Katalog

ARAŞTIRMA Samanlar yosunlara karşı Samanın yosun oluşumunu engellediği belirlendi. Çeviri: T.Ziya Erol ulardakı yosun artışını engellemek amacıyla yenı bır yöntem uzerınde çalışmalar surduruluyor Fla ment tıp yosunlar ve daha az kapsamlı olarak tek hucrelı yosunlar su akışını engelleyerek, pompaları ve sulama sıstemlerını tıkamak, ıçme suyu sıstemını etkılemek gıbı onemlı sorunlara neden olur Ayrıca sudakı oksıjen mıktarını azaltarak, balıkların ölumune yol açar Yosunları öldurmek, yenıden ortaya çıkmalarını engelleyememekte Bırçok yosun 24 saat ıçerısınde ıkı katına çıkabılmekte, Yosunlarla kısa ve uzun dönemlı başa çıkmak ıçın uzerınde durulmaya başlanan bır yöntem, bakterılerın uzerınde kolonı oluşturmasına olanak sağlayan saman kullanımıdır Laboratuvar çalışmaları saman uzerındekı bakterılerın sudakı besın hareketını engelledığını gosterdı Bunun yanı sıra samaTıların kendılerının yosun artışını engellediği ortaya kondu Fakat henuz nedenlerı tam olarâk açıklığa kavuşturulamadı Yosun buyumesını engellemesının yanı sıra bılım adamları samanların ağır metal toksıtlerın solusyonlardan uzaklaştırılmasında duşuk malıyetlı ve ekolo|ik olarak zararsız olarak kullanılabıleceğı göruşundeler Sanırım azot ve fosfatı uzaklaştırdığı belirlendi ayrıca araştırmalar suda kı çınko oranını duşurduğunu gosterdı Bu sureçte bakterı ve mantarların rol aldığı duşunuluyor (London Press Service) S Karıncalar ağır çeker Çeviri: Fatma A rtunkal ISAAC ASIMOV Bütün karıncalar bir yana, bütün insanlar, f iller, su aygırları, sığırlar, atlar, fareler, kartallar, ton balıklan... öbür yana... karıncalar cümlesinden ağır çeker. yervuzundekı butun yaşam turlerını ıncelemış ve betımlemış değılız, bıyologların çoğu keşfedılmemış turlerın hemen hemen hepsının eklembacaklı olduğu goruşunde Şu anda yeryuzunde 10 milyon kadar eklembacaklı turu yaşamakta Ve farklı eklembacaklı çeşıtlerı arasında en fazla tur böceklerde göruluyor Boceklerın arasında ıse buyuk çoğunluk, kınkanatlılardadır Şu an bılınen kınkanatlı turu 700 bındır ve*kımbılır ılerıde daha ne kadar keşfedılecektır Nıye bu kadar çok böcek var"? Böcekler, her yıl muazzam sayılarda yenı kuşaklar ureten mınık yaratıklardır Bunun anlamı ıse omurgalıların yavaş çoğalması ıle karşılaştırıldığında, boceklerın evrım surecının başdöndurucu hızda olduğudur Sureklı olarak yenı yenı eklembacaklı çeşıtlerı oluşuyor ve dunyayı dışarıdan bakarak ınceleyen herhangı bır uzaylı, dunyanın en önemlı sakınlerının en azından nıcelık ve çeşıtlılık açısından böcekler olduğuna rahatlıkla karar verebılır Ne kı kınkanatlılar, buyucek boceklerdendırler Ya karıncalar gıbı daha kuçuk turlerın durumu nedır? Grup olarak bunlar, kınkanatlılara nıspeten çok daha az çeşıtlıdırler Bılınen karınca turu sayısı, sadece 15 bın kadar olup muhtemelen daha pek çok karınca turu keşfedılmeyı beklıyorsa da bunlar çeşıtlılık açısından kınkanatlıların yanına yaklaşamaz (Memelı turlerınınbızlerı de ıçeren saçlı, sıcak kanlı omurgalılar toplam sayısı ancak 4 237) Bır de, turlerın sayısını değıl de o turu oluşturan blreylerln sayısını dıkkate alalım Bılımadamları, kuçuk orman alanlarını araştırmış, her bır boceğı saymışlardır Görulen o kı karıncalar, butun bıreylerın yuzde 70 kadarını oluşturuyor, buna karşılık kınkanatlılar, bulunan bıreysel boceklerın sadece yuzde 10 kaciarı Başka bır deyışle, kocaman bır terazınız olduğunu duşunursenız, bu terazınızın bır kefesıne mevcut butun karıncaları yukledığınız, ötekı kefesıne ıse mevcut butun böcek çeşıtlerını yukledığınız zaman, ıkı kefe dengelenır Mevcut butun karıncalann ağırhğı, yaşayan butun ötekı boceklerın toplam ağırlığına eşıttır Aslında çok daha dramatık bır şey daha duşleyebılırız Gene şu koca terazı kefelerınızı duşunun Kefelerın bırıne butun karıncaları, sayısız trılyonlar halınde attınız öbur kefeye ıse ötekı boceklerın dışında, gerı kalan bütun hayvanları koydunuz Yanı beş mılyar ınsan, butun fıller, bu aygırları, sığırlar, atlar, fareler, sıçanlar, deve kuşları ve kartallar, yılanlar, ton