Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A H A B E R L E R Örümcek ağlarının yapıları üzerine Biyonik işitme cihazı D O rumcek ağları yırtılmalara karşıdayanıklı ve ayrıca çok esnektır Bahçe örumceklerının örduğu ıplıkçıklerı herhangı bır zarara uğramaksızın normal uzunluğunun uç katı uzayabılır Bu ılgınç uzama yeteneğının sırrı, Oxford Unıversıtesı'nden ıkı uzman tarafından geçenlerde çözuldu Bahçe orumceklerı, suslu, yuvarlak ağlarını ıkı ayrı ıplıkle dokuyorlar Destek radya! ıplıkçıkler ıskeletı oluştururken, bunun etrafında da bıraz daha ınce, yapışkan bır salgıyla çevrılı yakalama ıplıkçıklerı bulunuyor Zodog Frıtz Vollrath ve fıZıkçı arkadaşı Donald T Edmonds, her ıkı tıp ıplıkçığı de yırtma denemesıne tabı tuttular Sonuç Radyal ıplıkçıkler yalnızcayuzde 20 uzayıp gevşıyor Buna karşıhk, yakalama ıplikçıklerı normahn 3 katı uzuyor Edmonds ve Vollrath yakalama ıplıkçık lerının bu harıka esneklığı hakkında tnıkroskop altında yaptıkları çalışmalarda şu bulguları elde ettıler Iplıkoıklerın uzerınde kolyeye sıralanmış ıncıler gıbı duran ve ıçınde her defasında ıplıklerden oluşan bır yumak deposunun bulunduğu mınıcık salgı damlacıkları bulunuyor Bır sınek ağlara takılıp çırpındıkça daha çok yakalanırken, yumak çevresını sarıyor Ağın dayanıklılığı, yakalama ıplıkçıklerının bu yumuşaklığıyla zedelenmez Yuzde 80'ını su, gerı kalanını da tuz, yağ ve amınoasıtlerın oluşturduğu yapışkan salgıyı örumcek yalnızca yakalama ıplıkçıklerını örduğu sırada salgılar Radyal ıplıkçıkler, 'kuru' kalır Salgıların yuksek yuzey gerılımlerı, salgılanma sonrasında damlacıklar oluşmasını ve damlacıklardakı ıplıklerın yumağa toplanmalarını sağlar uyma yetılerını bır ıç kulak zedelenmesı sonucu yıtıren sağırlar, artık Avustralyalı Graeme Clarke'ın bır buluşu sayesınde yenıden duyabılecekler Melbourne Universıtesi'nde çalışan Ciarke ve arkadaşları bır 'bıyonık' ışıtme cihazı gelıştırdıler Bu, dığer ışıtme cıhazları gıbı yalnızca kulağa gelen seslerı yukseltmez, ışıtmenın kendısını ustlenır Daha kesın bır söyleyışle, ıç kulağa yerleştırılen 22 kuçuk elektrot 10 000 kıl duyum hucresının ışlevını yapıyor 0 0006 cm uzunluğundakı tuycukler gıbı bu elektrotlar da bellı seslerı sınyal olarak alıyorlar ve bunları bır tür mıkrofona aktardıktan sonra, elektrık uyarımları olarak sınır hucrelerıne ve beyne gönderıyorlar Avustralyalı doktor şımdıye kadar yaklaşık 1000 kadar sağır ınsana bu bıyonık kulağı komplıke bır operasyonla yerleştırdı Bırçoğu en azından kelımelerın tınısını alabılıyor ;e böylece karşıdakı kışının dudak hareketlerını daha lyı anlayabılıyorlar (p.e.) "Düşükler" bebek olup büyüyor. Eskiden düşük olarak görülen ve yaşama şansı olmayan 430 gramlık bebekleri bile kurtarmak mümkün... uyuk merkezlerde bugun artık 500700 gram ağırlıkla dunyaya gelmış bebeklerın yarısından fazlasını kurtarmak mumkun Kuçuk klınıklerde bu oran yuzde 30 cıvarında Ulm Unıversıtesı klınığınden Pohlandt'a göre daha sonraları ortaya çıkabılecek muhtemel sakatlıklar açısından, bebeğın 600 gram olarak mı, yoksa 1400 gram olarak mı doğmuş olması hıç önem taşımıyor