Katalog

BİLİMİN ÖNCÜLERİ Bİ L İ M Y AYI N Robot hastalar: "Bilgisayar köleleri" denetlemek Günümuzde artık elektronık bılgısayarlar, otomatık bılgi ışlem ıhtıyaçlarını karşılamakta Bllgisayarların yenı bır kullanım alanı, dekı Güney Kalıfornıya Unıversitesi'ne bağlı Tıp Okulu'nda devreye sokuldu Bılgısayarın amelıyat ettığı bır robot hasta (adı SİM BİR), anestezı altındakı bır ınsanın verebılecegı butun tepkı lerı vermeyı başardı ~ Bir demet Pasifik Nadır Paksoy, Bağlam Yayınlan, Kasım 1989, Dosyalama ve hesap tutma, satış analızleri yapma gıbı ılgısayar çok daha genış alanlarda kullanılmaktadır Karayolu ulaşımı, demır yolları ve uçakların otomatık kontrolu bıle bılgısayarlara geçmektedır Bu, gaz/oksıjen karışımını değıştırmek suretıyle anestezının dereceslnı hassas bır bıçımde kontrol meyı sağlar böylece ilerı cerrahı içfn ştınlen çok hassas modern anestezı alanında hekımlerı eğıtmede kullanılmaya başlan dı SİM BİR, anestezıde ışın ıçıne gıren butun anatomık unsurlara sahıptır Bede nın reaksıyonlarını sımule edebılır Çunkü kalp atış ları, hem nabzı kan basın cını solunumu vegenışleyen ve daralan gözbebek erı vardır Büyuk cerrahı mudahalelerin çoğunda bu gun hastanın nefes borusuna yarı sert bır tup yerleştırılır bu tup vasıtasıyla gazlar ve oksl |en doğrudan dogruya akcığerlere gönderılir ve hastanın solunumu yapay olarak sağlanır SİM gözünü kırpar, soluk alıp verır, öksürür, kusar ve hatta ölurl Amelıyat masasındakı en son şekh ıle SİM BIR hem görunum hem de beden tepkılerı bskımından ınsan hastalara şa şırtıcı derecede benzer SİM BİR'ın kafası, mın yatur elektronık aygıtlar ve gözbebeklerını, gözkapak arını ve çeneyı hareket et Hepsının uzerı ıse ınce ayrın tılar barındıran bır 'yuz' ıle kaplanmıştır Bu 'yuz" ınsan yuzu Bilgisayar iDregıassaan yapnmış görunumundedır olup ıçı polyester bır madde Ile kontrolunde alnın kırışmasını bile sağlar doldurulmuştur .1 ve bundan sonra robotun tepkı[ sını, o sırada görev başında olan anestezıst hekım adayının davranıLşına göre belırler Şayet acıl durum karşısında doğ ru önlemler alınmazsa, bilgisayar SİM BİR'ı "öldürur" Böylece anestezıst adayı, blr hastayı ' kaybelmış' olurl Cumhurıyet'in "Pazar Yazıları" sayfasında, önce "Vanuatu", daha sonraları "Samoa" dıye "bır yerlerden", ama sankı "olmayan dunyalardan" gondenlen ve çok değışık tadlar ıçeren yazıları keyıfle okurdum Buyuk atlaslarda, Amerıka kıtasından doğuya doğru uzanan uçsuzbucaksız Pasıfık Okyanusu ıçıne serpışmış yuzlerce nokta arasında parmaklarım Yenı Hebrıdlerı ve Samoa adalarını zorbela bulur, Pasıfık'ı bır kez de Avustralya'dan batıya doğru tarar, ta oralardan gondenlen mektupların hangl ruzgârların sırtında buralara ulaştığını duşlerdım Nadır Paksoy kımdı, oralarda ne ışı vardı, hıçbır zaman öğrenmeye kalkışmadım Bır sırdı, esrarengızdı ve oyle kalmalıydı Tıpkı anlattığı ulkeler ınsanlar, kulturler ve gelenekler gıbı Bır sure sonra Samoa yazıları gazetede görunmez oldu Bır gun kabanlı, kadıfe pantolonlu, atkılı, belkı de kıtabında anlattığı gıbı berelı, omuz çantalı gezgincl bir tlp çıkageldı, sessızce Kendını tanıttı, Nadır Paksoy'du "Hanl Pazarları Samoa yazıları yayımlanırdı ya?" Bılmez mıyırn' Buyuyu kendı bozmuştu Nadır Paksoy, Vanuatu'da Bırleşmış Mılletler Kalkınma Programı çerçevesınde 198385 arası Bölge Sağlık Sorumlusu, daha sonra da Batı Samoa'da 8688 arası patolojı uzmanı olarak çalışmıştı Paksoy, Okyanuslular, özel lıkle de bulunduğu ulkeler uzerıne gözlemlerını, anılarını "Blr Oemet Paslflk" kıtabında toplamış Kıtabında salt antropolojık gözlemlerını ıletmıyor bıze Buyuk Okyanusya adalarını ve kulturlerını genış açıdan yoğuruyor "Hayal Kıta"yı bulmak uzere Pasıfık'ı ılk aşan Batılı denızcı Macellan'dan başlayarak Pasıfık adalarını bır bır keşfeden seruvencı Ingılız Kaptan James Cook'un, Hırıstıyan mısyonerlerın, daha sonra da somurgecılığın ızlerını de takıp edıyor Ve sonuçta bızlere, öncesı pek bılınmeyen, ancak dunu ve bugunu ıle değışık kokular, renkler, kulturler ve ınsanlarla bezelı çok hoş bır Pasıfık ulkelerı tablosu ve bır de macera ruhlu bır ınsanı, kendısını sunuyor Çocukluk ve gençhk yıllarında yakasına yapışmış seruven kıtaplarının ve fılmlerının duşlerı ve çağrışımlarıyla dolu Nadır Paksoy, "Zaman Tunelınde" yaptığı uzun yolculuğu şımdıhk Antalya'da Akdenız Unıversıtesı Tıp Fakultesı'nde noktalamış görunuyor Ancak kıtabında "yer küreyle ilglll uzun menzllll düşlerlni sürdürduğünü" söy' luyor Eh, Akdenız'e yakın bır yer tuttuğuna görel "Amelıyat" koşullannda SİM BİR, bır bilgisayar tarafından kontrol edılır Nabzı, solunumu ve kan basıncı süreklı olarak kaydedılır Robot hasta SİM BIR bılgı sayarların gıttıkçe daha buyuk ölçude ustlendıklerı çeşıtlı rol ılglsayar durumdan duruma bılen tepkıler gostermek uzere kodlan mıştır SİM BIR de bır 'acıl durum" ya ratabılır Aynı sekılde televızyon programları da bilgisayar hizmel ıstasyonları aracılıgı ıle sıparış edılebılecektır lere bır örneklır . „ Yakın gelecekte ans dık bılgıler tek bır merkezl bllgısayara depolanarak bır telefon aracılıgı ıle elde edılebilecek m gelecek bılgısayarlar kendı başlarına duşunebılecekler Ve ınsanın gerı kalan tek sorunu bilgisayar kölelerfnı kontrol altında tutmak olacaktır Orhan Bursalı 18