balıklan, solucanlar, ıstakozlar vesaıreyı Ama boşuna Çünku karıncalar, cümlesinden ağır çekecektır! (Copriht LATS) H ıç durmadan çalıştıkları, kış ıçın yiyecek bırıktırdıklerı ıçın karıncaları hamarathğın ve ılerıyı duşunmenın örneğı olarak görur Incıl incıl der kı "Karıncaya gıt, sen ey sefıl, onun nasıl yaşadığını bır duşun ve bılge o l " (Özdeyışler 6 6), Aynı şekılde ağustos böceğı ıle karınca oykusu de karıncanın çalışkanlığı karşısında kelebeğın uçarılığının karşıtlığını vurgular Doğrusu bılım de karıncayı ıhmal etmıyor 1989 temmuzunda "Karıncalar ıle Bıtkıler Arası Karşılıklı İlışkıler Uzerıne Bırıncı Uluslararası Sempozyum" toplandı Karıncalar ıle bunların yedığı ve sömurduğu bıtkıler arasındakı ılışkılerın urkunç karmaşıklığına gırmeksızm bırkaç harıkulâde şey uzerınde durabılırız Butun hayat, "filum" denen 30 kadar genış bölume bölunmuştur "30 kadar" dıyorum, çunku bıyologlar bu gıbı sınıflandırmaların ayrıntılarında tam bır göruş bırlığınde değıllerdır En yak.ndan tanıdığımız fılum halıyle, bızzat mensubu olduğumuz fılumdur "Omurgalılar" Omurgalılar, ıçsel ıskeletı olan ve bazı temel özellıklerde bırbırıne benzeyen butun hayvanları kapsar Bu hayvanların ıçıne butun memelıler, kuşlar, surungenler, kurbağagıller ve balıklar gırer İnsanlar da serçeler, yılanlar, kurbağalar, uskumrular da omurgalılardandır Çoğumuzun nezdınde ötekı fılumlar pek olmasa da olur Ûtekı fılumlar, böcektı, solucandı, bıtkıydı, mıkroptu gıbı şeylerı ıçerırler Meselâ Nuh'un Gemısı'nde kurtarılanlar arasında bu tur şeylerı hayal bıle etmeyız Gemıye bınen hayvanları resmeden ıllustrasyonlarda bunlar, çıft çıft, omurgalılardır Elbette, durup bır duşunecek olsak, böceklerle solucanların bıle önemlı olduğunu goruruz Ama, ne kadar önemlı "Eklembacaklı" adında bır fılum daha vardır, yengeçler, ıstakozlar, örumcekler, kırkayaklar ve böcekler bu fıluma gırerler Değışık fılumları ınceleyen herkes, eklembacaklıların da en az omurgalılar kadar önemlı olduklarını teslım eder Ve bır bakımdan eklembacaklılar çok daha olağanustudur Her bır fılum bırbırlerı ıle çıftleşemeyen bır dızı ture bölunmuştur Meselâ insanlar, omurgalıların bır turunu oluştururlar ve omurgalıların başka herhangı bır turu ıle çıftleşemezler Omurgalıların toplam onbınlerce değışık türu vardır Omurgalılar çok çeşıtlı değışık türler ıçeren bır fılum örneğı ımış gıbı görunüyor, ama eklembacaklılar ıle karşılaştırıldığında solda sıfır kalır En az bır milyon değişik eklembacaklı turü vardır, bu sayı ıse butün ötekı yaşam bıçımlerinın bır arada sunduğu toplam tur sayısının katbekat ustündedır Gerçekte biz, En tanınanı: Omurgalılar Haşerelere karşı yeni bir zehir Z ararlı haşerelerı ölduren doğadakı zehırlerı sunı olarak uretebılmek amacıyla Imperlal College'de çalışmalara başlandı Bılım adamları azadıraktın molekullerının yapısındakı sırları çözebılmek amacıyla xışını teknığını kullandılar Bu molekuller, Neem ağaçları tarafından kendılerını zararlı boceklere karşı Koruyabılmek ıçın uretılıyor Bu ağaçlar da çoğunlukla Guneydoğu Asya ve Afrıka'da bulunuyor Prof Steven Ley eğer bu madde doğal urundekı aynı etkıye sahıp olacak şekılde sentez edılebılırse, şu anda tarımda kullanılan kımyasal nıtelıktekı haşere ılaçiarının neden olduğu sorunların önune geçılebıleceğını" belırtıyor Azadıraktın gıbı ıştah bastırıcı maddelerın kullanımı haşere kontrolunda alternatıf yöntem olabılecek Bu madde oylesıne guçlu kı bırkaç gramı 7 futbol sahası buyukluğu bır alandakı urunlerı 40'dan fazla tıptekı zararlı haşereye karşı koruyabılıyor Haşerelerın bu maddeye karşı dırenç kazanamayacağı behrtılıyor llaç, çıftleşme surecını bozacak ve bır tur yerıne dığer bır türun yerleşmesını de engelleyecek Maddenın hangı kısımlarının haşereler uzerınde öldurucu etkıyı yaptığının anlaşılmasına yardımcı olması ıçın, doğal urunun parçalarının yerını alan kımyasal maddeler uretıldı Mısır ketenı yaprak kurdu uzerınde yapılan testlerde, bu etkılerın bazıları başarılı bır şekılde belirlendi (London Press Service) Hangisi ağır basar? 1 milyon eklembacak çeşidi