Bugüne dek Pohlandt'ın bolumunde buyuyen en kuçuk bebeğın ağırlığı 430 gramdı. Bu bebek nerdeyse bir avuca sığıyordu Ancak bunun ıçın olağanustü büyuk bır çaba ve masraf gerek 1000 gramdan daha duşuk bır vucut ağırlığı ıle dunyaya gelen bebekler, ortalama 100 gun hastanede yatmak zorundalar Bu nedenle her yıl, bır sure öncesıne kadar "duşuk" olarak nıtelenen bu bebeklerın yalnızca uç ya da dördu kuvözde buyutulebılıyordu Münıh Unıversıtesı Çocuk Klınığı'nden K Rıegel son beş yıl ıçınde Bavyera'da 1000 gramın altında doğan bebeklerın sayısının yuzde 40,10001500 gram arasında doğan bebeklerın sayısının yuzde 20 oranında arttığını belırtıyor Buna rağmen gunumuzde 10001500 gram ağırlıkla dunyaya gelen bebeklerın yuzde 90'ının yaşama şansı olduğunu söylemek mumkun Ancak her altı çocuktan bırınde daha sonra bazı sakatlıklar meydana gelıyor B Yeni bir ilaç SAC DÖKÜLMESİ (kellik) B Rahatsızlığın kökenınde psıkolojık etkenler rol oynadığından tedavıde buna uygun antıdepresıf ve sakınleştırıcı turde ılaçlara başvurulabılır Kellığe neden olan öğelerın neler olduğunu öğrenmek ıçın hastanın bır cilt uzmanına (dermatotog) görunmesınde de Bellrtller Hastalığın tıptk belırtısı, bırkaç gun içınde yarar vardır Doktorların her zaman önerdıkbaş derısı uzerınde belırlı noktalarda saçın lerı bır tedavı yöntemı de hastayı sakinleşdökülmesiyle ortaya çıkan kellıklerdir Pek tırmeye yönelık uygulanan terapidir aş uzerınde yer yer yuvarlağımsı, butünuyle saçsız ya da seyrek kılların örttuğu kısımlar göze çarpar Bazen ıkı açık kısmın seyrek tuylu olduğu gözlenir, bazı durumlarda daha çok saçsız kısmın belırlı bır duzen oluşturdukları seçılır Neden saçlar başın çeşıtlı yerlerınde döküluyor? Bunda, yaşanan streslerın büyuk bır etkısı var çok örnekte soz konusu kellıklerın çarpının 2 cm'yı geçmedıği bılınmektedır Çözüm ikı ay ıçınde, akclğer kabarcıklarının stabilıze edılmesı ıçın "Surfactant" adlı bır ilacın kullanılmasına ızın venlmesıyle, yenı doğanlar arasındakı ölum oranının daha da düşeceğı tahmın edılıyor Fosfolıpıdler ve proteınlerden oluşan bu madde, ınsanlarda akcığerler tarafından uretılıyor Ama çok erken dunyaya gelmış bebeklerde böyle bır oluşum yok Sozu edılen bu yenı ılaçın yan etkılerıne bugune dek rastlanmadı Ancak "Surfactant" uyguladığında, soluk alma şeklının de değıştırılmesı gerekıyor Yenı doğmuş bebeklerın kalp ve soluk alma faalıyetlerının makınelerle gözlenme sı konusunda da kuşkular var Bır ev Doktorun önerileri: ası etkan Hey&can kışılerde etkın olan stres • Saçın döküldüğü kısımlan kortlzonlu lotyonlarta mataf uygulanablllr. • Baş¥umc*ğınız darmatolog uygun alaşımlan ön«mc»ktlr tlze. • Hattayı »aklnlaatlrtcl bir fraply mutlaka btşvunılmalıdır. monıtör bağlantısı ıle "rısklıçocukların" ilk yaşlarında sık sık rastlanan ölum olayları engellenmek ıstenıyor Ancak Hamburg Unıversıtesı klınığınden K Bentel'e göre, mevcut monıtör sıstemlerıyle bu ışın üstesınden gelmeye olanak yok Anı çocuk ölumlerının nedenlerı bılınmıyor Böylesıne bır sıstemın yararlı olup olmadığı konusunda da bugune dek hıçbır araştırmayapılmamış (s.n., NUW, 18.10)