenlenmış bır enerjıyı, yanı bır tur gurultuyu, yenıp de bır ışaretı ılelmek ıçın buyuk çapta bır enerjı mıktarı gerekır Oysa dengesızlık teorısıne model olan ıkıncı duzenlenış tarzını hatırlarsak, çok duşuk bır enerjı harcaması ıle hucre ıçersınde mesaj ıletımı sağlanabılır Tabıı bu kolay ıletım ıçın onceden duzenleme yapılmış olduğunu, yanı domino taşlarının bellı bır bıçımde dızılmesı ıçın oldukça enerp harcanmış olduğunu göz önunde tutmak gerek Bıyolojı dunyasında dengesızlık teorısının egemenlığı sonucunda, butun açıklamalar hucre zarının bır ışaretı alması ve uyarılması ıçın oldukça yuksek mıktarda enerjı gerektığı kabul goren yaklaşım oldu Madem oyleydı hucre ıçın tehlıke doğurabılecek, ıstenmeyen ışaretlerın hucre zarını aşıp ıçerı' gırmesıne yol açacak etkıleşımler dokunun sıcaklığını en az onda bır santıgrat kadar yukselten termal etkileşimler olacaktı Ama eğer dengesızlık teorısı geçerlıyse ve kuçuk mıktardakı enerjı ıletımı ıçın gereklı uyarıyı sağlayabılıyor ve hucrenın ışleyışını etkıleyebılıyorsa Butun bunlar olurken sıcaklık değışıklıklerı de dıkkate değer mıktarda değılse Ikıncı varsayımın geçerlılık olasılığı pek çok elektromanyetik çevrecıyı harekete geçırdı Hucrelerının evdekı utu ya da vıdeo yuzunden altust olmasını kım ıster? Ama bu aygıtlar ne olçude boyle bır duruma neden oluyorlar? Bazı bulgular çok dıkkat çekıcı Orneğın bağışıklıkla gorevlı beyaz kan hucrelerı, du şuk mıktarda enerjık bır mıkrodalga alanında sadece 60 hertzlık frekansta tumor yok etme ışlevlerını yapamıyorlar Bazı enzımler ıçın de söz konusu etkıleşımler geçerlı Kemık buyume hızı çevredeki elektromanyetik alanın uğradığı mınık değışıklıklerden etkılenen bır başka bıyolojık fenomen Kısacası, yakın zamana değın etkılerı azımsanan çevremızdekı elektromanyetik alanın özellık le hucre ıçı ıletışım ve hucre buyumesı ıle ılgılı sıstemlerı etkıledığı ortaya çıkmış durumda Bu etkılerın ınsan organızmasına zarar verdığını one suren muhalıflerın sayısız ıd dıaları var Örneğın, hucrelerın buyume hızını etkıleyen elektromanyetik alanların hucre buyumesındekı anormallıklerle tumor oluşumuna yol açabıleceğı soylenebılır Nıtekım, kanserlı hucrelerın çoğalma hızının elektromanyetik alanlarda arttığı ortaya konmuş, ama bu, kanserın başlatıcısının elektromanyetik alan olduğu anlamını taşımaz Kaldı kı hayvan deneylerı kanserın elektromanyetik alanda azaldığını da ortaya koyuyor Kemık kanserlerının buyume hızına elektromanyetik alanların bastırıcı etkısı var An layacağınız, elektromanyetik alanların kansere yol açma rıskı bakımından tek yönlu bır verı bırıkımı yok Korunmak gerekir... Ama bu, korunma onlemlerını gereksızleştırmıyor Guçlu elektromanyetik alanlarda çalışan işçilerin çocuklarında sinir sıstemine alt tumor oluşma risklnin dığer çocukların 11 katı olması, TV tamlrcilerının, radyotelsiz operatörlerının kanser rısklerının nufusun gerı kalan kesımlerınden yuksek olması uyarıcı Gundelık hayatımızdakı pek çok aygıt zarar verıcı olamayacak denlı lyı korunaklı Yıne de ınsan elıyle oluşturulan ve yeryuzunun elektromanyetik alanından çok daha zayıf elektromanyetik alanların denetlenmesı gereklı Özellıkle denge teorısını destekleyen yenı bulgular bunu zorluyor Hucre zarına ulaşan elektromanyetik enerjı paketının bırkaç kalsıyum lyonunu bağlandığı proteın demetınden ayırması, aynı domino taşlarının bırbın ardı sıra devrılıvermelerı gıbı hucre zarı boyunca dığer lyonların hareketıyle takıp edılır Bu enzım duzeyınde bır zıncırleme reaksıyon ıle hucre ıçıne 'sırayet eder " Mınık elektromanyetik enerjı paketı buyutulerek hucre ıçı bır hareketlılığe neden olmuştur Denge teorısını destekleyen bır başka gözlem ıse atomlarvemolekullerın rastgele duzenlenmedıklerı, oazılarının tıtreşımsel ve elektrıksel enerjı paketlerı oluşturacak tarz da yapılandıkları Bu tanecık paketlerıne sollton denıyor Hucre zarı boyunca hare ket eden ışaret, bır soliton bıçımınde belkı de Fızıkçılerı kımyacıları ve bıyologları bır araya getıren dengedengesızlık sıstemlerı nın ışleyışı muamması elektromanyetik alan lardan vucudumuzun nasıl etkılendığını or taya koyacak Bu arada çok evhamlılarımız bu yazıdan sonra bır kısım elektrikli ev araç larını dolaplara kılıtlemeye kalkabılırler Ama elektromanyetik alan oluşturan çe şıtlı tıbbı goruntuleme sıstemlerı lazer tedavı aygıtları ve daha bırçok yararlı kullanım alanı elektromanyetik çevrecılerı zaten 'reel polıtık yapmaya zorluyor Saç kurutucular ve elektrikli battaniyeler ıse şımdılık gunahsızlar1 [ Kanser nedeni mi?